Το CS είναι η ονομασία κάλυψης της χημικής ένωσης ορθο-χλωρο-βενζαλμηλονικό νιτρίλιο, με τον τύπο C10Η5. Πρόκειται για στερεά λευκή κρυσταλλική σκόνη με οξεία πιπεράτη μυρωδιά.

Στα ομοσπονδιακά εργαστήρια της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ κατασκευάζονται πάνω από είκοσι τύποι συσκευασίας για εκτόξευση του CS, που φθάνουν από τη χειροβομβίδα ΧΜ58, των 20 γραμμαρίων, μέχρι το ΧΜ28 μηχανικό διανεμητή της δραστικής ουσίας σε σακούλες συνολικού βάρους 300 κιλών. Η διασπορά του γίνεται εκρηκτικώς, με φορητούς εκτοξευτήρες ή ως αερόλυμα μέσω πυροτεχνικών σκευασμάτων.

Οι διαδηλωτές της Αθήνας φιλοδωρήθηκαν με χειροβομβίδες 614CS.

Εχει σχεδιαστεί και διαφοροποίηση στο μέγεθος των κόκκων του CS. Για παράδειγμα το μικρόκοκκο CS1 έχει την ικανότητα να διεισδύει μέχρι τα εσώτερα κοιλώματα του πνευμονικού ιστού, ενώ το πιο χονδρόκοκκο δρα κυρίως στα μάτια. Επίσης έχει κατασκευαστεί και αδιάβροχη μορφή της ίδιας ουσίας, που οι κόκκοι της είναι καλυμμένοι με σιλικόνη. Ετσι μπορεί να παραμένει δραστήρια στο εξωτερικό περιβάλλον για αρκετές εβδομάδες. ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ επιτυγχάνεται με διάλυμα ανθρακικού - διττανθρακικού νατρίου ή με διάλυμα θειώδους νατρίου.

Μεγάλο ποσοστό των ερευνών αυτών είναι αμερικανικά και βρετανικά «πατέντα», δηλαδή, επιστημονικά απόρρητα, ώστε να μην είναι προσιτές σε ανεξάρτητους ερευνητές. Σ' αυτές που έχουν δημοσιευτεί αναφέρονται και οι διαφορετικές επιπτώσεις σε ανθρώπους από διαφορετικές φυλές. Πιο ευαίσθητη είναι η λευκή φυλή και ιδιαίτερα τα ξανθά άτομα.

Το CS προκαλεί ερύθημα στα μάτια και βαριάς μορφής επιπεφυκίτιδα, καθώς και βήχα, κάψιμο στο λαιμό και στένωση στο στήθος. Οταν επιδράσει μεγαλύτερη ποσότητα στο δέρμα, δημιουργεί ερύθημα και φουσκάλες που μοιάζουν με έγκαυμα δεύτερου βαθμού. Η οπτική οξύτητα δεν εξασθενίζει αισθητά, αλλά τα άτομα έχουν δυσκολία να κρατήσουν τα μάτια τους ανοιχτά από την αρχική έκθεση στο CS.

Οπως συμβαίνει με τα κυανούχα, έτσι και στο CSv ΑΝΤΙΔΟΤΟ δρουν τα θειοθειικά άλατα, μόνο που για το CS πρέπει να χορηγηθούν άμεσα.

Το CS χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα και στον εμφύλιο πόλεμο στη Β. Ιρλανδία.

Γενικά ο αντικειμενικός σκοπός της μαζικής ανάπτυξης του χημικού ήταν να επεκταθεί η αποτελεσματικότητα των συμβατικών όπλων, δηλαδή, να πολλαπλασιαστεί η θανατηφόρα απόδοσή τους.

Είναι ενδιαφέρον ότι αναπτύσσει ουσιαστική τοξικότητα και κατά των φυλών. Η χρήση του στα φοιτητικά συλλαλητήρια στο Berkley είχε σαν αποτέλεσμα να ξεραθούν πολλά δέντρα στην Πανεπ/πολη. Επίσης αγρότες παραπονέθηκαν για απώλειες στη σοδειά τους, που προκλήθηκαν από διαρροή από γειτονικό εργοστάσιο παραγωγής του στο New Jersey.

Δύο απ' αυτές είναι το δακρυγόνο CN(ω-χλωρακετοφαινόνη), και το ερεθιστικό - εμετικό DM (Adamsit).

Το DM μάλιστα χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με δακρυγόνο, ούτως ώστε λόγω της τάσης προς εμετό να αναγκαστεί ο «εχθρός» να αφαιρέσει τη μάσκα, οπότε υπόκειται στην επιρροή των δακρυγόνου.

Γενικά τα σημερινά χημικά όπλα μπορούμε να τα διαιρέσουμε σε αυτά που δρουν θανατηφόρα και σε αυτά που καθιστούν τους στρατιώτες ανίκανους να πολεμήσουν, με το να τους προκαλούν είτε ερεθισμό στα μάτια ή το αναπνευστικό ή το δέρμα, είτε προκαλούν εμετό ή απώλεια ισορροπίας ή δυνατότητας προσανατολισμού.

Στην Ομάδα των θανατηφόρων ανήκουν τα δηλητηριώδη αέρια του 1ου Παγκόσμιου Πολέμου, καθώς και τα νευροτοξικά που ανακαλύφθηκαν κατά την έρευνα για εντομοκτόνα, όπως το Tabun και άλλα.

Οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ τους έχουν δώσει τις κωδικές ονομασίες GA, GB, GD, GF, καθώς επίσης VE και VX, όπου το G = αναπνευστικά δηλητήρια και V= δηλητήρια επαφής του δέρματος. Η χημική σύσταση αυτών των αερίων επαφής του Tabun, Soman, Sarin είναι = παράγωγα του εστέρος του φωσφορικού οξέος, τα οποία αδρανοποιούν το ένζυμο Χοληνεστεράση του ανθρώπινου οργανισμού και το οποίο είναι απαραίτητο για τη μεταφορά των νευρικών ερεθισμάτων.

Ολα αυτά τα χημικά όπλα ανήκουν στα «μέσα μαζικής καταστροφής», η χρήση των οποίων αντίκειται στο Διεθνές Δίκαιο. Βεβαίως οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα που δεν έχει επικυρώσει το σχετικό «Πρωτόκολλο της Γενεύης».

Αντί αυτού όμως, το Σεπτέμβρη του 1972, σε σύσκεψη στο Fort Detrick, οι εκπρόσωποι των επιστημονικών επιτροπών για χημικά και βιολογικά όπλα, πληροφορήθηκαν ότι είναι υπό εξέλιξη εμβόλια (!!) που περιέχουν οργανοφωσφορικές ενώσεις σαν αντιγόνα κατά των δακρυγόνων και αυτά θεωρούνται ως πολλά υποσχόμενα στο αμυντικό οπλοστάσιο.

Πηγές:

1.- S.Patai, Z. Rappoport. J. Chen. Soc.392 (1962) 383

2.- G.R.N. Iones. Nature 235 (1972) 257

3.- J.B. Neilands. Naturwissenschaften 60 (1973) 177

4.-Dyer.New Scientist 68 (1975) 618