Τετάρτη 17 Γενάρη 2007
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 8
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ποιον εξυπηρετεί η αναθεώρηση του άρθρου 24;

Μέσα σε 5 χρόνια έρχεται για δεύτερη φορά προς ψήφιση η αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος, που αναφέρεται στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, του δασικού πλούτου και στην ανάγκη χωροταξικού σχεδιασμού. Η αναθεώρηση του άρθρου 24 αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα επίθεσης και κατασπατάλησης των φυσικών πόρων εν ονόματι της αύξησης της κερδοφορίας του κεφαλαίου ή δήθεν της «ανάπτυξης», της «ανταγωνιστικότητας», της χωροταξίας, του τουρισμού, της δημιουργίας υποδομών, κλπ.

Αν σταθούμε λίγο διαχρονικά απέναντι στο θέμα, ερμηνεύεται εύκολα η παραπάνω εκτίμηση:

Η μετακίνηση του πληθυσμού μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο, η ανάγκη πρώτης ή και δεύτερης κατοικίας, οι ανάγκες σε φθηνή γη για τη βιομηχανία, σε συνδυασμό με τη (σκόπιμη) ανυπαρξία κάθε στοιχειώδους χωροταξικού σχεδιασμού, έκαναν τις δασοκαλυμμένες εκτάσεις να φαίνονται σαν εύκολη λύση για τις δραστηριότητες αυτές. Η απουσία Εθνικού (και Δασικού) Κτηματολογίου, όπου θα ήταν καταγεγραμμένες οι εκτάσεις αυτές και θα φαινόταν τόσο η μορφή τους όσο και το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους, συνέτεινε ώστε να γίνονται βορά από οικονομικά συμφέροντα με πρόσβαση στην εξουσία, να καταπατηθούν, να αλλάξουν πολλές φορές μορφή με καταστροφή της δασικής βλάστησης και να μεταβιβάζονται με μεγάλη ευκολία - με την ανοχή του κράτους - μετακυλίοντας έτσι το πρόβλημα σε άλλους ιδιοκτήτες που συνειδητά ή εν αγνοία τους ενεπλάκησαν στο ιδιοκτησιακό πρόβλημα των δασικών εκτάσεων. Είναι άλλωστε κοινή παραδοχή ότι τα έντονα φαινόμενα δασικών πυρκαγιών συνδέονται άμεσα με τα κυκλώματα σφετερισμού των δασικών εκτάσεων.

Στόχος ο σφετερισμός της δημόσιας γης

Η διογκούμενη καταστροφή των φυσικών πόρων έγινε έντονα ορατή στη διάρκεια και με την πτώση της χούντας και αυτό οδήγησε στην αποτύπωση στο Σύνταγμα του 1975 ενός πνεύματος προστασίας τόσο των υφιστάμενων δασών όσο και των δασών που είχαν καταστραφεί στο παρελθόν (δασικές εκτάσεις), των οποίων επέτασσε την άμεση προστασία και την αναδάσωση εφόσον καταστρέφονταν για οποιονδήποτε λόγο.

Πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι τα δάση στη μεγάλη πλειοψηφία των εκτάσεών τους είναι δημόσια γη, καθώς περιήλθαν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου με την απελευθέρωση της χώρας από τους Τούρκους, όπου θεωρούνταν επίσης δημόσια περιουσία. Η αλλαγή επομένως χαρακτήρα των δασικών εκτάσεων έχει διπλή σημασία και επίπτωση: Αφενός στην υποβάθμιση και την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και αφετέρου στην απώλεια δημόσιας γης που θα τη σφετεριστούν συγκεκριμένα συμφέροντα.

Ποιος κοροϊδεύει ποιον

Τα προβλήματα που δημιούργησε το Σύνταγμα του 1975 στο κεφάλαιο έγιναν σύντομα αντιληπτά και έτσι η πρώτη σχετικά επιτυχημένη προσπάθεια αποχαρακτηρισμού σημειώθηκε το 1979 με το Ν. 998, δηλαδή μόλις 4 χρόνια μετά την ψήφιση του Συντάγματος, όπου μια κατηγορία δασικών εκτάσεων βαφτίστηκαν «χορτολιβαδικές», ώστε να βγουν από τη συνταγματική προστασία. Η δεύτερη μαζική απόπειρα αποχαρακτηρισμού δασικών εκτάσεων έγινε το 1987 από το ΠΑΣΟΚ με το Νόμο «περί βοσκοτόπων», ο οποίος τελικά κρίθηκε αντισυνταγματικός από το ΣτΕ. Παράλληλα, κατ' επιταγή του ισχύοντος Συντάγματος, εκδόθηκε μια πλούσια προστατευτική για το φυσικό περιβάλλον νομολογία από το ΣτΕ.

Ετσι, για τα αδηφάγα συμφέροντα και τους πολιτικούς οσφυοκάμπτες τους ανέκυψε η ανάγκη να επανέλθει το θέμα όχι πλέον με πλάγιο τρόπο, αλλά διά της ευθείας οδού, την αναθεώρηση δηλαδή του Συντάγματος στο συγκεκριμένο άρθρο καθώς και την αναθεώρησή του στα άρθρα που αφορούν στη λειτουργία του ΣτΕ.

Αυτό επιχειρήθηκε το 2001 με την προηγούμενη αναθεώρηση του Συντάγματος, κατ' επιταγή της οποίας ψηφίστηκε ο Ν. 3.208/2003 (η ΝΔ τότε τον καταψήφισε). Το τέχνασμα εδώ ήταν ο ίδιος ο ορισμός του δάσους και η ελάχιστη έκταση που χαρακτηρίζεται ως δάσος. Και αυτού του νόμου η συνταγματικότητα είναι ήδη υπό έντονη αμφισβήτηση ως προς το συγκεκριμένο άρθρο, οπότε η όλη του φιλοσοφία κινδυνεύει να καταρρεύσει. Γι' αυτό επανέρχονται τόσο σύντομα για νέα αναθεώρηση του άρθρου 24. Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική διαφορά: Την προηγούμενη αναθεώρηση την έκανε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με συναίνεση της ΝΔ, που όμως αρνήθηκε στη συνέχεια να ψηφίσει το σχετικό νόμο. Σήμερα, που η εφαρμογή του συγκεκριμένου (ΠΑΣΟΚικού) νόμου κινδυνεύει, είναι η κυβέρνηση της ΝΔ που φέρνει το άρθρο 24 πάλι για αναθεώρηση και το ΠΑΣΟΚ θεωρεί το ζήτημα «σημείο ρήξης» και το καταψηφίζει! Αραγε, ποιος κοροϊδεύει ποιον;

Επίσης, από πλευράς ΝΔ, θέτοντας δήθεν ως ορόσημο το Σύνταγμα του 1975, εξαγγέλλεται στην ουσία η αναγνώριση όλων των καταστροφών και καταπατήσεων που είχαν πραγματοποιηθεί μέχρι τότε, ενώ μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνται ως αδιάψευστοι μάρτυρες τα στοιχεία που προκύπτουν από τις αεροφωτογραφίες του 1945! Με μια τέτοια ρύθμιση ακόμη και παλαιότερες αποφάσεις προστασίας, αναδάσωσης και έργα αποκατάστασης θα σταματήσουν και οι εκτάσεις θα ιδιωτικοποιηθούν, αυθαιρεσίες 30 και πλέον χρόνων θα δικαιωθούν.

Παράλληλα, επιχειρείται διάκριση δασών και δασικών εκτάσεων, συνδέοντας τις δεύτερες άμεσα με τη χωροταξία (βλέπε ένταξη σε σχέδια πόλεως, κλπ.). Αυτό έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τα επιστημονικά δεδομένα, γιατί οι δασικές εκτάσεις δεν είναι τίποτε άλλο παρά δάση που καταστράφηκαν στο παρελθόν και που - με κατάλληλα μέτρα - μπορούν να ανορθωθούν (οικολογικά - όχι οικοδομικά). Ακόμη και σε επίπεδο ΟΗΕ εκδίδονται αποφάσεις για την προστασία των δασικών εκτάσεων και των φρυγανότοπων, εξαίροντας την οικολογική σημασία αυτών των εκτάσεων. Οι ντόπιοι θιασώτες όμως των άκρατων ιδιωτικοποιήσεων και λάτρεις του ευρωμονόδρομου τις αποσιωπούν. Ενώ όλα σχεδόν τα αντιλαϊκά μέτρα τα δικαιολογούν ως «υπόδειξη της ΕΕ», άρα «αναπόφευκτα», σε περιπτώσεις σαν τη συγκεκριμένη κάνουν πως δεν άκουσαν τίποτα. Δε θα περιμέναμε βέβαια από την ΕΕ να προστατεύσει το φυσικό μας περιβάλλον, ωστόσο εδώ αποκαλύπτεται η υποκρισία των εγχώριων υμνητών της, ανεξάρτητα από το χρώμα τους!

Ολοκληρωμένη επίθεση

Πρόκειται, δηλαδή, για μια ολοκληρωμένη επίθεση στα δάση και τις δασικές εκτάσεις, αποκαλυπτική του τρόπου που αντιλαμβάνονται την προστασία τους, όπου δε θέλουν να έχουν κανένα φραγμό επιστημονικό, νομοθετικό ή διοικητικό στα σχέδιά τους.

Αυτή η ολοκληρωμένη επίθεση φαίνεται άλλωστε και από την παράλληλη σκόπιμη διοικητική υποβάθμιση των υπηρεσιών που επιφορτίζονται το έργο της προστασίας, την έλλειψη προσωπικού προστασίας, τη σταδιακά μειούμενη χρηματοδότηση έργων προστασίας, αναδασώσεων και έρευνας, τη μεταφορά και την πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων (Δασική Υπηρεσία, Πυροσβεστική Υπηρεσία, ΟΤΑ, «Φορείς Διαχείρισης», Κυνηγετικές Ομοσπονδίες, κλπ.)

Φαίνεται, επίσης, από γεγονότα όπως ότι η υπό κρατική εποπτεία «ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΕ» δεν αναγνωρίζει αιτήσεις δημόσιων υπηρεσιών για καταχώριση δασικών εκτάσεων στην κυριότητα του δημοσίου, ανοίγοντας το δρόμο για όποιον ιδιώτη ήθελε να τις διεκδικήσει. Τα αυστηρά προστατευτικά μέτρα που ισχύουν μέχρι σήμερα χαλαρώνουν όταν πρόκειται για ιδιωτικά δάση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, όλες αυτές οι ρυθμίσεις αφορούν σε εκτάσεις 40 - 50.000.000 στρεμμάτων. Είναι εμφανές ότι με αυτές ωφελημένο θα είναι το κατασκευαστικό, τουριστικό κεφάλαιο, οι μεγαλοϊδιοκτήτες γης ή αυτοί που μπορούν να συγκεντρώσουν μεγάλες εκτάσεις.

Καπηλεία της αγωνίας του λαού

Ταυτόχρονα, οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ επιχειρούν να καπηλευτούν την αγωνία χιλιάδων μικροϊδιοκτητών αυθαιρέτων ή οικοπεδούχων που διεκδικούν (δίκαια ή μη) κάποιες εκτάσεις γης. Αποφεύγουν σκόπιμα κάθε συζήτηση για το πώς οδηγηθήκαμε μέχρι εδώ, με τίνος ευθύνες, καθώς και ποιες θα είναι οι μεσομακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Αποφεύγουν να τους πουν αν, πώς και από ποιους θα αξιοποιηθούν τελικά οι χώροι που διεκδικούν, ποιος θα πληρώσει για τη δημιουργία των ανύπαρκτων υποδομών. Δε φαίνεται να βγαίνει κανένα συμπέρασμα για το μέλλον. Τίποτε δεν εγγυάται ότι δε θα ακολουθήσουν νέα κύματα καταπατήσεων και αυθαιρέτων. Το αντίθετο θα συμβεί, αφού η αυθαιρεσία και η ληστεία της δημόσιας περιουσίας επιβραβεύονται.

Υπάρχουν προβλήματα με δασικές εκτάσεις σε ορισμένες περιπτώσεις. Το ζήτημα, επιπλέον, δεν είναι αν θα γίνονται αναπτυξιακά έργα, αλλά σε όφελος ποιου. Αυτό όμως δεν απαιτεί αναθεώρηση του Συντάγματος. Υπάρχουν τα πορίσματα της επιστήμης και επαρκές νομοθετικό οπλοστάσιο, που - ακόμη και στα πλαίσια του σημερινού καπιταλιστικού συστήματος - θα μπορούσε να απαντήσουν στα ζητήματα που ανακύπτουν. Αντίθετα, η σκόπιμη ανυπαρξία ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού είναι εκείνη που δημιουργεί τα προβλήματα. Αυτό βολεύει τις πελατειακές σχέσεις και κυρίως την ασύδοτη δράση του κεφαλαίου, ώστε απροκάλυπτα και ανά 5ετία να προχωρούν σε αναθεωρήσεις του Συντάγματος.

Είναι, λοιπόν, ξεκάθαρο ότι αυτή η πολιτική δεν παίρνει φτιασιδώματα. Δεν έχει καμία σχέση με τις λαϊκές ανάγκες. Αντίθετα, εκχωρεί κάθε τι άμεσα κερδοφόρο, κάθε τι προσοδοφόρο, καταστρέφει το περιβάλλον, υποτιμά τη νοημοσύνη μας, υποθηκεύει την υγεία και τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών.


Μιχάλης ΣΚΑΡΒΕΛΗΣ
Διδάκτωρ Δασολόγος - Ερευνητής. Μέλος της Δημοκρατικής Πανεπιστημονικής Κίνησης Γεωτεχνικών


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ