Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι (10/11/99) αποτελείκαμπή στην υφιστάμενη πολύχρονη διαδικασία διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), η οποία ξεκίνησε τυπικά το Μάρτη του 1998, για να επιτρέψει στα ευρωπαϊκά ισχυρά ιμπεριαλιστικά κράτη την οικονομική και πολιτική εκμετάλλευση μιας ευρύτατης «ζώνης επιρροής» στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, στα πλαίσια της «νέας αταξίας πραγμάτων».

Η καμπή έγκειται στην απόφαση του Ελσίνκι, που «επιβεβαιώνει την περιεκτική φύση της διαδικασίας προσχώρησης, η οποία τώρα περιλαμβάνει 13 υποψήφια κράτη εντός ενιαίου πλαισίου».

Ετσι, για πρώτη φορά, 13 χώρες συνομαδώνονται σε ένα «ενιαίο πλαίσιο» εξάρτησης από τις ευρωπαϊκές «μεγάλες δυνάμεις», οι οποίες, υπό την ομηρία της τελικής προσχώρησης, θα μπορούν τα επόμενα χρόνια να επιβάλουν «κοινούς» κανόνες εκμετάλλευσης, παρά ταξεχωριστά συμφέροντα και οφέλη. Πρόκειται για τη σύγχρονημορφή αποικιοκρατίας, αυτό που στην κοινοτική γλώσσα αποκαλείται ψευδώνυμα «ολοκλήρωση», που επιτρέπει στο ευρωπαϊκό μεγάλο κεφάλαιο, διά μέσου της ολιγαρχίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και του πολιτικού Διευθυντηρίου των Βρυξελλών (Κομισιόν και Συμβούλιο), να αγκιστρώνει, με το άλλοθι της «Κοινότητας», λαούς και πλουτοπαραγωγικές πηγές στις ανάγκες του «ανταγωνισμού» συμφερόντων της «παγκοσμιοποίησης».

Δεν είναι η παλιά μορφή εκμετάλλευσης των πρώτων υλών «στην πηγή», αλλά ανεπίστρεπτη ενσωμάτωση σε ένα μηχανισμό ξεζουμίσματος τουσυνόλου του πλούτου κάθε χώρας στο διηνεκές και του λαού της. Μ' αυτόν τον τρόπο, μεγεθύνεται το πολυεθνικό χρηματιστικό κεφάλαιο, επιταχύνεται η συσσώρευση κεφαλαίου και αναπαράγεται η ηγεμονία των ισχυρότερων. Γίνεται φανερό ότι η διεύρυνση της εκμετάλλευσης εκτός ΕΕ δεν μπορεί παρά να προϋποθέτει περαιτέρω ενίσχυση της ανισότητας στο εσωτερικό - και αυτό, ακριβώς, έγινε με την ΟΝΕ του Μάαστριχτ και με το Αμστερνταμ.

Αμέσως μετά την ένταξη της Αυστρίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας (1996) και με την «αναθεώρηση» του Αμστερνταμ, η τωρινή διεύρυνση, δηλαδή το νέο πλιάτσικο, αποτέλεσε το μεγάλο άλλοθι σε κάθε πρόταση ενίσχυσης τηςολοκληρωτικής πυραμίδας εντός της ΕΕ. Στο όνομα του διαμελισμού της λείας της «μεγάλης» διεύρυνσης, έγιναν οι συμβιβασμοί μεταξύ των ισχυρών για την έναρξη του «τρίτου σταδίου» της ΟΝΕ από 1/1/1999, για το ΝΑΤΟικό πόλεμο κατά της Γιουγκοσλαβίας και την «Ατζέντα 2000» το Μάρτη του 1999.

Η ταχύτητα και ο κυνισμός, που επικρατεί στη διαδικασία διεύρυνσης, συνάδει με την ενίσχυση της εκμετάλλευσης και της καταστολής στο εσωτερικό της ΕΕ, έτσι ώστε η παραβίαση ακόμη και στοιχειωδών «αρχών» δικαίου και δημοκρατίας δεν πρέπει να εκπλήσσει, αφού αντανακλά τη σήψη ενός καθεστώτος που «καθοδηγείται» από ξεπεσμένους «σταυροφόρους» του κέρδους.

Τα 13 κράτη του «ενιαίου πλαισίου» της διεύρυνσης αποτελούνται από το λεγόμενο «πρώτο κύμα» (Κύπρος, Ουγγαρία, Πολωνία, Εσθονία, Τσεχία, Σλοβενία), το «δεύτερο κύμα» (Ρουμανία, Σλοβακία, Λετονία, Λιθουανια, Βουλγαρία, Μάλτα) και την Τουρκία.

Η ανωτέρω κατάταξη, σύμφωνα με τη χρονολογία αίτησης προσχώρησης της κάθε υποψήφιας χώρας,έπαψε να έχει νόημα, αφού το Ελσίνκι αποφάσισε ότι «τα υποψήφια κράτη συμμετέχουν στη διαδικασία προσχώρησης επί ίσοις όροις (...).

Κατά τις διαπραγματεύσεις, η κάθε υποψήφια χώρα θα κριθεί ανάλογα με τα επιτεύγματά της»,

Σύμφωνα με το Ελσίνκι, «οι υποψήφιες χώρες, οι οποίες άρχισαν τώρα τη διαδικασία διαπραγματεύσεων, θα έχουν τη δυνατότητα να ανέλθουν, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, στο επίπεδο των χωρών που βρίσκονται ήδη σε διαπραγματεύσεις, εφόσον έχουν σημειώσει επαρκή πρόοδο στην προετοιμασία τους».

Πρόκειται για ένανευέλικτο μηχανισμό - λάστιχο , που, ακριβώς επειδή στηρίζεται σε «ρευστές» και γενικόλογες «αρχές», μπορεί να μακραίνει ή να κονταίνει την περίοδο ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ανάλογα με συγκυριακούς συσχετισμούς ισχύος και συμφερόντων εντός της ΕΕ και, βέβαια, ανάλογα με την «προσαρμοστικότητα» της υποψήφιας χώρας.

Δεν υπάρχει, δηλαδή, «αυτόματο» πέρασμα από τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις στην ένταξη ως πλήρες κράτος - μέλος της ΕΕ. Για παράδειγμα, το λεγόμενο «πρώτο κύμα» έκρινε πως έπρεπε να «παίξει» με τις τρεις χώρες «Βίζεγκραντ» (Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία), που οι ΗΠΑ προωθούσαν εσπευσμένα για πλήρη κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ, όπως και έγινε ένα χρόνο μετά. Τώρα, η κατάσταση άλλαξε και το «πρώτο κύμα», που άρχισε διαπραγματεύσεις από το Μάρτη του 1998, θα (...) επαναλάβει, λέει, τιςίδιεςσυνομιλίες για τα ίδια θέματα «ενσωμάτωσης του κοινοτικού κεκτημένου στη νομοθεσία τους» και τα επόμενα δύο χρόνια (!!!).

Αντίθετα, το λεγόμενο «δεύτερο κύμα», που ήταν ξεχασμένο, «συμπύκνωσε» το ενδιαφέρον μετά τη στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, και στο Ελσίνκι, αναβαθμίστηκε έτσι ώστε από το Φλεβάρη 2000 θα ξεκινήσει κανονικές διμερείς διαπραγματεύσεις. Ολ' αυτά σημαίνουν ότι οι προτεραιότητες στην ενταξιακή διαδικασία ακολουθούν τις προτεραιότητες των συμφερόντων των ισχυρών ιμπεριαλιστικών κρατών στις υπό ένταξη χώρες.

Η «αξιολόγηση» για την ένταξη κάθε υποψήφιας χώρας γίνεται ετησίως από τηνΚομισιόν . Πρόκειται, ουσιαστικά, για αξιολόγηση με κριτήρια, σύμφωνα με τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστών. Εξάλλου, όπως τονίζει το Ελσίνκι, «κάθε χώρα θα κριθεί, ανάλογα με τα επιτεύγματά της», δηλαδήξεχωριστά.

Η Κύπρος, για παράδειγμα, που έχει ήδη ικανοποιητικούς οικονομικούς δείκτες, όπως έχουν καθοριστεί από την ΕΕ, στερείται, τόσο αυτή, όσο και η σύμμαχος Ελλάδα από την απαραίτητη ισχύ, που θα της επέτρεπε να επιβάλει ευνοϊκή «αξιολόγηση» για το εκκρεμές πολιτικό ζήτημα και, έτσι, ηομηρία του Κυπριακού από Αγκυρα, Λονδίνο και Ουάσιγκτον καθιστά απαγορευτική κάθε προσδοκία για πλήρη ένταξη χωρίς διχοτόμηση.

Αντίθετα, η Αγκυρα, παρά τη σθεναρή απόκλιση από τις «ευρωπαϊκές αρχές», όχι μόνο κατόρθωσε να γίνει ισότιμη υποψήφια χώρα, αλλά επέβαλεεντός της ΕΕ, στο Ελσίνκι, τόσο την αποδοχή των μονομερών διεκδικήσεών της στο Αιγαίο, διμερείς «εκκρεμότητες συνοριακής διαφοράς» με την Ελλάδα και την «παρότρυνση» για διμερήπολιτική επίλυση, δηλαδήαναθεώρηση των Συνθηκών της Λωζάνης, όσο και τηνομιμοποίηση του «Αττίλα» και την αποδοχή από την ΕΕ του Κυπριακού, όχι ως διεθνούς προβλήματος εισβολής και κατοχής, αλλά ως διμερούς πολιτικής διαφοράς μεταξύ των δύο «ανεξάρτητων κρατών» στην Κύπρο.

Γίνεται φανερό ότι οι σχέσεις ΕΕ - Τουρκίαςδεν αφορούν «αρχές», αλλά πετρέλαια, αγορές και γεωστρατηγικά συμφέροντα. Ο πρωθυπουργός Σημίτης δήλωσε για τη διεύρυνση στο Ελσίνκι τα εξής: «Πιστεύω ότι ήταν ένα πολυεθνικό Συμβούλιο, γιατί, όχι μόνο επικύρωσε την απόφαση για ενοποίηση ενός μεγάλου τμήματος της Ευρώπης, με το να δεχτεί άμεσες διαπραγματεύσεις με έξι νέες χώρες, αλλά και με το να θέσει σε μια νέα διαδικασία, σε ένα νέο πλαίσιο, τις σχέσεις με την Τουρκία.

Εμείς πιστεύουμε ότι οι δυνατότητες αυτής της απόφασης θα μπορεί να αξιοποιηθούν, για να έχουμε μια καλύτερη σχέση με όλες τις γειτονικές χώρες στην περιοχή». `Η αγνοεί, ή παραπληροφορεί.