Δέκα χρόνια πέρασαν τον περασμένο Σεπτέμβρη από το θάνατο του σπουδαίου συνθέτη Κωνσταντίνου Κυδωνιάτη. Ηταν Πέμπτη 12 του Σεπτέμβρη, όταν γράφτηκε η τελευταία νότα της μεγαλύτερης σύνθεσής του, της ίδιας του της ζωής. Ζωής γεμάτης μουσικούς αγώνες, θυσίες, καρδιοχτύπια, μα και προσφορά στην κοινωνία της πατρίδας μας, της πατρίδας που τόσο τιμούσε - φαίνεται και από το ότι παρ' όλο που κρίθηκε βοηθητικός λόγω του ότι «πάσχει εκ μυωπίας μετ' αστιγματισμού και ελαττώσεως της οράσεως αμφοτέρωθεν», υπηρέτησε στο ακέραιο τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις - μα εκείνη ως είθισται δεν του πρόσφερε ισάξια τιμές ούτε εν ζωή, ούτε και μετά θάνατον. «Μαθημένα όμως τα βουνά απ' τα χιόνια». Ο ίδιος δε ζήτησε να λάβει κάτι εις αντάλλαγμα αυτών που δίχως κανένα μέτρο έδωσε στους μαθητές του, στην υπηρεσία του - τόσο στη Συμφωνική Ορχήστρα του ΕΙΡ στην οποία υπήρξε μόνιμος αρχιμουσικός (1941 - 1962) όσο και στην ΚΟΑ, της οποίας ήταν μόνιμος πιανίστας (1955 - 1973) - στην ίδια του την Τέχνη. Και όλα αυτά γιατί, όπως γράφει η εξαίρετη αείμνηστη πιανίστα, Μαρία Χαιρογιώργου: «Δεύτερος "άλλος" σαν και κείνον δεν υπήρξε και δεν πρόκειται να υπάρξει, δυστυχώς στο μέλλον: ΠΟΤΕ».

Στη μικρή αναδρομή μας έχουμε συμπαραστάτη το λεπτομερέστατο βιβλίο του επίσης Αρκάδα συνθέτη, Γεωργίου Φ. Κατραλή, «Κωνσταντίνος Κυδωνιάτης, 1908 - 1996 Η ζωή και το έργο του», μια πρωτότυπη μελέτη, την οποίαν εξέδωσαν το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Τριπόλεως και οι Αθηναϊκές Εκδόσεις «Παρουσία» το 2004. Πρόκειται για μια αρκετά προσεγμένη μονογραφία, δουλεμένη με μεράκι, στηριζόμενη σε ντοκουμέντα και γραμμένη με προσωπικό συγγραφικό στιλ (λόγια πολλές φορές που ξεχειλίζουν συναισθήματα). Στο τέλος του βιβλίου συναντούμε, μεταξύ άλλων, στατιστικούς πίνακες που αφορούν στο έργο κυρίως του συνθέτη, θύμησες συναδέλφων και μαθητών του, έναν χρονολογικό κατάλογο των έργων του συνταγμένο από τον υπογράφοντα, βιβλιογραφία κ.ά. Στις σελίδες του υπάρχουν ακόμη φωτογραφίες των περισσοτέρων συνεργατών του, ανατυπώσεις προγραμμάτων συναυλιών του και πολλές πρώτες σελίδες έργων του.

Ο Κωνσταντίνος - Διονύσιος Κυδωνιάτης γεννιέται στις 19 Γενάρη του 1908 στην Τρίπολη, γράφοντας και την πρώτη νότα της συμφωνίας της ζωής του, όπου έμεινε έως τις 14 Ιούνη, αφού η οικογένειά του αναγκάστηκε να μετακομίσει στην Κόρινθο, λόγω μετάθεσης του πατέρα του. Από πολύ μικρός ο Κωνσταντίνος δέχεται τα πρώτα μουσικά ερεθίσματα, παρακολουθώντας τα ιδιωτικά μαθήματα μουσικής των αδερφών του Δανάης και Σόλωνος. Οκτώ μόλις ετών τον βρίσκουμε ως το νεότερο μέλος της «Αθηναϊκής Μανδολινάτας» του Νικολάου Λάβδα, μιας που ήδη απ' το 1915 κατοικεί οικογενειακώς στην Αθήνα. Φοιτά στη Λεόντειο Σχολή και κατόπιν στη Δημόσια Εμπορική Σχολή Αρρένων αποφοιτώντας στα 1925, ενώ για 7 χρόνια παίρνει μαθήματα πιάνου από την Μαρίκα Λασποπούλου - Βλαστάρη. Κατόπιν συνεχίζει πιάνο και θεωρητικά στο Ελληνικό Ωδείο με τους Αντώνιο Σκόκο και Μάριο Βάρβογλη, έως το 1928, που ακολουθεί τον Σκόκο στο Ωδείο Αθηνών, από το οποίο αποφοιτά στα 1933 με Αριστα Παμψηφεί και Α΄ Βραβείο, παρακολουθώντας παράλληλα ανώτερα θεωρητικά με τους Φιλοκτήτη Οικονομίδη και Δημήτρη Μητρόπουλο, με τον οποίο συνδέθηκε με άρρηκτη φιλία ως το τέλος του τελευταίου. Την επόμενη εξαετία τον βρίσκουμε στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες να σπουδάζει, μεταξύ άλλων, δίπλα στους Marguerite Long (πιάνο) και D. Defauw (διεύθυνση ορχήστρας), αποφοιτώντας στα 1939 του Βασιλικού Ωδείου των Βρυξελλών με Α΄ Βραβείο και Ειδική Διάκριση στη Φούγκα. Τα χρόνια εκείνα διετέλεσε σολίστ του Ραδιοφωνικού Σταθμού των Βρυξελλών, ενώ εμφανίστηκε ως συνοδός πιανίστας των βιολονιστών Βασίλη Σταυριανού και Amanda Webb σε Γαλλία, Βέλγιο και Ισπανία.

Ερχόμενος στην Ελλάδα, δίνεται στην Τέχνη του ολοκληρωτικά, είτε διδάσκοντας σε διάφορα Ωδεία - εκ των οποίων μερικά κατά καιρούς και διηύθυνε - είτε χρηματίζοντας μόνιμος πιανίστας διαφόρων οργανισμών (μπαλέτα Κώστα Νίκολς, Καλλιτεχνικό Γραφείο Αθηνών Γ. Κουράκου), είτε ως μόνιμος συνεργάτης του «Πειραϊκού Θεάτρου» του Δημ. Ροντήρη για το οποίο συνέθεσε μουσική για 8 αρχαίες τραγωδίες, είτε ακόμη ως μέλος της ΕΕΜ και ΔΣ της. Συνέπραξε με όλους τους μεγάλους της εποχής του, όπως τους Κάλλας, Μενουχίν, Κασσαντώ, Μαϊνάρντι, Κόγκαν, Δημήτρη Χωραφά, Βύρωνα Κολάση, Ανθή Ζαχαράτου, Σοφοκλή Πολίτη, Σωτήρη Ταχιάτη, Ελευθέριο Παπασταύρου κ.ά., περιοδεύοντας ανά την Ελλάδα, αλλά και διάφορες πόλεις της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και της Ευρώπης.

Οσον αφορά στο έργο του, αριθμεί 105 έργα, μεταξύ άλλων και 4 συμφωνίες, 9 κοντσέρτα για διάφορα όργανα και δεκάδες έργα για σόλο πιάνο, μουσική δωματίου και τραγούδια σε ποίηση Πορφύρα, Μυρτιώτισσας, 3 μεγάλα παιδαγωγικά έργα κ.ά., καθώς και τη Μουσική των Ολυμπιακών Αγώνων του Μεξικού (1968) ΚΚ 34. Πρόκειται για καθαρά τονική - απόλυτη μουσική, βασισμένη στην παραδοσιακή αρμονία και τις κλασικές - με ορισμένες παραλλαγές όμως - μορφολογικές φόρμες. Σε πολλά έργα του, δε, χρησιμοποιεί δεκάδες γνωστούς και μη σκοπούς διαφόρων γωνιών της Ελλάδας, τους οποίους επεξεργάζεται αριστοτεχνικά, ωσάν δεινός τεχνίτης της ενορχήστρωσης όπου συν τοις άλλοις υπήρξε.

Τελειώνοντας, μία ευχή μόνον έρχεται στα χείλη μας. Οι αγώνες όλων όσοι παλεύουμε για την ανάσυρση απ' το χρονοντούλαπο της ιστορίας λαμπρών σελίδων μουσικής τόσο του Κωνσταντίνου Κυδωνιάτη, όσο και άλλων παραγκωνισμένων ομοτέχνων του, να αποφέρουν τέτοιους καρπούς, ώστε σε μερικά χρόνια να μην υπάρχει ούτε μια νότα τους ανέκδοτη και αδισκογράφητη.