Ο Γάλλος νατουραλιστής συγγραφέας Εμίλ Ζολά απεικόνιζε την άθλια καθημερινότητα των ανθρακωρύχων της βόρειας Γαλλίας στο μυθιστόρημά του «Ζερμινάλ», στα μέσα του 19ου αιώνα. Αργότερα θα εξομολογηθεί: «Δεν είχα παρά μία μόνο επιθυμία, να δείξω αυτούς τους εξαθλιωμένους, αυτά τα θύματα της εκμετάλλευσης, αυτούς που ασφυκτιούν, όπως ακριβώς τους έχει καταντήσει η κοινωνία μας... Να προκαλέσω τέτοια κραυγή για δικαιοσύνη, ώστε η Γαλλία να πάψει, επιτέλους, να επιτρέπει να την κατασπαράζουν» και θα ευχόταν στους αστούς αναγνώστες του να νιώσουν «το ρίγος της φρίκης». Η πορεία του προλετάριου Ετιέν Λαντιέ, πρωταγωνιστή του ομώνυμου έργου, ενέπνευσε τους Γάλλους κινηματογραφιστές από την αρχή του 20ού αιώνα (Η Απεργία 1903, Στη Μαύρη Χώρα 1905, Στη Χώρα του Σκότους 1912)* Η πρώτη ακριβής μεταφορά του μυθιστορήματος, βουβή, γυρίστηκε το 1913 από τον Αλμπέρ Καπελανί, η δεύτερη το 1963 από τον Υβ Αλεγκρέ (Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία) και η τελευταία το 1993 από τον Κλοντ Μπερί (Γαλλία, Βέλγιο, Ιταλία) όπου και αυτή η κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου μυθιστορήματος έγινε με μεγάλη επιτυχία, αλλά και σεβασμό στο πρωτότυπο κείμενο του Ζολά.

Στο Μονσού, μια πόλη πλούσια σε ορυχεία άνθρακα στη βόρεια Γαλλία, ο Ετιέν, ένας άνεργος μηχανικός, πέφτει στην κόλαση των ανθρακωρυχείων ψάχνοντας για μια θέση εργασίας. Μπροστά στα μάτια του ξετυλίγεται το δράμα των κατοίκων που εργάζονται στα ορυχεία σαν σκλάβοι, άλλα και η ιδεολογική πάλη ανάμεσα στους χαρακτήρες, ένας εργάτης προδότης της τάξης του, ένας Πολωνός αναρχικός ανίκανος να προσφέρει όραμα και μια εργατική τάξη να προσπαθεί να ωριμάσει και να καταλάβει το ρόλο της. Αυτό είναι το σκηνικό που διαδραματίζεται η ταινία σκιαγραφώντας όλη την κοινωνική πυραμίδα, ακόμα και τον κύριο Μεγκρά, τον μπακάλη του συνοικισμού των ανθρακωρύχων απ' τον οποίο οι γυναίκες του Μονσού με ικεσίες, κατάφερναν να αγοράσουν ψωμί, καφέ, βούτυρο και πατάτες ή και να δανειστούν ένα μικροποσό κάτω από μικρές ερωτικές εξυπηρετήσεις.

Ο Ετιέν μπολιασμένος από τη νεοσύστατη σοσιαλιστική κοσμοθεωρία, δεν μπορεί να ανεχτεί την ταξική ανισότητα και έτσι θα οδηγήσει τους εργάτες σε απεργία, ο Μεγκρά θα ευνουχιστεί και θα δολοφονηθεί από τις εξεγερμένες γυναίκες σε μια από τις ρεαλιστικότερες σκηνές της ταινίας, η σύγκρουση των ανθρακωρύχων με τα αφεντικά τους, στη διάρκεια της μεγάλης απεργίας, θα πνιγεί στο αίμα.

Ενας συγκλονιστικός μονόλογος του Ετιέν στο τέλος της ταινίας, εξυψώνει την ιστορική ανάγκη να πάρουν οι εργάτες τις τύχες στα χέρια τους παρόλες τις αντιξοότητες και να αποφασίζουν για τις ζωές τους μόνοι τους.

* Ελεύθερη μετάφραση από τα γαλλικά