Το βάθεμα των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων στην ανώτατη εκπαίδευση, μετά την ψήφιση του νέου νόμου - πλαισίου, με νέα νομοσχέδια για την έρευνα και για τα μεταπτυχιακά, έχει προαναγγείλει η υπουργός Παιδείας.

Ανεξάρτητα από το χρόνο κατάθεσης και τις ακριβείς διατυπώσεις, το νομοσχέδιο για τα μεταπτυχιακά έχει στόχο του την υιοθέτηση όλων εκείνων των απαραίτητων αλλαγών που ορίζονται στην Μπολόνια: Την καθιέρωση των κύκλων σπουδών, την καθιέρωση των μεταπτυχιακών προγραμμάτων ειδίκευσης (που σημαίνει ότι το προπτυχιακό πρόγραμμα δεν είναι ολοκληρωμένο επιστημονικά), τη γενίκευση των διδάκτρων...

Τον προσανατολισμό αυτό αποκαλύπτει, σε μεγάλο βαθμό, το πόρισμα της Επιτροπής για την Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας, στο σημείο που αφορά στα μεταπτυχιακά. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην «εξασφάλιση της ευελιξίας και προσαρμοστικότητας των προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών, κυρίως μέσω της απλούστευσης διαδικασιών και της κατά το μέγιστο δυνατόν προσφυγής στη συνταγματική επιταγή περί αυτοτέλειας των πανεπιστημίων», στους εσωτερικούς κανονισμούς, «στη συστηματική εκμετάλλευση του θεσμού της τακτικής αξιολόγησης πανεπιστημίων και ΤΕΙ», στην αύξηση των οικονομικών πόρων μέσω της «χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό, της χρήσης διαφόρων ειδών ερευνητικών πόρων και χρηματοδότησης από την ΕΕ, της χορήγησης ανταποδοτικών υποτροφιών ή και ωριαίας αντιμισθίας σε μεταπτυχιακούς σπουδαστές και την πρόβλεψη διδάκτρων υπό ορισμένες προϋποθέσεις». Στο δρόμο, δηλαδή, που χάραξε ο νέος νόμος - πλαίσιο κινούνται και οι μεταρρυθμίσεις στα μεταπτυχιακά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η αυτοτέλεια στο κείμενο της επιτροπής του ΕΣΥΠ αναδεικνύεται σε κρίσιμο στοιχείο, προφανώς για να ανοίξει πιο εύκολα ο δρόμος για τη χρηματοδότηση από επιχειρήσεις και τη διεύρυνση της επιβολής διδάκτρων. Είναι ενδεικτικό ότι σημειώνεται πως η χρηματοδότηση κάθε προγράμματος γίνεται «με αποδέσμευση έγκρισης κάθε κωδικού από την πολιτεία, έτσι ώστε το κάθε πανεπιστήμιο, στο πλαίσιο της αυτοτέλειάς του, να αποφασίζει τη χρηματοδότηση του κάθε μεταπτυχιακού προγράμματος που εγκρίνει» και «με οικονομικό απολογισμό στο πλαίσιο της τακτικής αξιολόγησης του ΠΜΣ». Είναι προφανής η πλήρης ανταποδοτική λειτουργία των ιδρυμάτων, όπου κάθε πανεπιστήμιο κυνηγάει τη χρηματοδότησή του, ενώ καταγράφει τις επιδόσεις του κατά την αξιολόγηση για να μετριέται κατά πόσον πειθαρχεί στις αντιδραστικές αλλαγές.

Αλλωστε, χτες, στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» υπήρχε δημοσίευμα - προδημοσίευση του σχεδίου νόμου για τα μεταπτυχιακά. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το σχέδιο νόμου προωθεί τον περιορισμό του αριθμού διδακτορικών διατριβών που μπορεί να αναλάβει ένας καθηγητής, ενώ διευρύνονται οι πηγές χρηματοδότησης μεταπτυχιακών προγραμμάτων (χορηγίες, παροχές, ερευνητικά προγράμματα, δίδακτρα, κλπ.). Το υπουργείο Παιδείας με ανακοίνωσή του επισημαίνει ότι το δημοσίευμα «αποτελεί μια καταγραφή των μέχρι τώρα ισχυουσών νομοθετικών ρυθμίσεων μαζί με ορισμένες προτάσεις τροποποιήσεων και - αυτονόητα - δεν μπορεί να αποτελεί το τελικό σχέδιο νόμου», ενώ σημειώνει ότι «μόλις ολοκληρωθεί η επεξεργασία του σχετικού νομοσχεδίου αυτό θα δοθεί στη δημοσιότητα και στους ενδιαφερόμενους προς διαβούλευση».