Ενα ακόμη βήμα για την ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση του πολιτισμού επιχειρείται με το νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα και αφορά στη "σύσταση εταιριών για την οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και για τη διαχείριση της περιουσίας του ΕΟΤ, σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Τουρισμού και τροποποιήσεις της νομοθεσίας για τον τουρισμό", που κατέθεσαν στη Βουλή η υπουργός Ανάπτυξης, Βάσω Παπανδρέου και οι υπουργοί Εσωτερικών - Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης Αλέκος Παπαδόπουλος, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Γιάννος Παπαντωνίου, Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος και Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Μιλτιάδης Παπαϊωάννου.

Σύμφωνα με το νόμο, δημιουργείται ένας νέος φορέας για την οργάνωση καλλιτεχνικών εν γένει εκδηλώσεων με τη μορφή ανώνυμης εταιρίας (ομοίως με την Ανώνυμη Εταιρία για τη διαχείριση και αξιοποίηση της περιουσίας του ΕΟΤ) και με την ονομασία "Ελληνικό Φεστιβάλ ΑΕ".Σκοπός της εταιρίας είναι η οργάνωση και εκμετάλλευση μουσικών, θεατρικών και άλλων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, που συμβάλλουν στην τουριστική ανάπτυξη, η έκδοση και διάθεση εντύπων, βιβλίων και άλλων εκδόσεων, καθώς και η παραγωγή και διάθεση οπτικοακουστικών μέσων, με θέματα που αφορούν την προβολή των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και των τουριστικών περιοχών της χώρας.

Το σύνθημα του εξευρωπαϊσμένου "εκσυγχρονιστικού" ΠΑΣΟΚ, "ιδιωτικοποίηση εδώ και τώρα των πάντων", που συνοδεύεται με τις απολυταρχικές αρμοδιότητες, με τις οποίες προικίζουν εαυτούς οι υπουργοί του, έχει για τα καλά επικρατήσει. Φτιάχνουν νόμους για να λύσουν τα χέρια τους από ό,τι τους περιορίζει στο να πράττουν κατά βούληση και... συμφέρον.Η υπερυπουργός Β. Παπανδρέου έκοψε κι έραψε, στα μέτρα των κυβερνητικών "επιταγών", ένα νόμο που "βγάζει στο σφυρί" ό,τι ο ελληνικός λαός πληρώνει ακριβά.

Η ανώνυμη αυτή εταιρία με την επωνυμία "Ελληνικό Φεστιβάλ ΑΕ" θα λειτουργεί χάριν του "δημοσίου συμφέροντος" - όπως λέει ο νόμος - και "κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας". Αυτό το περιβόητο "δημόσιο συμφέρον", που, υποτίθεται ότι "υπερασπίζονται", μόνο δημόσιο δεν είναι.

Ως εκ τούτου, λοιπόν, καταργούνται: Η Υπηρεσία Τουριστικών Εκδηλώσεων,το Τμήμα Τουριστικών Εκδηλώσεων και η Διεύθυνση Καλλιτεχνικών και Τουριστικών Εκδηλώσεων του ΕΟΤ. Και για να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα, στην εισηγητική έκθεση, αναφέρονται τα εξής: "Η Διεύθυνση Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων του ΕΟΤ δημιουργήθηκε πριν από δεκαετίες για να εξυπηρετήσει την ανάγκη σύνδεσης του τουρισμού με τον πολιτισμό. Η Διεύθυνση αυτή και ο τρόπος λειτουργίας της ανταποκρίνονταν στα δεδομένα και στις δυνατότητες της εποχής εκείνης. Σήμερα (σ.σ. εποχή "εκσυγχρονισμού" γαρ) όμως, οι ανάγκες έχουν αλλάξει και ο τρόπος λειτουργίας των επιτυχημένων φεστιβάλ, που οργανώνονται σε άλλες χώρες, μας υποχρεώνει να αναζητήσουμε νέες μορφές λειτουργίας (σ.σ. πιστοί στις ντιρεκτίβες εννοούν, προφανώς). Με αυτή τη θεσμική αλλαγή, λοιπόν, όπως αναφέρεται πάντα στην εισηγητική έκθεση, "επιδιώκεται ο διοικητικός εκσυγχρονισμός (!) και η λειτουργική ευελιξία στην οργάνωση των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, η δημιουργία τομέων παραγωγής, προβολής και μάρκετινγκ, που θα ενισχύσουν οικονομικά την καλλιτεχνική δραστηριότητα και θα εξυπηρετήσουν το στόχο μας, δηλαδή τη σύνδεση τουρισμού - πολιτισμού και την προσέλκυση τουριστών υψηλού επιπέδου...".

Για το ποιοι είναι οι τουρίστες υψηλού επιπέδου και με ποιον ακριβώς τρόπο θα τους προσελκύσουμε δε γίνεται, βέβαια, λόγος, γιατί είναι αυτονόητο. Υπάρχουν καλοί σύμβουλοι, "πεπειραμένοι" στον τομέα προσέλκυσης κοινού "υψηλού" επιπέδου, από τους οποίους παίρνουν προφανώς μαθήματα. Βλέπετε, το υψηλό επίπεδο μετριέται στην τσέπη. Θέλουν φαίνεται ένα φεστιβάλ στα πρότυπα κάποιου Μεγάρου, εκεί όπου για να γίνει κάποιος κοινό πρέπει να είναι κάποιου οικονομικού επιπέδου.Γιατί το Ηρώδειο, η Επίδαυρος και όλα τα φεστιβαλικά κέντρα να φιλοξενούν τόσο Ελληνες, όσο και ξένους μετρίου, πολύ δε περισσότερο χαμηλού οικονομικού επιπέδου; "Αγρο-τουρισμός" και "τουριστικός πολιτισμός" είναι το νέο τους λαβράκι.

Αλλωστε, το λένε καθαρά: Η εταιρία "αποβλέπει στην προβολή της θεατρικής και μουσικής τέχνης και, γενικότερα, της καλλιτεχνικής δημιουργίας, η οποία συμβάλλει στην τουριστική ανάπτυξη".Αυτό, ουσιαστικά, σημαίνει ότι θέλουν την τέχνη, σήμερα, όχι ένα αναπαλλοτρίωτο, ελληνικής "ταυτότητας" δημιούργημα, αλλά ένα προϊόν που θα το παράγουν μεν οι "εργάτες" της, αλλά με τα "υλικά", που - κατ' επιταγήν της ΕΕ - οι κυβερνώντες θέλουν. "Υλικά" φτηνά και ανταγωνίσιμα, με μεταπράτες, προμήθειες και εμπόρους, οι οποίοι θα καρπώνονται τα κέρδη.Θέλουν μια Ελλάδα, "ξενοδοχείο".

Και, βέβαια, φτάνουμε στη μεγάλη "πίτα", που λέγεται ανάθεση, διαδικασία μελέτης και εκτέλεσης κάθε φύσης έργων και εργασιών, προμηθειών και συναφών εργασιών, αγορών και πωλήσεων, μισθώσεων, εκμισθώσεων και, γενικά, παραχώρησης της χρήσης και κάθε άλλου ενοχικού ή εμπράγματου δικαιώματος σε περιουσιακά στοιχεία της εταιρίας.Αυτά όλα καθορίζονται με κανονισμούς, που καταρτίζονται από το ΔΣ της εταιρίας και εγκρίνονται με απόφαση του υπουργείου Ανάπτυξης. Και όταν μιλάμε βέβαια για περιουσιακά στοιχεία της εταιρίας, είναι και τα περιουσιακά στοιχεία που μεταβιβάζει σ' αυτήν ο ΕΟΤ. Περιουσιακά στοιχεία, πολλά από τα οποία βρίσκονται εντός αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων, χώρων νεοτέρων μνημείων, όπου πραγματοποιούνται και καλλιτεχνικά φεστιβάλ.

Κατά παρέκκλιση της αρχαιολογικής νομοθεσίας, "η χρήση παραχωρείται στην εταιρία" και στο εξής το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο δε θα γνωμοδοτεί για τη χρήση και τις φεστιβαλικές εκδηλώσεις. Πρέπει να επισημάνουμε ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα αρχαιολογική νομοθεσία για την προστασία των μνημείων, υπεύθυνο είναι το ΥΠΠΟ και στην έννοια προστασία εμπεριέχεται και η χρήση, δεδομένου ότι και αυτή μπορεί να επιφέρει αλλοίωση και αισθητική βλάβη του μνημειακού χαρακτήρα. Η μόνη σύμφωνη γνώμη του ΚΑΣ που προβλέπει ο νόμος είναι σχετικά με το ύψος των δαπανών συντήρησης, καθαριότητας και ευπρεπισμού των αρχαιολογικών ή άλλων χώρων που ελέγχονται από το ΥΠΠΟ και βαρύνουν την εταιρία.

Οσο για τα κανάλια των πελατειακών και ψηφοθηρικών σχέσεων, είναι πάντα ανοιχτά σε παρόμοιες περιπτώσεις και έχουν να κάνουν με την τύχη του προσωπικού στις καταργούμενες υπηρεσίες.Το μεν μόνιμο προσωπικό που υπηρετεί στις καταργούμενες υπηρεσίες παραμένει στον ΕΟΤ. Το με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου προσωπικό, που υπηρετούσε στις παραπάνω καταργούμενες υπηρεσίες, μπορεί να υποβάλει αίτηση για μετάταξη στην εταιρία, το ΔΣ της οποίας, όμως, θα είναι αρμόδιο για την επιλογή. Οσοι δεν επιλεγούν, παραμένουν στον ΕΟΤ ή μετατάσσονται σε υπηρεσίες και φορείς του δημοσίου.

Οι ρυθμίσεις, που αφορούν στο μετοχικό κεφάλαιο,στην αύξηση και μείωση του μετοχικού κεφαλαίου, στην έκδοση των μετοχών και προσωρινών τίτλων,στα δικαιώματα των μετόχων,στη σύγκληση, συγκρότηση, λειτουργία και αρμοδιότητες της γενικής συνέλευσης και του ΔΣ, τη διανομή των κερδών, κλπ., θέματα, δηλαδή, που θα αποδείκνυαν τις κυβερνητικές προθέσεις για απόλυτη ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας,θα ρυθμίζονται με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης, στο προβλεπόμενο καταστατικό της ως άνω ανώνυμης εταιρίας.

Το μετοχικό κεφάλαιο ορίζεται στο ποσό των 100.000.000 δρχ. και καταβάλλεται από τον ΕΟΤ. Διαιρείται σε 20 ονομαστικές μετοχές, ονομαστικής αξίας 5.000.000 δρχ. Και μπορεί να λέει ο νόμος ότι πρόκειται για"μη μεταβιβάσιμες" μετοχές, αλλά παρακάτω σπεύδει να καλύψει και να εξασφαλίσει τη Γενική Συνέλευση των μετόχων (σ.σ. για το μέλλον φυσικά, όταν με τις γνωστές μεθόδους της κυβέρνησης θα μπορούν κάποιες μετοχές να μεταβιβαστούν). Και από τη στιγμή που επισημαίνει ότι στη γενική συνέλευση της εταιρίας ο ΕΟΤ θα εκπροσωπείται από νόμιμα εξουσιοδοτημένο από το ΔΣ του ΕΟΤ, αυτό δε σημαίνει ότι η γενική συνέλευση δε θα αποτελείται από έναν; Δε θα έπρεπε να ξεκαθαρίζει και ποιοι θα αποτελούν τη γενική συνέλευση; Ποιοι θα "έχουν" και θα "κατέχουν" τις 20 ονομαστικές μετοχές; Γιατί, αν οι μετοχές ανήκουν στο κράτος, ποιοι θα αποτελούν τη γενική συνέλευση; Το κράτος, αόριστα; Και από την άλλη, αφού μιλά και για διανομή κερδών, το κράτος θα μοιράζεται με το κράτος τα κέρδη;

Τέλος, το ΔΣ της εταιρίας, κατά παρέκκλιση των ισχυουσών περί πρόσληψης στο δημόσιο τομέα διατάξεων, θα προσλαμβάνει γενικό διευθυντή, με σύμβαση έργου 3 ετών και θα καθορίζει τις αρμοδιότητές του. Ενώ το επταμελές αυτό διοικητικό Συμβούλιο θα απαρτίζεται από ένα μέλος, που θα εκλέγεται από τη γενική συνέλευση, τρία θα διορίζονται από τον υπουργό Ανάπτυξης και τρία από τον υπουργό Πολιτισμού και η θητεία του θα είναι τριετής.

Η τέχνη, όμως, δεν μπορεί να είναι τουριστικό προϊόν. Δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα. Η τέχνη είναι προϊόν ευαισθησίας και ψυχής και η μόνη "κατανάλωση", για την οποία προορίζεται, είναι προς αγωγή ψυχής. Ολα τα έχουν θέσει προς κατανάλωση. Ολα πρέπει να έχουν χαρακτήρα επιχειρησιακής επένδυσης, με άμεσο σκοπό το κέρδος. Η τέχνη, όμως, δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει καταναλωτικό αγαθό. Το κέρδος από την τέχνη δε μετριέται ούτε σε δολάρια, ούτε σε ΕΥΡΩ. Χαρακτηριστικό της τέχνης είναι και η αντίσταση. Η τέχνη πάντα αντιστεκόταν. Το ίδιο πρέπει να πράξουν, τόσο οι καλλιτέχνες, όσο κι εκείνοι που πιστεύουν στο αναπαλλοτρίωτο δικαίωμά τους για αγωγή της ψυχής.

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ