Κυριακή 14 Γενάρη 2007
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 16
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Με δημόσιο χρήμα για ιδιωτικά κέρδη

Σάπιο το επιχείρημα ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δε θα χρηματοδοτούνται από το δημόσιο ταμείο. Η διεθνής εμπειρία το διαψεύδει. Και αποδεικνύει ότι η συνύπαρξη θα εντείνει τη με στόχο το κέρδος λειτουργία και των δημόσιων πανεπιστημίων

«Δωρεάν σπουδές για όλους» διεκδικούν σπουδαστές - φοιτητές. Αλλο είναι το σχέδιο των εμπόρων της γνώσης
«Δωρεάν σπουδές για όλους» διεκδικούν σπουδαστές - φοιτητές. Αλλο είναι το σχέδιο των εμπόρων της γνώσης
«Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δε θα λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση. Ο ανταγωνισμός θα ωφελήσει το δημόσιο πανεπιστήμιο. Δουλεύουμε για την αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου. Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν επηρεάζει τα δημόσια πανεπιστήμια».

Τα παραπάνω είναι μέρος μόνον από την επιχειρηματολογία της κυβέρνησης και του ΠΑΣΟΚ, με την οποία σερβιρίζονται οι αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία.

Απέναντι στο δυναμικό λαϊκό κίνημα που αντιδρά στα μέτρα ιδιωτικοποίησης της Παιδείας, η κυβέρνηση επιστρατεύει ό,τι μέσα διαθέτει. Για να αποκρούσει τον ξεσηκωμό εργαζόμενων και νεολαίας ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16 και όλα τα μέτρα ιδιωτικοποίησης της Παιδείας. Στόχος, να πειστούν λαός και νεολαία για την «αναγκαιότητα» των συγκεκριμένων μέτρων, να συναινέσουν στη θεσμοθέτησή τους και, κυρίως, να υποστηρίξουν θερμά την αντιεκπαιδευτική πολιτική!

Τα επιχειρήματα, όμως, είναι σάπια. Γιατί η εμπειρία από την υιοθέτηση ανάλογων μέτρων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι καταγεγραμμένη. Και είναι γεγονός ότι από τη στιγμή που ιδρύονται ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι ζήτημα χρόνου να διεκδικήσουν για τον εαυτό τους και την ανάλογη κρατική χρηματοδότηση. Με το κλασικό επιχείρημα ότι το να χρηματοδοτούνται από το κράτος μόνο τα δημόσια πανεπιστήμια αντίκειται στους κανόνες του «υγιούς ανταγωνισμού». Εφόσον, λένε, δημόσια και ιδιωτικά υπόκεινται στους ίδιους κανόνες και τα ιδιωτικά παρέχουν αναγνωρισμένο «εκπαιδευτικό» έργο, γιατί να «πριμοδοτούνται» μόνο τα δημόσια από το κράτος;

Από το εξώφυλλο φυλλαδίου του ΚΚΕ ενάντια στην κατάργηση του άρθρου 16
Από το εξώφυλλο φυλλαδίου του ΚΚΕ ενάντια στην κατάργηση του άρθρου 16
Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια, άσχετα με το χρόνο που η ίδρυσή τους θεσμοθετήθηκε, η εικόνα είναι μια: Χρηματοδότηση ιδιωτικών και δημόσιων από το κράτος με βάση τα ίδια κριτήρια και, παράλληλα, δίδακτρα τόσο σε ιδιωτικά, όσο και σε δημόσια ιδρύματα.

Σαν ώριμο φρούτο θα πέσει η ιδιωτικοποίηση

Οτι η θεσμοθέτηση ιδιωτικών πανεπιστημίων συνεπάγεται τελικά και χρηματοδότησή τους από το κράτος φαίνεται χαρακτηριστικά στη λειτουργία των ιδρυμάτων στην Ολλανδία. Γιατί, όλα τα ιδρύματα, ιδιωτικά και δημόσια, ανήκουν σε έναν κοινό «δημόσιο» χώρο ανώτατης εκπαίδευσης. Ολα τα ιδρύματα υπόκεινται στους ίδιους κανόνες, στην ίδια αξιολόγηση, στη χρηματοδότηση με τα ίδια κριτήρια και στο ίδιο μοντέλο λειτουργίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ολλανδία ο μόνος διαχωρισμός, που γίνεται για να διακρίνει κανείς αν το πανεπιστήμιο είναι ιδιωτικό ή δημόσιο, είναι το ποιος το ...ίδρυσε: το κράτος ή ιδιώτης.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκδοση παρουσίασης του εκπαιδευτικού συστήματος της Ολλανδίας του 2005, «όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα - δημόσια και ιδιωτικά - χρηματοδοτούνται σε μια ισότιμη βάση. Αυτό σημαίνει ότι η δαπάνη της κυβέρνησης για τα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να ταιριάζει με τη δαπάνη για τα ιδιωτικά, δημόσια - χρηματοδοτούμενα εκπαιδευτικά ιδρύματα». Ενώ σε άλλο σημείο προσθέτει πως «η νομοθεσία που διέπει την ανώτατη εκπαίδευση δεν κάνει διάκριση ανάμεσα στην ιδιωτική και τη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση».

Ετσι, με βάση την αξιολόγησή τους, τα ιδρύματα προσελκύουν το ποσό που τους αναλογεί από το κονδύλι του υπουργείου Παιδείας. Οσο για τα δίδακτρα, τα ιδρύματα του «δημόσιου» χώρου βάζουν δίδακτρα ανάλογα με οδηγία του υπουργείου Παιδείας, που καθορίζει το ύψος τους. Ο φοιτητής πληρώνει κατά μέσο όρο 3.000 ευρώ το χρόνο, είτε φοιτά σε δημόσιο είτε σε ιδιωτικό ίδρυμα.

Δίδακτρα παντού

Τα δίδακτρα δεν είναι αποκλειστικότητα των άλλων χωρών. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, τα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα έχουν προ πολλού απολέσει το χαρακτηρισμό «δωρεάν». Ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε ιδιωτικά και δημόσια, η χρηματοδότηση ανάλογα με την «αξιολόγηση» του ιδρύματος και του εκπαιδευτικού του έργου με όρους αγοράς, η λειτουργία των δημόσιων πανεπιστημίων με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, κάνουν την επιβολή διδάκτρων κοινό τόπο.

Η αλυσιδωτή αντίδραση που παρασέρνει τα δημόσια πανεπιστήμια στη λειτουργία τους ως ιδιωτικά είναι χαρακτηριστική στην περίπτωση της Αυστρίας. Το 1999, η αυστριακή κυβέρνηση του σοσιαλιστικού κόμματος (του εδώ ΠΑΣΟΚ) προχώρησε σε μεταρρύθμιση και επέτρεψε τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Η αποβολή του όρου «δωρεάν» ακολούθησε λίγο αργότερα: Το 2001 καθιερώθηκαν δίδακτρα, ενώ με νόμο του 2002 τα δημόσια πανεπιστήμια μετατράπηκαν σε ΝΠΙΔ.

Στην Αγγλία όλα τα ιδρύματα θεωρούνται δημόσια. Οχι όμως και δωρεάν. Ιδιωτικά πανεπιστήμια μπορούν να ιδρυθούν - άλλωστε και τα «δημόσια» ιδιωτικά είναι στην πραγματικότητα. Σε όλα όμως ανεξαιρέτως τα πανεπιστήμια, υπάρχουν δίδακτρα, τα οποία μπορούν να φτάσουν τις 3.000 λίρες στερλίνες το χρόνο.

Στη Γερμανία όλοι οι φοιτητές πληρώνουν τέλη εγγραφής στο πανεπιστήμιο, ενώ τα δίδακτρα δεν έχουν ακόμα γενικευτεί και το ύψος τους εξαρτάται από τη νομοθεσία σε κάθε κρατίδιο. Για παράδειγμα στο κρατίδιο της Βάδης - Βυρτεμβέργης, τα δίδακτρα ξεκινούν από 1.000 ευρώ το έτος.

Στην Ιταλία, η χρηματοδότηση των «δημόσιων» πανεπιστημίων προέρχεται κατά 12% από δίδακτρα, κατά 24% από ιδιώτες και κατά 64% από το κράτος. Τα δίδακτρα κυμαίνονται στα 800 - 900 ευρώ.

Η μόνη διαφορά ανάμεσα σε ιδιωτικά και δημόσια πανεπιστήμια στην Πορτογαλία είναι το ύψος των διδάκτρων. Για τα δημόσια, τα δίδακτρα ξεκινούν από τα 800 ευρώ, ενώ για τα ιδιωτικά από τα 3.000 ευρώ. Αυτό είναι χαρακτηριστικό - και επίκαιρο ως και προς το αίτημα όχι μόνο της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, αλλά και μερίδας του ΣΥΝ, που ζητούν αυτοτέλεια και αυτονομία των ιδρυμάτων. Το αίτημα για αυτονομία επί της ουσίας είναι μέρος της βάσης που απαιτείται για το επόμενο βήμα, την ώρα που θα επιβληθούν δίδακτρα. Τότε πρέπει να έχουν τα χέρια λυμένα.

Φαίνεται και από τα παραπάνω στοιχεία ότι μόνον άσχετη δεν είναι η ίδρυση ιδιωτικών από τη μετατροπή των δημόσιων πανεπιστημίων σε ιδρύματα που λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικούς όρους. Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων έχει βασικό της στόχο να παρασύρει τα δημόσια πανεπιστήμια μέσω του «ανταγωνισμού» στο ίδιο μοντέλο λειτουργίας.

Απέναντι στην επιχειρηματολογία και τους ελιγμούς της κυβέρνησης, με τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ, στο στόχαστρο του κινήματος διεκδίκησης αποκλειστικά δημόσιας και δωρεάν, ενιαίας Παιδείας είναι όλες οι μεταρρυθμίσεις που προωθούνται. Από την αναθεώρηση του άρθρου 16 και το νέο νόμο πλαίσιο, μέχρι τους ήδη θεσμοθετημένους νόμους για την «αξιολόγηση», τα Ινστιτούτα διά βίου εκπαίδευσης κλπ., που υπηρετούν τον ίδιο διακηρυγμένο στην Μπολόνια στόχο: Την υποβάθμιση και ιδιωτικοποίηση της δημόσιας Παιδείας, την κατηγοριοποίηση των ιδρυμάτων στα λίγα κέντρα «αριστείας» και στην πλειοψηφία των ιδρυμάτων ακριβοπληρωμένης ψευτοκατάρτισης για την πλειοψηφία των παιδιών των λαϊκών στρωμάτων.


Ελένη ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ