Κυριακή 30 Αυγούστου 1998
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 8
Γ μερος

Ορισμένες επισημάνσεις - προβληματισμοί

  • Οι αλλεπάλληλες χρηματιστηριακές και νομισματικές κρίσεις στη ΝΑ Ασία φαίνεται να είναι η κορυφή του παγόβουνου. Η νομισματική και χρηματιστηριακή κρίση στις "Νέες Τίγρεις", στην Ιαπωνία, σύμφωνα και με τα στοιχεία αστών οικονομολόγων και αναλυτών, είναι εκδήλωση κρίσης υπερπαραγωγής. Με ηπιότερους ρυθμούς εκδηλώνεται η κρίση και στις "αναδυόμενες" χώρες της Λατινικής Αμερικής.
  • Ειδικότερα όσον αφορά το "οικονομικό θαύμα" της Ιαπωνίας, του τρίτου ιμπεριαλιστικού κέντρου, αξίζει να σημειώσουμε τη δήλωση του προέδρου του ιαπωνικού κολοσσού SONY, Νόριο Οχγκα: "Η ιαπωνική οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης. Αν η κατάσταση της οικονομίας συνεχίσει να επιδεινώνεται, θα έλθουμε αντιμέτωποι με τον αποπληθωρισμό. Κάτι τέτοιο αναμφισβήτητα θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία" (7).

Οι δε γενικότεροι συσχετισμοί του θύμιζαν αναφορές στην οικονομική κρίση του '29.

Οι δηλώσεις αυτές μπορεί να έχουν και το στοιχείο της προτροπής "στήριξης" από τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Ωστόσο, εκφράζουν μια πραγματικότητα που οφείλουμε να παρακολουθήσουμε συστηματικότερα.

  • Κανένας δεν αμφισβητεί - ή φαίνεται να μην ανησυχεί - τις επιπτώσεις αυτής της "ασιατικής γρίπης", όπως τη χαρακτήρισαν, στην οικονομία των ΗΠΑ και της ΕΕ. Εχουν δοθεί στοιχεία για τις επιπτώσεις στη ζήτηση του "μαύρου χρυσού" και στην τιμή ανά βαρέλι (8). Εχουν γίνει συσχετισμοί με την πτώση της τιμής των μετοχών τους. Αλλά και οι εκπρόσωποι άλλων αμερικανικών κολοσσών, με αμύθητα κέρδη - General Electric, United Technologies, Xerox, Chrysler - φαίνονται προβληματισμένοι για τις μελλοντικές επιπτώσεις της "ασιατικής γρίπης" (9).

Το ίδιο, ο πρόεδρος της Siemens, Χάινριχ φον Πίρερ δηλώνει ότι "δε θα πάρουμε όλα αυτά που περιμέναμε" (10).

Στις προβλεπόμενες επιπτώσεις έχουν σημειωθεί:

  • Η μείωση των πωλήσεων αμερικανικών και ευρωπαϊκών προϊόντων στην αγορά της ΝΑ Ασίας με τις ανάλογες επιπτώσεις στον όγκο παραγωγής τους και στη συνέχεια στην πτώση τιμών των πρώτων υλών (ήδη έχει σημειωθεί η πτώση της τιμής του πετρελαίου).
  • Ο κίνδυνος να πλημμυρίσει η αμερικανική αγορά από φθηνά ασιατικά προϊόντα.
  • Σημειώνεται ότι τα χρηματιστήρια της Αμερικής και της Ευρώπης εξακολουθούν να είναι υπερτιμημένα, πράγμα που σημαίνει ότι αναπόφευκτα οι πτώσεις τιμών είναι μπροστά τους. Ο Edmond Warner, επικεφαλής του παγκόσμιου στρατηγείου της Nat West Securities, δηλώνει: "Αυτό το οποίο βλέπουμε είναι ένα τεράστιο μπαλόνι που έχει τρυπήσει από πολλές πλευρές... Στις ΗΠΑ υπάρχει ο φόβος για υψηλότερα επιτόκια και βλέπουμε να έχουν κτυπηθεί οι μετοχές των μεγάλων εταιριών υψηλής τεχνολογίας. Στη Μεγάλη Βρετανία επικρατεί σύγχυση σχετικά με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Ενοποίηση. Εχουμε μια μεταδοτική ασθένεια" (Guardian, 28.10.97) (11).
  • Κεφαλαιοκράτες και οι οικονομικοί και πολιτικοί εκπρόσωποί τους αναζητούν "λύσεις" με στόχο την εξασφάλιση του μέγιστου δυνατού μονοπωλιακού κέρδους, αλλά και τη "διάσωση" του συστήματος. Ο μεγαλοχρηματιστής Τζορτζ Σόρος μιλά για "δημιουργία μιας εταιρίας ασφαλιστικών πιστώσεων, που θα δρα εκ παραλλήλου με το ΔΝΤ και η οποία θα ενημερώνει για το μέγεθος των πιστώσεων που έχουν χορηγηθεί διεθνώς, ώστε να προστατευτούν οι επενδυτές και να μπει ένα φρένο στην αλόγιστη χορήγηση πιστώσεων, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα οικονομικά μεγέθη, όπως έγινε στην περίπτωση της Ν. Κορέας" (12).

Αν έχει κάποια αξία η παραπάνω δήλωση είναι γιατί επιβεβαιώνει:

α) Τη μαρξιστική θέση για το ρόλο της Πίστης που εμφανίζεται ως κύριος μοχλός της υπερπαραγωγής και της κερδοσκοπίας στο εμπόριο, μόνο και μόνο γιατί εντείνει στα ακρότατα όρια το προτσές της παραγωγής, και έτσι επιτυγχάνονται τα βίαια ξεσπάσματα της αντίθεσης.

β) Την εκτίμηση του ΚΚΕ και άλλων κομμουνιστικών δυνάμεων για τον περιβόητο "καπιταλιστικό δυναμισμό" σε σύγκριση με την "κατάρρευση" του σοσιαλιστικού συστήματος, με απόδειξη το "οικονομικό" θαύμα των παλιών και νέων "Τίγρεων?".

γ) Την ουσία της περιβόητης "ελευθερίας της αγοράς". Η "ελευθερία της αγοράς" στο ιμπεριαλιστικό στάδιο του διεθνούς καπιταλισμού, καθοριζόταν και καθορίζεται από κρατικές, διακρατικές μονοπωλιακές ρυθμίσεις, μέσω ενός πολυπλόκαμου μηχανισμού με εύθραυστες ισορροπίες και όξυνση των αντιθέσεων. Από την άλλη, η "ιστορία επαναλαμβάνεται" τραγικά, αφού ο καπιταλισμός έχει αναλλοίωτους νόμους κίνησής του. Τα διεθνή κεφάλαια "τρέχουν" εκεί που υπάρχουν ευνοϊκότεροι όροι για την απομύζηση της μεγαλύτερης υπεραξίας. "Διά του λόγου το αληθές - όπως αναφέρει ο αρθρογράφος - η Chevron ανακοίνωσε χθες εξερευνητικό πρόγραμμα (αξίας 6,3 δισ. δολαρίων) για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στη Δ. Αφρική, στο Καζακστάν, στον Καναδά, ακόμη και στον Κόλπο του Μεξικού. Η Amoco ξόδεψε πέρυσι για ανάλογες επενδύσεις 4 δισ. δολάρια, ενώ η TEXACO δαπάνησε πέρυσι 6 δισ. δολάρια... " (13).

  • Το βέβαιο είναι ότι την κρίση την πληρώνουν οι λαϊκές δυνάμεις, και κανείς δεν αμφισβητεί τη ραγδαία επερχόμενη εξαθλίωσή τους για τις χώρες της ΝΑ Ασίας.Το ερώτημα που έχει ενδιαφέρον είναι: πού βρίσκεται η ανάπτυξη του υποκειμενικού παράγοντα σ' αυτές τις χώρες; Σε τι κατάσταση βρίσκεται το εργατικό κίνημα, κυρίως το επαναστατικό, στην Ιαπωνία;

Η ακόμα, αν μπορεί να διερευνηθεί κατά πόσο μπορεί να εξελιχθεί σε "αδύνατο κρίκο" του ιμπεριαλισμού;

  • Η Ευρώπη, ή αλλιώς, αναφερόμενοι σ' αυτήν ως ιμπεριαλιστικό κέντρο η "Ευρωπαϊκή Ενωση", δεν είναι απαλλαγμένη από τις αντιφάσεις. Διαπρεπείς αστοί οικονομολόγοι και πολιτικοί αμφισβητούν όχι μόνο τη δυνατότητα λειτουργίας του ΕΥΡΩ, αλλά και τη συνδέουν με την όξυνση των ταξικών αντιθέσεων (14).

Και μέσα στα πλαίσια της ΕΕ - ή και ευρύτερα της ευρωπαϊκής ηπείρου - αξίζει να μελετηθεί το ενδεχόμενο "αδύνατου κρίκου".

  • Η οικονομική και νομισματική πολιτική της κυβέρνησης του Κ. Σημίτη δεν πρωτοτυπεί. (σ.σ. Πρόκειται για την υποτίμηση της δραχμής και την πολιτική των αναδιαρθρώσεων που συνδέθηκε μ' αυτήν το Μάρτη 1998). Ηδη χαρακτηρίσαμε την αλλαγή της νομισματικής πολιτικής της ως προσαρμογή σε υπαρκτά δεδομένα της συναλλαγματικής ισοδυναμίας της δραχμής. Η "ανάσα" που μπορεί να της δώσει, δεν απαλλάσσει την καπιταλιστική οικονομία από τις εσωτερικές αντιθέσεις που βρίσκονται σε διαδικασία νέου κύκλου όξυνσης.
  • Χωρίς να διακινδυνεύσουμε, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι πυκνώνουν τα σύννεφα πάνω από το διεθνές καπιταλιστικό σύστημα.

Το κυριότερο ζήτημα είναι η επιστημονικά τεκμηριωμένη αναζωογόνηση της επαναστατικής στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, ώστε να οδηγήσει σε δυο αναγκαίες κατακτήσεις: α) την ανάπτυξη της ιδεολογικής - πολιτικής επιρροής του στο εργατικό κίνημα, στην έκφρασή της σε ταξικούς αγώνες και ανάλογες κοινωνικο - πολιτικές συμμαχίες, β) την κοινή ταξική πάλη της διεθνούς εργατικής τάξης ενάντια στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό, σε τελική ανάλυση ενάντια στο σύγχρονο καπιταλισμό, για το σοσιαλισμό.

Παραπομπές

1. Βλέπε: Καρλ Μαρξ: "Το Κεφάλαιο", τόμος ΙΙΙ, σελ. 504 - 685 και 1115 - 1117, εκδόσεις "Σύγχρονη Εποχή".

2. Κ. Μαρξ, "Το Κεφάλαιο", τόμος ΙΙΙ, σελ. 513.

3. Εφημερίδα ΕΞΟΥΣΙΑ, 7.4.1998, σελ. 11/51 (Π. Χρυσανθόπουλος).

4. Εφημερίδα ΕΞΟΥΣΙΑ, 3.2.1998 σελ. 15/45 (Μ. Λίτση).

5. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, The Wall Street Journal, 25.1.1998, Chr. Rhoads & M. Marshall.

6. Καρλ Μαρξ: Το Κεφάλαιο, τόμος 3ος, σελ. 758.

7. Εφημερίδα: ΕΞΟΥΣΙΑ, 3.3.1998, σελ. 11/51.

8. Εφημερίδα: ΕΞΟΥΣΙΑ, 23.1.1998.

9. Εφημερίδα: ΕΞΟΥΣΙΑ, 24.1.1998, σελ. 15/45.

10. Εφημερίδα: ΕΞΟΥΣΙΑ, 3.4.1998, σελ. 13/53.

11. Περιοδικό ΘΕΜΑ ΙΝ ΤΕΜΑ, Allan Wood "Το Διεθνές Χρηματιστηριακό κραχ και οι συνέπειές του... ".

12. Εφημερίδα: ΕΞΟΥΣΙΑ, 3.2.1998, σελ. 15/45.

13. Εφημερίδα: ΕΞΟΥΣΙΑ, 24.1.1998, σελ.15/45 (Γ. Τσιάρα)

14. - Εφημερίδα ΕΞΟΥΣΙΑ, 4.3.1998, σελ. 12. Απόσπασμα από συνέντευξη του νομπελίστα Αμερικανού οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν, που δημοσιεύτηκε στο "Forbes Magazine".

- Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, The Wall Street Journal, 18.1.1998, Lawrence Ingrassiou: "Η ιστορία των ενιαίων νομισμάτων".

- Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 8.3.1998, σελ. 59. Συνέντευξη του David Mulford, πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, αντιπροέδρου του διεθνούς οργανισμού Credit Suisse First Boston (και προέδρου του Ευρωπαϊκού Τμήματος).


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ