Από το 1992, ακόμα, το σλόγκαν "επιθετική πολιτική" στο χώρο των Βαλκανίων ταυτίστηκε - τότε με κυβέρνηση της ΝΔ και αργότερα ως "επενδυτική διείσδυση" από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ - με τη χάραξη μιας ολόκληρης πολιτικής και τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για τη διευκόλυνση της "επέλασης" του ελληνικού κεφαλαίου στις χώρες των Βαλκανίων, αλλά και στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Την προσπάθεια λεηλασίας, ουσιαστικά, των λαών αυτών των χωρών που ξαφνικά, από νοικοκύρηδες στον τόπο τους, κλήθηκαν να αποτελέσουν βορά στα επεκτατικά σχέδια της Διεθνούς του κεφαλαίου.

Πρόκειται για μια πολιτική που διαμορφώθηκε σταδιακά. Ανάλογα με τις εξελίξεις στις χώρες όπου ανατράπηκε ο σοσιαλισμός. Σε εξάρτηση από τα συμφέροντα, που κάθε φορά προωθούνταν στην περιοχή. Ταυτόχρονα μέσα σε ένα τοπίο έντονου ανταγωνισμού, ανάμεσα σε διάφορες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, που επιδίωκαν να βάλουν με διάφορους τρόπους "στο χέρι" τις κοινωνίες που υποχρεώθηκαν να πορευτούν στην κατεύθυνση της καπιταλιστικής παλινόρθωσης. Κύρια, στη βάση των σχεδιασμών που από τις αρχές της δεκαετίας άρχισαν να επεξεργάζονται διάφορα κέντρα στην Ευρώπη, αλλά και πέρα από τον Ατλαντικό.

Τα δεδομένα για την άρχουσα τάξη της χώρας ήταν συγκεκριμένα: Η πολιτική της τυφλής υποταγής στα διάφορα ιμπεριαλιστικά κέντρα, σε συνδυασμό με το αρχικό επίπεδο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και των παραγωγικών της δυνάμεων, οδήγησε σταδιακά στη δημιουργία μιας κρατικομονοπωλιακής οικονομίας, ελεγχόμενης και εξαρτημένης από το ξένο κεφάλαιο. Αν και αυτό εξυπηρετούσε - και εξακολουθεί να υπηρετεί - τα πρωταρχικά σχέδια επικράτησης της ολιγαρχίας στην ελληνική κοινωνία, είχε και αλυσιδωτές αρνητικές επιπτώσεις. Επιπτώσεις, οι οποίες πέρα από τα δεινά που προκάλεσαν στο σύνολο του ελληνικού λαού, σε ορισμένο βαθμό αφορούσαν ακόμα και κάποια τμήματά της.

"Το διεθνές μονοπωλιακό κεφάλαιο - αναφέρεται χαρακτηριστικά στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ, που εγκρίθηκε από το 15ο Συνέδριο του Κόμματος - ελέγχει την ελληνική οικονομία και βασικούς τομείς της χώρας. Οι πολυεθνικές και τα μονοπώλια κατάκτησαν νέες θέσεις, διείσδυσαν βαθύτερα και ασκούν άμεσο ρόλο σε τομείς καίριους για τη διαμόρφωση της πολιτικής συμπεριφοράς, της κοινωνικής συνείδησης της εργατικής τάξης και του λαού. Το ελληνικό κεφάλαιο έχει συνδεθεί πιο στενά με τα συμφέροντα του διεθνούς μονοπωλιακού κεφαλαίου. Κυρίαρχη τάση του είναι η διασύνδεση μαζί του, η εξάρτηση και η προσαρμογή στους γενικότερους σχεδιασμούς". Αυτοί όμως οι "γενικότεροι σχεδιασμοί", προωθούν πρώτα και κύρια τα συμφέροντα του πολυεθνικού κεφαλαίου, το οποίο μέσα από τη διαδικασία της "βαθύτερης διείσδυσης", στην πραγματικότητα καρπώνεται προοδευτικά μεγαλύτερο μέρος των κερδών που δημιουργούνται στη χώρα, εκτοπίζοντας από την παραγωγική δραστηριότητα τμήματα της ντόπιας ολιγαρχίας. Αλλά, όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται, στο Πρόγραμμα του Κόμματος "η γενική τάση διαπλοκής δεν αλλάζει από το γεγονός ότι τμήματα του ντόπιου κεφαλαίου πλήττονται από τις πολυεθνικές".

Εκείνο που αποτέλεσε "κυρίαρχο στόχο" της ελληνικής ολιγαρχίας ποτέ δεν ήταν - και πώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι - η αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκαλεί η ασύδοτη δράση των πολυεθνικών στη χώρα. Κι αυτό άσχετα αν: Ο ένας μετά τον άλλο οι παραδοσιακοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας περιθωριοποιήθηκαν ακολουθώντας μια έντονα πτωτική πορεία. Τα προϊόντα των ελληνικών επιχειρήσεων εκτοπίστηκαν από την ελληνική αγορά και τη θέση τους πήραν τα αντίστοιχα εισαγόμενα των πολυεθνικών. Τα κατασκευαστικά έργα στη χώρα το ένα μετά το άλλο δίνονται σε ξένες κοινοπραξίες. Δεκάδες ελληνικές επιχειρήσεις ξεπουλήθηκαν στις πολυεθνικές κ.ο.κ.

Οι "ευυπόληπτοι πολίτες" της χώρας πάντα αδιαφορούσαν για όλα αυτά. Και σ' αυτή τη φάση έδειξαν με τον πιο κυνικό τρόπο ότι εκείνο που τους ενδιαφέρει είναι να εξασφαλίσουν τα δικά τους προσωπικά κέρδη. Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκαν, όταν "εξασφαλίστηκε" η ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών και ο αρχικός διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας. Πίστεψαν και εξακολουθούν να πιστεύουν πως η "καλή διαγωγή" (η τυφλή υποταγή, δηλαδή) που έχουν επιδείξει τόσες δεκαετίες και επιδεικνύουν και σήμερα προς τη διεθνή ολιγαρχία και τα άνομα σχέδια του ιμπεριαλισμού, τους καθιστά "συνεταίρους", στο μοίρασμα της λείας.Βέβαια, είναι αλήθεια ότι αν και τις μεγάλες δουλιές στις χώρες της Βαλκανικής και της Ανατολικής Ευρώπης οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Αγγλία τις κρατούν για τον εαυτό τους, υπάρχει ακόμα περιθώριο για την κερδοφόρα δράση κεφαλαίων που εμφανίζονται ως ελληνικά.

Οπως αποδείχτηκε με την πολιτική που ακολουθήθηκε όλα τα τελευταία χρόνια, ο στόχος της ελληνικής άρχουσας τάξης και των υπαλλήλων που κατά καιρούς διέθετε στο κυβερνητικό επιτελείο ήταν διπλός. Να μετατρέψουν τη χώρα σε προκεχωρημένο φυλάκιο του ιμπεριαλισμού στα Βαλκάνια και σε χωροφύλακα των λαών των γειτονικών χωρών. Γι' αυτούς πρόοδος σημαίνει οικονομία της αγοράς, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την οικοδόμηση καθεστώτων που θα εξασφαλίζουν την πολιτική σταθερότητα και την περιθωριοποίηση των λαών. Η πολιτική χειραγώγηση και η οικονομική λεηλασία των χωρών αυτών υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου.

Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκαν οι κυβερνήσεις με τον πλέον επίσημο τρόπο. Την ώρα που παραδίνουν όλο και μεγαλύτερο έδαφος για την οικονομική δραστηριότητα των πολυεθνικών στη χώρα, την ίδια στιγμή αυτοανακηρύσσονται σε διαμεσολαβητές και μεσάζοντες για την εξαγωγή ελληνικών κεφαλαίων στις χώρες των Βαλκανίων.Είναι φανερό πως πρόκειται για ιδιαίτερα κοντόφθαλμους χειρισμούς, αφού η ουσία βρίσκεται αλλού. Βρίσκεται στην ίδια την αδηφάγα φύση του κεφαλαίου και την αδιάκοπη τάση του να γιγαντώνεται. Να καταβροχθίζει ό,τι βρίσκει στο πέρασμά του. Πρώτα και κύρια τους εργαζόμενους και τα δικαιώματά τους. Στη συνέχεια τους μικρότερους ανταγωνιστές του. Αργότερα, οικονομίες κρατών στο σύνολό τους. Κι όταν ο κύκλος αυτός κλείσει, τότε, ως μέσο για τις καινούριες ανακατατάξεις στις αγορές και τις νέες μοιρασιές, ξεπροβάλει ο πόλεμος.Ο πόλεμος και η μαζική καταστροφή υποδομών και παραγωγικών δυνάμεων, η οποία, μετά τη διανομή της λείας θα αποτελέσει το λίπασμα για τη μηχανή που με τη μορφή της αποκατάστασης των ζημιών θα προσφέρει ακόμα μεγαλύτερα κέρδη στους επιδρομείς.

Αυτήν την ιστορικά επιβεβαιωμένη αρχή, που η ανθρωπότητα πλήρωσε στον αιώνα μας με δύο παγκόσμιους πολέμους και εκατοντάδες άλλους τοπικής εμβέλειας, δε θέλουν να την αντιληφθούν - ή παριστάνουν πως δεν την αντιλαμβάνονται - οι εκπρόσωποι της άρχουσας τάξης και οι κυβερνώντες. Φαντάζονται, ότι όσο σύρονται ως πειθήνια όργανα και υποτάσσονται στις μεθοδεύσεις των ιμπεριαλιστικών κέντρων, θα είναι εξασφαλισμένα εσαεί τα "πλεονεκτήματα" που θεωρούν πως έχουν, λόγω της γεωπολιτικής θέσης της χώρας, στο χώρο των Βαλκανίων.

Μάλιστα, επιχειρηματίες που θεωρούνται πρωτοκλασάτοι, στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν, έστω και πρόσκαιρα, τη θέση τους και την ταυτόχρονη στήριξη των σχεδίων τους από τις κυβερνήσεις, προχωρούν και σε... θεωρητικοποιήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Σ. Κόκκαλης μιλώντας στις αρχές του 1997 σε συνέδριο για τις "επενδύσεις στα Βαλκάνια", διατύπωσε την εξής - πέρα για πέρα διάτρητη - άποψη: "Η ομοψυχία κράτους και παραγωγικών τάξεων, σε εθνικό, αλλά ακόμη και περιφερειακό επίπεδο, είναι αυτή που μετατρέπει τις επιχειρήσεις σε "γρήγορα ψάρια" και το ρητό "το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό" έχει αντικατασταθεί με το "γρήγορο ψάρι τρώει το αργό"". Τέτοιες απόψεις δεν είναι μόνο αστήριχτες ή άνευ ουσίας. Στις μέρες μας είναι και επικίνδυνες, αφού επιχειρούν να καμουφλάρουν την απειλή που υπάρχει για τους λαούς από την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα, επειδή τάχα υπάρχει η... καπατσοσύνη και η ταχύτητα κυβέρνησης και μεγαλοεπιχειρηματιών. Είναι παράλληλα, αποπροσανατολιστικές μια και στοχεύουν ν' διαστρεβλώσουν, στη συνείδηση των εργαζομένων, για το ρόλο του καπιταλιστικού κέρδους και τους νόμους της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας. Πέρα από αυτά αποτελούν και ψέμα, μια και ούτε ο εν λόγω επιχειρηματίας, ούτε οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης λένε, ότι ακόμα και αυτές οι θεωρούμενες "σημαντικές" ελληνικές επιχειρήσεις, προοδευτικά... αναμειγνύονται (για να μην πούμε ακόμα αφομοιώνονται) με το ξένο κεφάλαιο. Το παράδειγμα δύο πολύ μεγάλων επιχειρήσεων είναι χαρακτηριστικό. Ετσι, στην ΙΝΤΡΑΚΟΜ είναι γνωστό πως υπάρχουν κεφάλαια της ERICSSON, ενώ όπως έχει επίσημα ανακοινωθεί, μέρος των μετοχών της πρώτης εταιρίας θα μεταβιβαστούν στο αμερικανικό κεφάλαιο, μέσω της Γουόλ Στριτ. Του Χρηματιστηρίου της Ν. Υόρκης δηλαδή, όπου ήδη αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και αγοραπωλησίας - και άρα αμερικανικών συμφερόντων, σ' ένα βαθμό - οι μετοχές του ΟΤΕ.

Το πλέον σημαντικό πάντως είναι άλλο: Οι καλές ή οι... καλύτερες "επιδόσεις" κάποιων ομάδων των ντόπιων μεγαλοεπιχειρηματιών, στη χώρα μας ή στη Βαλκανική, δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση, ούτε προάγουν τα συμφέροντα της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και του συνόλου των εργαζομένων. Αντίθετα, στο βαθμό που οι επιδόσεις αυτές συνδέονται με τη διευκόλυνση και την ασυδοσία της δράσης του κεφαλαίου - είτε είναι ελληνικής προέλευσης είτε εισαγόμενο - το μόνο που σηματοδοτούν για το λαό είναι ακόμα... αυστηρότερη σε βάρος του πολιτική.

Για να μην κρυβόμαστε: Η βελτίωση της αποδοτικότητας των κεφαλαίων και η αύξηση της κερδοφορίας των μεγαλοεπιχειρηματιών είναι ταυτόσημη με την κλιμάκωση των ποικιλόμορφων επιθέσεων σε βάρος των εργαζομένων και των καταχτήσεών τους. Και για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, πολλοί είναι εκείνοι που ήδη, πάνω στις φλόγες που καίνε τη Γιουγκοσλαβία και απειλούν ολόκληρη τη Βαλκανική, κάνουν όνειρα και ακονίζουν τα μαχαίρια για καινούρια φαγοπότια, που αυτή τη φορά θα τα ονομάσουν "προσπάθεια ανοικοδόμησης των Βαλκανίων".

Γιώργος ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ

Πολλοί είναι εκείνοι που ήδη, πάνω στις φλόγες που καίνε τη Γιουγκοσλαβία και απειλούν ολόκληρη τη Βαλκανική, κάνουν όνειρα και ακονίζουν τα μαχαίρια για καινούρια φαγοπότια, που αυτή τη φορά θα τα ονομάσουν "προσπάθεια ανοικοδόμησης των Βαλκανίων".