Μπροστά σ' αυτό το φαινόμενο, πόσο μικρή και ταπεινή φαίνεται μια κουβεντούλα δυο παλιών φίλων! Αλλά παρά τη μικρότητα και την ταπεινότητά της μπορεί ν' αποβεί αρκετά ουσιαστική. Και ιδίως κατατοπιστική, στην απλότητά της, και διαφωτιστική. Με μια τέτοια φιλική συζήτηση θα τολμήσω να σας απασχολήσω σήμερα.

Ρώτησα τον άλλοτε συμμαθητή μου και παλιό φίλο μου Αντώνη.

- Πώς τη βλέπεις την κατάσταση;

Κλασική αρχή παρόμοιας συνομιλίας.

- Χάος, μου απάντησε ο Αντώνης. Μιλούν για "τάξη". Και μάλιστα, τη βαφτίζουν "νέα". Πού τη βλέπουν; Το χαρακτηριστικό της παγκόσμιας κατάστασης, που προέκυψε μετά την υποχώρηση του σοσιαλισμού στις ανατολικές χώρες, είναι η παντελής έλλειψη τάξης. Το πλήρες χάος. Συμφωνείς;

- Συμφωνώ. Και πού θα οδηγήσει αυτό το χάος;

- Μια θεωρία για την κοσμογονία λέει ότι πριν προέλθει το υπάρχον σύμπαν, υπήρχε το χάος, από το οποίο οι φυσικοί νόμοι δημιούργησαν το σύμπαν.

- Τι θα προέλθει, τι θα δημιουργηθεί, από το σημερινό χάος, που επικρατεί στον πλανήτη μας;

- Δεν ξέρω ή μάλλον δε θέλω να παραστήσω τον προφήτη, μήπως ο υπουργός Ευάγγελος μου θυμίσει την παλιά λαϊκή ρήση: "Πας μετά Χριστόν προφήτης, γάιδαρος". Βλέπω όμως κάποια σημάδια, που δείχνουν προς τα πού πάμε. Ενα απ' αυτά τα σημάδια είναι το αυλάκι.

- Αυλάκι; Τι εννοείς;

- Την οριοθετική γραμμή, που χωρίζει τους εργαζόμενους από τους αφέντες. Τους ανθρώπους της δουλιάς από τους εκμεταλλευτές τους. Τους αγωνιζόμενους να επιβιώσουν και να διαβιώσουν ανθρωπινά, από τους κερδοσκόπους και τους πλουτίζοντες με όλους τους τρόπους. Αυτό αποκαλώ αυλάκι. Πες το όπως θέλεις, χαντάκι, ρέμα, κανάλι.

- Πολύ παραστατικά τα λες. Κι αυτό, που διακηρύσσεται τον τελευταίο καιρό, ότι καταργήθηκαν οι διαχωρισμοί;

- Η μεγαλύτερη ανοησία. Ο Ιταλός σοφός Μπόμπο το είπε καθαρά. Τώρα ο διαχωρισμός γίνεται όλο και πιο σαφής. Τώρα η Αριστερά θα παίξει τον καταλυτικό ρόλο της.

- Τι σκέφτεσαι; τον ρώτησα.

- Τον Βίκτορα Ουγκό, μου απάντησε. Στα νιάτα μας τον διαβάζαμε πολύ. Δεν ξέρω αν έχεις υπόψη σου τι έχει πει για το Δίκαιο.

- Οχι. Δεν έχω υπόψη μου.

- Το Δίκαιο δεν είναι Κολοσσός της Ρόδου, να στέκεται στις δυο όχθες. Σε μια όχθη στέκεται. Και το Κοινωνικό Δίκαιο δεν μπορεί να στέκεται, παρά στη μια όχθη. Και ξέρεις, σε μια όχθη πιστεύω ότι στέκεται...

Εδώ σταμάτησε η συζήτηση.

Ασημάκης ΓΙΑΛΑΜΑΣ