Πέμπτη 22 Φλεβάρη 2007
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 24
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ
Η ψυχή στο στόμα

Πρώτη αρετή της ταινίας: Δεν είναι συμβατική! Δεύτερη: Είναι υπερ-ρεαλιστική. Τρίτη: Ερμηνεύεται εξαιρετικά. Τέταρτη: Οσες διαφωνίες και αν έχεις, βγαίνεις από την αίθουσα και την κουβαλάς μαζί σου! Πέμπτη: Είναι πολλές οι αρετές της. Πρόκειται για σοβαρή περίπτωση!

Το θέμα υποτυπώδες (ποιος νοιάζεται για το θέμα). Ενας μεσήλικας εργάτης βιομηχανίας, πατέρας ενός νεογέννητου, γεμάτος χρέη και πιέσεις από παντού, ακόμα και από τη γυναίκα του που τον απατάει ασύστολα, είναι εγκλωβισμένος, όπως το ποντίκι στη φάκα! Καθημερινά βουλιάζει και βαθύτερα. Ολοι γύρω του, ακόμα και οι συγγενείς του, τον εκμεταλλεύονται και τον καταπιέζουν! Και αυτοί, βέβαια, με τη σειρά τους, καταπιέζονται από το διπλανό τους, τον αδερφό τους, τον εαυτό τους!

Με αφορμή - οδηγό αυτό το πράγματι τραγικό πρόσωπο, τραγικό γιατί δεν ξέρει πώς να διαχειριστεί τη ζωή του, πώς να την παλέψει, πώς να συγκρουστεί μαζί της και όποιος νικήσει (τελικά, αυτός θα νικήσει αν αποφασίσει να παλέψει), ο Κύπριος σκηνοθέτης μάς μεταφέρει στον αδιέξοδο κόσμο των συμβιβασμένων. Εναν κόσμο που, ακόμα και οι «πετυχημένοι» του, είναι αιχμάλωτοι της άγνοιάς τους, της υποταγής τους στη «μοίρα» τους.

Ολα τα πρόσωπα της ταινίας μοιάζουν σαν αδέρφια με τους «μοιραίους» του Κώστα Βάρναλη (καλή του ώρα)! Μόνο που ετούτοι, αποτέλεσμα του χρόνου που κύλησε από την περίοδο που γράφτηκε το ποίημα, είναι πιο βίαιοι, πιο απελπισμένοι. Σηκώνουν το χέρι και βαράνε. Τις γυναίκες και τους αδύναμους! Βρίζουν, βρίζουν, βρίζουν! Οι βρισιές στην ταινία είναι εργαλείο, κλειδί που ανοίγει την πόρτα που οδηγεί στην εσωτερική άβυσσο, στο εσωτερικό αδιέξοδο των ηρώων. Εκεί που οι πληγές αιμορραγούν. Εκεί που η καταπίεση βρίσκει διέξοδο μόνον στις κατάρες ή στις «οριακές» λέξεις! Στις λέξεις, που όταν λέγονται από απελπισία, γίνονται χυδαίες. Μόνο χυδαίες, χάνοντας κάθε άλλη τους αξία.

Ο θεατής, λοιπόν, πρέπει να πάρει τις βρισιές, μόνο βρισιές ακούγονται στην ταινία, βρισιές πρωτάκουστες, σαν κραυγές. Μόνον έτσι θα κατανοήσει τους ήρωες, θα αντιληφθεί το πρόβλημα. Γιατί ετούτοι οι άνθρωποι, δεν έχουν άλλο λεξιλόγιο, τους τέλειωσαν όλες οι άλλες λέξεις. Λέξεις όπως αγώνας, αξιοπρέπεια, θυμός, για να μην προχωρήσουμε σε μεγαλύτερες αξίες -λέξεις, όπως ελευθερία, εκτίμηση, σεβασμός!

Θέλουμε δε θέλουμε, ακόμα και όσοι από εμάς θα κλοτσήσουν με τον λεκτικό οχετό της ταινίας, θα αναγνωρίσουμε πως ετούτες οι εκφράσεις, ετούτος ο κόσμος μάς είναι τόσο οικείος! Οι πιο τολμηροί από εμάς, οι πιο ειλικρινείς, θα αναγνωρίσουμε πως μέρος έστω του προβλήματος το έχουμε μέσα στο σπίτι μας! Αν όχι μέσα στο ίδιο μας το σπίτι, στο διπλανό σπίτι. Στο σπίτι του αδερφού μας, του φίλου μας, του γείτονά μας. Η ήττα, ο συμβιβασμός, η απελπισία έχουν χωθεί στις πολυκατοικίες μας, έχουν περάσει στα σαλόνια μας, στις κρεβατοκάμαρές μας. Μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας μας πέρασε στον κόσμο των «μοιραίων». Συμβιβάστηκε με την υποταγή. Εγινε ένα με την απελπισία!

Η ταινία του Γιάννη Οικονομίδη δε λέει μισόλογα. Αποκαλύπτει το βάθος του πιο καθυστερημένου, του πιο αμόρφωτου κομματιού της εργατικής τάξης. Του κομματιού εκείνο που παράγει όλα τα λούμπεν στοιχεία της κοινωνίας μας. Συμβιβασμένους, καταδότες, πόρνες, λωποδύτες, απατημένους, υποταγμένους, ταγματασφαλίτες!..

Η επανάληψη των ίδιων λέξεων, των ίδιων σκηνών (που μπορεί να εκληφθεί και σαν αδυναμία της ταινίας), λειτουργεί δραματουργικά. Δεν είναι λίγες οι φορές, που δεν κατανοείς την επιμονή του σκηνοθέτη στα «ίδια» και στα «ίδια». Είναι πολλές οι στιγμές που συλλαμβάνεις τον εαυτό σου να λέει «φτάνει πια». Αυτό το «φτάνει πια» (αυτό θέλει να αποσπάσει ο δημιουργός), κάνει ακόμα πιο τραγικό, το τραγικό τέλος της ταινίας. Και επιπλέον θυμίζει (και απειλεί) πως, για ετούτο το είδος των ανθρώπων, η τραγωδία δεν τελειώνει εδώ, που τελείωσε στην ταινία. Υπάρχει και άλλη, ακόμα, τραγωδία για τους υποταγμένους...

Παίζουν: Ερρίκος Λίτσης, Βαγγέλης Μουρίκης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Μαρία Ναυπλιώτου, Γιάννης Βουλγαράκης, κ.ά.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ