Κυριακή 22 Απρίλη 2007
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 19
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ
Μικρές πράξεις μιας μεγάλης αντίστασης

Ανταποκρίσεις, με στιγμιότυπα από την καθημερινότητα της αντίστασης, έτσι όπως καταγράφονταν σε γράμματα που έφταναν στο παράνομο ραδιοσταθμό «Φωνή της Αλήθειας» (ντοκουμέντα από το αρχείο του ΚΚΕ)

Κυκλοφόρησε σε 4.000 κομμάτια στα τέλη του 1969, με εκτύπωση μπρος - πίσω
Κυκλοφόρησε σε 4.000 κομμάτια στα τέλη του 1969, με εκτύπωση μπρος - πίσω
Οι μεγάλες πράξεις όσο κι αυτές των λεγόμενων «επωνύμων» είναι, λίγο - πολύ, γνωστές. Οι πράξεις λαϊκής αντίστασης, όμως, ήταν πολλές και «άσημες». Και η προβολή τους - όχι τώρα, τότε... - ήταν σημαντική, καθώς συνέβαλε όχι μόνο στο ξεφτίλισμα της χούντας στη συνείδηση του λαού, αλλά και σαν παράδειγμα - παρότρυνση. Η προβολή τέτοιων ειδήσεων ήταν καθημερινή μέσα από τη συχνότητα του παράνομου ραδιοσταθμού του ΚΚΕ. Αγνωστες στιγμές, που η κάθε μια, όμως, ήταν και μια βελονιά στο μεγάλο κέντημα της αντίστασης. Η προβολή τους σημαντική και τότε και τώρα. Πόσο μάλλον, που ακόμα και σήμερα - αν όχι, ειδικά σήμερα - η αστική τάξη καλλιεργεί την άποψη πως λαϊκή αντίσταση δεν υπήρξε. Και μόνο το γεγονός ότι κάποιος - φορές φορές, χωρίς να έχει άμεση, ούτε καν έμμεση, σχέση με το ΚΚΕ - μέσα στο τρομώδες σκοτάδι ένιωθε την ανάγκη να βρει τρόπο να βγάλει προς τα έξω αυτό που είδαν τα μάτια του και τελικά έβρισκε τον τρόπο να το κάνει, αυτό συνιστά πράξη αντίστασης. Σ' αυτές τις στιγμές είναι αφιερωμένη αυτή η σελίδα. Σ' ένα μικρό δείγμα ανταποκρίσεων, που έφταναν στη «Φωνή της Αλήθειας» μέσα από εξαιρετικά δύσκολους, επικίνδυνους δρόμους. Το υλικό διασώζεται στο αρχείο του ΚΚΕ, απ' όπου και κάναμε τη σταχυολόγηση:

Τρικ που κυκλοφόρησε η ΚΝΕ την Πρωτομαγιά του 1969
Τρικ που κυκλοφόρησε η ΚΝΕ την Πρωτομαγιά του 1969
Το γράμμα που έφτασε στις εγκαταστάσεις της «Φωνής της Αλήθειας», με ημερομηνία 17 Σεπτέμβρη 1967, έγραφε: «Αγαπητή "Φωνή της Αλήθειας". Μια σειρά γεγονότα και περιστατικά από την πολιτεία της χούντας και την αντίσταση του λαού δεν τα έμαθες. Σου τα γράφω και ελπίζω να λάβεις το γράμμα μου. Με θερμούς πατριωτικούς χαιρετισμούς. Παράνομος Αγωνιστής».

Δεν ήταν ούτε το πρώτο, ούτε το τελευταίο. Οι «ανταποκρίσεις» αυτές, που εκπλήσσουν για το εύρος των πηγών πληροφοριών που περιείχαν, έδιναν πλήθος στοιχεία για την καθημερινότητα και ειδικά για πλευρές της αντίστασης που εκφράζονταν πολύμορφα.

Αντιγράφουμε:

- «Οσο μεγαλώνει η αντίσταση του λαού, μεγαλώνει και ο τρόμος της χούντας. Πληροφορίες λένε ότι ο Μακαρέζος δεν κοιμάται στο σπίτι του και ο Παττακός και ο Παπαδόπουλος χιλιοφρουρούνται. Οσο για τον Κόλλια, από πληροφορία του άμεσου περιβάλλοντός του, μαθαίνουμε ότι πριν μπει στο αυτοκίνητό του, κάνει ο ίδιος εξονυχιστικό έλεγχο μήπως υπάρχει τοποθετημένη καμία βόμβα.

- Ο πρώην υπουργός και βουλευτής Κεφαλογιάννης είπε ότι θα πολεμήσει τη δικτατορία συμμαχώντας ακόμα και με τους εχθρούς του.

- Σε συγγενικό σπίτι του Σπαντιδάκη στη Δάφνη άναψε τρελός καυγάς απ' αφορμή ότι κάποια θεία του δε συγχάρηκε την οικογένεια του αντιπροέδρου της κυβέρνησης της χούντας επί τη αναλήψει των καθηκόντων του. Η πατριώτισσα θεία του Σπαντιδάκη ξεσπάθωσε: "Συγχαρητήρια θέλετε; Αυτός είναι προδότης. Πάτησε τον όρκο του. Δολοφόνησε τη Δημοκρατία. Είναι υπόλογος ενώπιον του έθνους. Μας ντρόπιασε" κλπ. Ολη η γειτονιά βγήκε στα παράθυρα και στο δρόμο και άκουγε.

- Στις 21/4 το σπίτι του στρατηγού Κουρουκλή (ή, όπως είναι γνωστός σαν ο στρατηγός των 1.114 κεφαλών) στο Παγκράτι πανηγύριζε. Μια μεγάλη σημαία στη βεράντα. Ολα τα παράθυρα ανοιχτά. Ολα τα δωμάτια φωταγωγημένα. Μπαινόβγαιναν αξιωματικοί. Συγχαίρανε αλλήλους. Γλεντοκοπούσαν. Δεν είναι υπερβολή, το είδαν και το άκουσαν οι Παγκρατιώτες, όλοι αυτοί χαιρετούσαν φασιστικά και φώναζαν "Χάιλ Χίτλερ". Πολλοί που δεν ήξεραν μέχρι εκείνη τη μέρα το σπίτι του Κουρουκλή τότε το έμαθαν».

Μια άλλη ομάδα ειδήσεων αφορούσε εικόνες της καθημερινότητας:

- «Στην Αθήνα ένα από τα πρώτα θύματα της "αναιμάκτου επαναστάσεως" ήταν ένας οδηγός ταξί. Κυνηγώντας το μεροκάματο πήγαινε τα ξημερώματα της 21/4 να παραλάβει και να μεταφέρει στο μαιευτήριο μια ετοιμόγεννη γυναίκα. Στους Αμπελόκηπους ένας αξιωματικός, του φώναξε να σταματήσει. Αλλά ο ταξιτζής ανυποψίαστος, είτε γιατί δεν άκουσε, είτε γιατί αδιαφόρησε, δε σταμάτησε. Ο παλικαράς αξιωματικός έριξε και τον σκότωσε. Η είδηση διαδόθηκε αμέσως, αλλά η χούντα δεν ανακοίνωσε τίποτα.

- Στις 22/5 βρέθηκε νεκρός ο ταγματάρχης Γούλας από την Αρτα που υπηρετούσε σε υπηρεσία του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Αρμοδίως δόθηκε στους οικείους του η εξήγηση ότι πέθανε από συγκοπή καρδιάς. Αλλά τόσο η οικογένειά του όσο και οι συμπατριώτες του θεωρούν ότι τον δολοφόνησαν γιατί αντιτάχθηκε στους κινηματίες».

Η διαδήλωση και η φιέστα στο Στάδιο

Σχετικά με τη διαδήλωση των νέων στο Σύνταγμα, έγραφε το μήνυμα:

- «Από διάφορες κατευθύνσεις συγκεντρώθηκαν μπροστά στο κέντρο Παπασπύρου και άρχισαν τα συνθήματα: "Κάτω η Χούντα. Ζήτω η Δημοκρατία. 114" κλπ. Ο κόσμος και οι ξένοι τουρίστες αιφνιδιάστηκαν. Εκείνη την ώρα έκλειναν τα καταστήματα, αλλά οι καταστηματάρχες στάθηκαν με τα ρολά μισοκατεβασμένα. Κανένας δεν ήθελε να απομακρυνθεί από το χώρο αυτόν. Ολοι θαύμαζαν, ενθουσιάστηκαν, γελούσαν, χαίρονταν. Επίσης κανένας δεν κινήθηκε εναντίον των διαδηλωτών μέχρι που έφτασε η αστυνομία. Μόνο ένας λοχίας ή δεκανέας κινήθηκε εναντίον των νέων να τους χτυπήσει χρησιμοποιώντας τη ζωστήρα του. Αλλά οι διαδηλωτές έπεσαν πάνω του και τον ξυλοφόρτωσαν όπως του άξιζε. Μετά την αυτοδιάλυση της διαδήλωσης ένας διαδηλωτής κατέφυγε στα γραφεία κάποιας εφημερίδας. Είπε στους δημοσιογράφους "κάναμε διαδήλωση". Οι δημοσιογράφοι τρελοί από χαρά τον σήκωσαν στα χέρια τους. Τους περιέγραψε πώς έγινε η διαδήλωση. Αλλά φιμωμένοι καθώς είναι δεν μπόρεσαν να γράψουν στην εφημερίδα τίποτα, περιορίστηκαν να κρύψουν καλά το νεαρό διαδηλωτή στα γραφεία της εφημερίδας και την άλλη μέρα το πρωί τον "απελευθέρωσαν".

- Ενα γερό ράπισμα της χούντας από τον μαθητόκοσμο. Τον Ιούνη λίγο πριν από τις γυμναστικές επιδείξεις των Γυμνασίων έγινε στο Στάδιο συγκέντρωση των μαθητών των Γυμνασίων. Εκεί έκανε την πρώτη δημόσια εμφάνιση στον μαθητόκοσμο ο υπουργός Παιδείας της χούντας Καλαμποκιάς και μίλησε. Μίλησε, το λέει ο λόγος. Γιατί μόλις βγήκε στην εξέδρα και άρχισε την ομιλία του ξεσηκώθηκε ένα πανδαιμόνιο από φωνές αποδοκιμασίας με τον εξής ωραίο τρόπο. Αρχίζοντας τον λόγο του ο Καλαμποκιάς μια μεγάλη ομάδα μαθητών των μεγαλύτερων τάξεων πέρασε τρέχοντας από τη μια πλευρά της κερκίδας στην άλλη φωνάζοντας "ου, ου, ου". Αρκούσε για να πάρει φωτιά η μαθητιώσα νεολαία της Αθήνας. Λοιπόν, όλα τα παιδιά αγόρια και κορίτσια σηκώθηκαν στο πόδι και άρχισαν να φωνάζουν "ου, ου, ου". Σεισμός στο Στάδιο. Κόκαλο ο Καλαμποκιάς. Τα 'χασε, πρασίνισε, διέκοψε το λόγο του, ματαίωσε το πρόγραμμα. Η συγκέντρωση διαλύθηκε. Διαλύθηκε λες και έπιασε ξαφνικά νεροποντή, ενώ ήταν μια μέρα ηλιόλουστη και ωραία. Ωραία για τη νεολαία, μαύρη για την κυβέρνηση. Μαθητές και δάσκαλοι δεν έκρυβαν τη μεγάλη χαρά τους γι' αυτήν την εκδήλωση».

Σε κάθε γωνιά

Εφταναν επίσης μικρές ειδήσεις, δείγματα, όμως, μιας πανταχού παρούσας αντίστασης:

- «Στα Βασιλικά της επαρχίας Λοκρίδος, όπου έγινε η ιστορική μάχη του 1821, η κυβέρνηση οργάνωσε, όπως και αλλού, γιορτή στις 25 Αυγούστου. Την ημέρα όμως της γιορτής, στο σημείο εκείνο βρέθηκαν γραμμένα στους τοίχους συνθήματα "Κάτω η Χούντα", "Ζήτω η Δημοκρατία" κλπ. και έπεσαν και πολλές προκηρύξεις. Οι αρχές αναστατώθηκαν».

Για τις φιέστες του μίσους της 3/9/67:

- «Ο λαός της Αθήνας έμεινε ξένος απ' αυτές και καταγανακτισμένος. Ελεεινολογούσε και έβριζε τη χούντα. Κώφευε στα προγράμματα του ΕΙΡ και του Σταθμού των Ενόπλων. Δεν πειθάρχησε στη διαταγή για σημαιοστολισμό προτιμώντας να πληρώσει πρόστιμο. Ενας οπαδός της δεξιάς έλεγε ότι οι κάτοικοι της Καισαριανής, του Βύρωνα, του Υμηττού κλπ. δε θα συμμετάσχουν στο γιορτασμό γιατί είναι όλοι κομμουνιστές. Αλλά και μεις δε θα συμμετάσχουμε, είμαστε δημοκράτες. Δεν μπορούν να μιλούν για πολεμική αρετή οι άνθρωποι που δολοφόνησαν νύχτα τη δημοκρατία.

- Στο εργοστάσιο ΕΣΚΙΜΟ, μια νύχτα οι τοίχοι ορισμένων εσωτερικών χώρων γέμισαν συνθήματα και γελοιογραφίες εναντίον της χούντας. Κλήθηκε η αστυνομία και έκανε τρεις συλλήψεις υπόπτων. Διέταξε να ασβεστωθούν οι τοίχοι. Σβήστηκαν τα συνθήματα. Αλλά την άλλη μέρα τα συνθήματα ήταν πάλι γραμμένα.

- Ενας κάτοικος Πολυγώνου, ηλικίας 55 ετών περίπου, απολύθηκε από τη Γενική Ασφάλεια στα μέσα του Ιούλη, αφού κρατήθηκε και βασανίστηκε στα υπόγειά της από τη μέρα του πραξικοπήματος. Οσοι τον είδαν δεν τον γνώρισαν. Σκελετός της Κατοχής και σακατεμένος από το ξύλο, τη φάλαγγα κλπ. Ολα αυτά για να κάνει δήλωση υποταγής, αλλά δεν έκανε ο λεβεντόγερος».

Μαζί με τις ειδήσεις έφταναν και εκτιμήσεις:

«- Δίψα για έντυπο αντιστασιακό υλικό κατέχει το λαό μας. Πριν από τις 21/4 ο κόσμος δεν έδινε μεγάλη σημασία στις προκηρύξεις και τα τρικ που έβλεπε στους δρόμους. Τώρα όλοι ζητούν έντυπο υλικό. Σκύβει στο δρόμο και παίρνει με πάθος τα τρικ, την προκήρυξη, διαβάζει, χαμογελάει, ενθουσιάζεται. Στέκει μπροστά στα συνθήματα που είναι γραμμένα στους τοίχους...».


Κορυφή σελίδας
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ