Κυριακή 2 Αυγούστου 1998
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 6
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Τότε ήταν ο Μακναμάρα - Τώρα είναι η Ολμπράιτ

Η ιστορία μοιάζει να επαναλαμβάνεται. Πριν από 34 χρόνια, με αφορμή την αγορά από την Κύπρο των σοβιετικών πυραύλων "Σαμ", οι ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ προχώρησαν σε αφόρητες πιέσεις για τη μη μεταφορά τους στο νησί. Εκείνοι οι πύραυλοι δεν έφτασαν ποτέ στην Κύπρο...

"Η Αθήνα σε παράταξη μάχης - "Αυτοδιάθεση", "όχι παζαρέματα", "έξω το ΝΑΤΟ", "μπράβο στη Ρωσία" - Δεκάδες χιλιάδες στην πλατεία του Πεδίου του Αρεως στο συλλαλητήριο για την Κύπρο".

Κάπως έτσι περιέγραφε, την 1η Σεπτέμβρη 1964, από την πρώτη της σελίδα η προδικτατορική "ΑΥΓΗ",το κλίμα της εποχής γύρω από το Κυπριακό. Παρά, όμως, το "όχι" του λαού στα "παζαρέματα", παρά τα "μπράβο στη Ρωσία", υπήρξαν και παζαρέματα και εκείνη η υπόθεση των ρωσικών πυραύλων έληξε όπως τη ρύθμισαν οι "σύμμαχοι". Με την αμέριστη, φυσικά, συμπαράσταση και συνενοχή των εγχώριων... μαριονετών τους. Διότι, οι παλιότεροι θυμούνται, ότι η υπόθεση "πύραυλοι" και Κύπρος, δεν εμφανίζεται στο προσκήνιο για πρώτη φορά.

Γιατί, για όσους θέλουν να βγάλουν κάποια συμπεράσματα και ίσως να "προφητεύσουν" τι θα γίνει με το θέμα των "S-300", που αποτελούν εδώ και ένα χρόνο το μέγα ερώτημα - άραγε θα φτάσουν ή δε θα φτάσουν στην Κύπρο; - έχει ενδιαφέρον να ανατρέξουν στους πυραύλους "Σαμ". Γιατί πριν από 34 χρόνια το έργο είχε ξαναπαιχτεί...

Ακόμα δεν μπορεί κανείς να αποφανθεί για την κατάληξη αυτής, της νέας βερσιόν του έργου. Ομως, όπως και να έχει, ας θυμόμαστε τα λόγια του Μαρξ, στην "18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου του Βοναπάρτη": "Ο Χέγκελ - έλεγε ο Μαρξ- κάνει κάπου την παρατήρηση ότι όλα τα μεγάλα κοσμοϊστορικά γεγονότα και πρόσωπα παρουσιάζονται σαν να λέμε δυο φορές. Ξέχασε όμως να προσθέσει: Τη μια φορά σαν τραγωδία, την άλλη σαν φάρσα".

"Γραμματοκομιστές" των Αγγλο-Αμερικανών

Τότε, λοιπόν, το Κυπριακό βρισκόταν στην πρώτη γραμμή του διεθνούς ενδιαφέροντος. Εχει προηγηθεί ο βομβαρδισμός της Κύπρου από τουρκικά μαχητικά, τον Αύγουστο του 1964, όταν ο Μακάριος επιχειρεί να "παίξει" στη σκακιέρα του "ψυχρού πολέμου" και απευθύνεται στη Σοβιετική Ενωση για προμήθεια στρατιωτικού υλικού.

Οι πιέσεις Αμερικανών και Αγγλων για την αποτροπή της στρατιωτικής συνεργασίας παίρνουν χαρακτήρα ανοιχτών απειλών. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου εκτελεί χρέη "γραμματοκομιστή" των Αγγλο-Αμερικανών και επιχειρεί με κάθε τρόπο να αποτρέψει την Κύπρο από την αγορά του στρατιωτικού υλικού από τη Σοβιετική Ενωση και κυρίως των προωθημένων τεχνολογικά πυραύλων "Σαμ".

Πρωταγωνιστές σε αυτό μπαράζ πιέσεων προς την Κύπρο, ευθύς και κάθε φορά που οι πιέσεις αυτές ασκούνται από ΗΠΑ και Βρετανία προς την ελληνική κυβέρνηση, αναδεικνύονται δυο πρόσωπα: Ο τότε Ελληνας υπουργός Εξωτερικών Π. Γαρουφαλιάς και ο στρατιωτικός διοικητής Κύπρου, στρατηγός Γρίβας.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Ας σημειωθεί ότι εκείνο ακριβώς το διάστημα, η Κύπρος επιχειρεί "άνοιγμα" προς την Αίγυπτο του Νάσερ, στο πλαίσιο των "Αδεσμεύτων χωρών". Μετά την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Μακάριου - Νάσερ για συνδρομή της Αιγύπτου, σε περίπτωση νέας επιθέσεως από την Τουρκία, και ενώ ο Μακάριος δηλώνει μετά το κοινό ανακοινωθέν των δυο αντρών ότι η Κύπρος θα συνεχίσει τις προσπάθειές της για εξασφάλιση στρατιωτικής βοήθειας εκ μέρους της ΕΣΣΔ, ο Π. Γαρουφαλιάς προχωρά σε "ταξίδι - αστραπή" στην Κύπρο. "Ο τοποτηρητής του ΝΑΤΟ αναχώρησε ξαφνικά για να ασκήσει πίεση στον Μακάριο μετά τη συμφωνία με τον Νάσερ... και προειδοποίησε τον Μακάριο ότι η ελληνική κυβέρνησις δεν είναι δυνατόν να ανεχθεί πρωτοβουλίες και δεσμεύσεις που καθιστούν δυσχερείς (σσ: σύμφωνα με τον Γαρουφαλιά) τους χειρισμούς του ζητήματος...", γράφει η "ΑΥΓΗ" την επόμενη μέρα.

Το ταξίδι του Γαρουφαλιά πέρα από την "υπόθεση Νάσερ" στοχεύει στη με κάθε τρόπο αποτροπή της αγοράς των πυραύλων "Σαμ" από τη Σοβιετική Ενωση. Στόχος του η ματαίωση της επίσκεψης του Μακάριου στη Μόσχα, όπου θα υπογραφόταν η στρατιωτική συμφωνία. Μια επίσκεψη που είχε αρχικά προγραμματιστεί για τον Αύγουστο και ήδη έχει αναβληθεί μια φορά, μετά από παρέμβαση της Αθήνας.

Ενδεικτική του κλίματος είναι η επιστολή του Γεωργίου Παπανδρέου προς τον Μακάριο, την οποία μετέφερε ο Γαρουφαλιάς, και όπου ο πρωθυπουργός της Ελλάδας επιτίθεται κατά του "ανοίγματος" σε Αίγυπτο και ΕΣΣΔ και αντιτίθεται στην αγορά του στρατιωτικού εξοπλισμού. Μια επιστολή γραμμένη διά χειρός των Αγγλο-Αμερικανών, οι οποίοι για να αναστείλουν την αγορά των πυραύλων απειλούν ευθέως.

"Οι Αγγλο-Αμερικανοί ετοιμάζουν απόβαση και επιθέσεις κατά πλοίων - Σχέδιο αποκλεισμού της Κύπρου", αποκαλύπτει στην πρώτη της σελίδα η "ΑΥΓΗ" στις 5 Σεπτέμβρη 1964. Το σχέδιο προβλέπει αποκλεισμό του νησιού για να μην φτάσουν τα πλοία που θα μετέφεραν τους πυραύλους στο νησί.

Σήμερα, σε ό,τι αφορά τους "S-300", οι απειλές για βομβαρδισμό των πλοίων, που θα τους μεταφέρουν στην Κύπρο, δεν έχουν διατυπωθεί από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Ο ρόλος αυτός έχει ανατεθεί στην Τουρκία...

Οι Κύπριοιστη Μόσχα

Μέσα σε ένα κλίμα αφόρητων πιέσεων και ιμπεριαλιστικών απειλών (οι ΗΠΑ ζητούν διάλυση της Εθνοφρουράς της Κύπρου και ενίσχυση της ΤΟΥΡΔΥΚ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Α. Ρασκ, καλεί εσπευσμένα στην Ουάσιγκτον τους Αμερικανούς πρεσβευτές σε Αθήνα, Λευκωσία και Αγκυρα, ο "χρεωμένος" εκ μέρους των Αμερικανών με το Κυπριακό, Ντ. Ατσεσον ζητά επανάληψη των συνομιλιών στη Γενεύη κλπ), τελικά το ταξίδι της κυπριακής αντιπροσωπείας, με επικεφαλής των υφυπουργό Εξωτερικών Αντρέα Αραούζο, στη Μόσχα πραγματοποιείται.

Η ΕΣΣΔ - σύμφωνα με το άρθρο του δημοσιογράφου Μακάριου Δρουσιώτη στην "Ελευθεροτυπία" της 10/1/97) - προσφέρει στην Κύπρο 8 αεροπλάνα, κατευθυνόμενους πυραύλους εδάφους - αέρος, τορπιλακάτους, αντιαεροπορικά πυροβόλα, 32 άρματα μάχης, 32 τεθωρακισμένα, 100 οχήματα και πυρομαχικά. Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος, παρά τις αντιρρήσεις του Γρίβα προχωρά σε παραγγελία του υλικού, πλην των αεροπλάνων. Από εκεί και πέρα οι πιέσεις των ιμπεριαλιστών και της ελληνικής κυβέρνησης γίνονται κάτι παραπάνω από αφόρητες.

"Σχέδιο ανωμαλίας" από ΝΑΤΟ και ΗΠΑ

Είναι ενδεικτικό να αναφερθεί ότι από εκείνη τη στιγμή ξεδιπλώνονται στην Αθήνα σενάρια για πραξικόπημα, αλλά και για ανατροπή του Μακαρίου, ενώ γίνεται γνωστό το "σχέδιο Ρασκ" σύμφωνα με το οποίο οι ΗΠΑ ζητούν την παραχώρηση στην Αγκυρα του Καστελόριζου, την απόδοση στην Τουρκία στρατιωτικών βάσεων στο έδαφος της Κύπρου και εγκαθίδρυση ΝΑΤΟικής βάσης στο νησί.

Στις 20 Σεπτέμβρη 1964 ο λαός της Αθήνας διαδηλώνει υπέρ της δημοκρατίας και της Κύπρου, ενώ, όπως πληροφορεί η "ΑΥΓΗ", μια μέρα πριν οι Χρουστσόφ και Αραούζος κλείνουν στο Κρεμλίνο τη συμφωνία για αγορά του στρατιωτικού υλικού. Στις 23 Σεπτέμβρη 1964, η "ΑΥΓΗ" κυκλοφορεί με τον εύγλωττο τίτλο: "Οι Αμερικανοί επιδιώκουν διάλυση του κυπριακού κράτους"...

Ωστόσο, η υπόθεση των πυραύλων "Σαμ" είναι ακόμα στην αρχή. Το ΝΑΤΟικό τελεσίγραφο προς τον Μακάριο, όπως το αποκαλύπτει η "ΑΥΓΗ" στις 30-9-1964 είναι σαφές: Εάν έρθουν οι πύραυλοι σε ανατρέπουμε! Η εφημερίδα, δε, τόνιζε τις επόμενες μέρες, ότι εξυφαίνεται "Κοινό σχέδιο ανωμαλίας" με στόχο "ΝΑΤΟική λύση στο νησί, δικτατορικό καθεστώς στην Αθήνα"...

Σήμερα, μερικές δεκαετίες μετά, δεν υπάρχουν πύραυλοι "Σαμ", αλλά πύραυλοι "S-300". Σήμερα η αμερικανοΝΑΤΟική "λύση" της διχοτόμησης, στο φόντο της υπόθεσης των πυραύλων, δεν προωθείται μέσω των "σχεδίων Ρασκ" και "Ατσεσον", αλλά προωθείται μέσω των δηλώσεων του Λευκού Οίκου ότι το 1974 δεν υπήρξε εισβολή και κατοχή της Κύπρου, αλλά "σύγκρουση"...

Μια επίσκεψη ...σημαδιακή

Από το Σεπτέμβρη του 1964 μέχρι και το Μάρτη του 1965, όπου και έγινε το"μεγάλο κόλπο" με τους πυραύλους "Σαμ", το Κυπριακό δεν έπαψε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας.

Προς τα τέλη Μάρτη και ενώ οι μυστικές υπηρεσίες της CIA ζητούν από την ΚΥΠ κάθε στοιχείο σχετικό με την επικείμενη εγκατάσταση των πυραύλων στο νησί (ήδη έχουν φτάσει τα άρματα μάχης, οι τορπιλάκατοι και οι βάσεις των πυραύλων και άλλο υλικό) οι Τούρκοι απειλούν ότι θα προβούν σε βομβαρδισμό της Κύπρου.

Στο μεταξύ, οι πύραυλοι "Σαμ" έχουν μεταφερθεί από το Φλεβάρη του '65 στην Αίγυπτο, όπου έχουν μεταβεί Κύπριοι για να εκπαιδευτούν στη χρήση τους και ενώ το ΝΑΤΟ έχει ξεσηκώσει παρασκηνιακή θύελλα, σύμφωνα με την οποία η εγκατάσταση των πυραύλων στην Κύπρο θέτει σε κίνδυνο την υπερατλαντική "συμμαχία". Ας σημειωθεί ότι κατόπιν διαβημάτων του ΝΑΤΟ, οι Ελληνες αξιωματικοί που, αρχικά, είχαν επιλεγεί για να εκπαιδευτούν στη χρήση του όπλου, αποσύρθηκαν, όπως γράφει η "Ελευθεροτυπία (10-1-97) "με το αιτιολογικό ότι κατά τη συναναστροφή τους με τους Ρώσους θα κατέδιδαν μυστικά της συμμαχίας στον εχθρό"...

Σε επίπεδο διπλωματικών εξελίξεων, ήδη έχει ξεδιπλωθεί το περιβόητο "σχέδιο εκεχειρίας" των ΗΠΑ, με αφορμή τις πολεμικές επιχειρήσεις που λαμβάνουν χώρα στο νησί μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Στα πλαίσια της "εκεχειρίας", που ισοδυναμεί με διαμελισμό, οι Αμερικανοί συστήνουν στο τρίτο σκέλος του σχεδίου τους την αποτροπή της εγκατάστασης των πυραύλων "Σαμ" στην Κύπρο και "προτείνουν" την υπαναχώρηση της κυβέρνησης της Κύπρου από τη συμφωνία της με την ΕΣΣΔ. Για το σκοπό αυτό φτάνει στην Αθήνα ο Τζέρνιγκαν, υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ. Μια επίσκεψη "σημαδιακή", όπως θα φανεί παρακάτω...

Το "μεγάλο κόλπο"

Στις 20 Μάρτη του 1964,γίνεται γνωστό το "μεγάλο κόλπο" και η είδηση που δημοσιεύει δέκα μέρες αργότερα η "ΑΥΓΗ" σκάει σαν βόμβα: "Ο κ. Γαρουφαλιάς ματαίωσε την εκφόρτωση πυραύλων στην Κύπρο - Διέταξε ελληνικό πλοίο που τους μετέφερε να αποπλεύσει και παραλλήλως κινητοποίησε απειλητικά τις ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις", αποκαλύπτει η "ΑΥΓΗ" στις 30 Μάρτη.

Ετσι έληξε, τότε, η υπόθεση των πυραύλων "Σαμ". Το πλοίο "Κωνσταντής Μπουσές" στο οποίο φορτώθηκαν από το λιμάνι της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου ποτέ δεν έφτασε στον προορισμό του. Φρόντισε γι' αυτό η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, ο υπουργός των Εξωτερικών Π. Γαρουφαλιάς και το εκτελεστικό τους όργανο, ο στρατηγός Γρίβας.

Αυτός ήταν (ο Γρίβας), όπως έγινε γνωστό αργότερα, που έστειλε σήμα στο πλοίο για να μη φτάσουν ποτέ οι πύραυλοι στην Κύπρο και να παραμείνουν στην Αίγυπτο. Η εντολή προς τον Γρίβα είχε δοθεί από τον Γαρουφαλιά. Η εντολή σε αυτόν είχε δοθεί από τον υπουργό Αμυνας των ΗΠΑ, τον Ρ. Μακναμάρα...

Οταν το θέμα έγινε γνωστό, ο τότε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αφού επιβεβαίωσε το περιστατικό (σσ: προσέξτε πόσο μοιάζουν οι τότε διατυπώσεις των ΗΠΑ για τους "Σαμ" με τις σημερινές διατυπώσεις που χρησιμοποιούν για τους "S-300"), είπε ότι η εκφόρτωση των πυραύλων "Σαμ" θα προκαλούσε "σοβαρές ανησυχίες και θα αποτελούσε εμπόδιο στις προσπάθειες που καταβάλλονται για την ειρηνική επίλυση του κυπριακού προβλήματος".

Κάτι σαν... Χόλμπρουκ

Ας σημειωθεί, πως, όταν ρωτήθηκε για την πληροφορία ότι στην κυπριακή κυβέρνηση είχε διαβιβαστεί τελεσίγραφο από την ελληνική ότι οι μονάδες του 6ου Στόλου θα επέμβαιναν αν γινόταν η εκφόρτωση των πυραύλων, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνήθηκε να τη διαψεύσει...

Πριν κλείσει αυτή η ιστορική αναδρομή, αξίζει να αναφερθούν δυο ακόμη στοιχεία: Πρώτον, οι πύραυλοι "Σαμ" που είχε αγοράσει η Κύπρος από την ΕΣΣΔ, βεβαίως και δεν έφτασαν ποτέ στην Κύπρο. Εμειναν στην Αίγυπτο και πέρασαν στα χέρια των Ισραηλινών μετά τον "πόλεμο των 7 ημερών", λίγα χρόνια αργότερα.

Δεύτερον, η εντολή να μην φτάσουν ποτέ στην Κύπρο οι πύραυλοι δόθηκε ακριβώς τη στιγμή που στην Αθήνα βρισκόταν ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο κ. Τζέρνιγκαν, για τον οποίο μιλήσαμε και παραπάνω. Ηταν εκείνος που έφερε το αμερικανικό "σχέδιο εκεχειρίας". Κάτι σαν... Χόλμπρουκ της εποχής, δηλαδή...

Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ