Οταν μια Εφορεία Αρχαιοτήτων έχει στην ευθύνη της την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς σε 4 νομούς της χώρας, με διόλου αμελητέες σε σπουδαιότητα και ποσότητα αρχαιότητες, κι όταν ο όγκος και η έκταση της δουλιάς εξαρτώνται από τις "τρέχουσες" ανάγκες που δημιουργεί η λαίλαπα της "ανάπτυξης", τότε το έργο αυτής της Εφορείας, όπως γενικότερα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, γίνεται εξαιρετικά δύσκολο. Πολύ περισσότερο όταν το επιστημονικό και εργατοτεχνικό προσωπικό δεν αρκεί για να καλύψει όλες τις ανάγκες.

Το αρχαιολογικό έργο (έρευνα, προστασία, συντήρηση, ανάδειξη) διεξάγεται κάτω από τέτοιες συνθήκες και γι' αυτό το λόγο είναι πολλαπλάσια σημαντική και επιβεβλημένη η αναφορά σε αυτό.

Ετσι, λοιπόν, η ΙΒ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων,που εποπτεύει τους Νομούς Ιωαννίνων, Αρτας, Πρέβεζας, Λευκάδας,διαθέτει 7 αρχαιολόγους στο μόνιμο προσωπικό της, το οποίο "αυξάνεται" με προσλήψεις έκτακτων. Η δραστηριότητα της Εφορείας το 1997 θα ανακοινωθεί στο πλαίσιο της τετραήμερης παρουσίασης (26-29 του Απρίλη) του έργου το ΥΠΠΟ κατά το 1997 για την Πολιτιστική Κληρονομιά.

Στην περιοχή Πρέβεζας ο αρχαιολογικός χώρος της Νικόπολης βρίσκεται στις προτεραιότητες της Εφορείας, καθώς συνεχίζονται τα έργα ανάδειξης (ανασκαφές, έργα στερέωσης, αποτυπώσεις, διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου, γεωτεχνικές μελέτες) του Μνημείου του Αυγούστου και της Επαυλης Αντωνίνου, ενταγμένα στο Β ΚΠΣ. Αλλά η έρευνα σ' αυτή την περιοχή έφερε για πρώτη φορά στο φως κεφαλή αγάλματος που ανήκει στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αύγουστο,ιδρυτή της ρωμαϊκής Νικόπολης. Εξάλλου, στην Επαυλη του Αντωνίνου αποκαλύφθηκαν περίτεχνα ψηφιδωτά δάπεδα,τα οποία προστατεύονται με προσωρινά στέγαστρα, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η μελέτη των μόνιμων στεγάστρων.

Αλλά η περιοχή της Νικόπολης είναι μία τεράστια αγροτική έκταση, με πλήθος ιδιόκτητων αγροτεμαχίων και με εμφανώς αυξανόμενη τάση οικοπεδοποίησης και οικιστικής εκμετάλλευσης.Τα ανάλογα αιτήματα είναι πολλά και πολλές φορές φτάνουν έως την απαίτηση άρσης και μείωσης των Ζωνών Προστασίας που έχει θεσπίσει η Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αυτό το φαινόμενο οδήγησε στη διαπίστωση: Η μεγάλη έκταση του αρχαιολογικού χώρου δεν έχει πλήρως ερευνηθεί και τεκμηριωθεί. Η συστηματική και σε βάθος έρευνα θα απαιτούσε πολύ χρόνο και υψηλές πιστώσεις, αλλά θα ήταν δυνατή η ηλεκτρονική καταγραφή των έως τώρα πληροφοριών και ευρημάτων που έχει δώσει η περιοχή, καθώς και η επιφανειακή έρευνά της, ώστε να εντοπιστούν πιθανές άλλες αρχαιότητες και να χαρτογραφηθεί ο ευρύτερος αρχαιολογικός χώρος.Αυτό σε συνάρτηση με την καταγραφή των ιδιοκτησιών θα βοηθούσε στον έλεγχο της κατάστασης. Ετσι το 1993 εκπονήθηκε το ερευνητικό πρόγραμμα "Κλεοπάτρα",που αναπτύσσεται με διεπιστημονική συνεργασία, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που δίνει η πληροφορική. Εως τώρα έχουν συνταχθεί 1.076 δελτία αγροτεμαχίων, 239 δελτία μνημείων, 734 δελτία κινητών ευρημάτων και παράλληλα διεξάγονται γεωφυσικές έρευνες.

Το 1997, στο πλαίσιο του αυτού προγράμματος, έγιναν καθαρισμοί στον ερειπιώνα της ρωμαϊκής Νικόπολης και περιορισμένες ανασκαφές, προκειμένου να συμπληρωθεί το ευρύτερο τοπογραφικό διάγραμμα του αρχαιολογικού χώρου.

Ωστόσο, μεγάλο μέρος της δραστηριότητας της Εφορείας εξαρτήθηκε από τους έντονους ρυθμούς ανοικοδόμησης και τα μεγάλα δημόσια έργα (π. χ. αποχετευτικό δίκτυο) κυρίως στην πόλη της Αρτας,όπου έγιναν 15 σωστικές ανασκαφές σε οικόπεδα ιδιωτών. Δεδομένου ότι η Αρτα είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας Αμβρακίας, μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Ηπείρου, οι σωστικές ανασκαφές αποκάλυψαν τμήματα του οργανωμένου σε ορθογώνια οικοδομικά τετράγωνα πολεοδομικού ιστού της, της οχύρωσής της και του δυτικού νεκροταφείου με κινητά ευρήματα.

Σωστικές ανασκαφές διεξήχθησαν και στο Νομό Λευκάδας,ενώ στο Νομό Ιωαννίνων ερευνήθηκε προϊστορικός οικισμός και το νεκροταφείο στη θέση Λιατοβούνι, στο πλαίσιο Προγραμματικής Σύμβασης με το Δήμο Κόνιτσας.

H IB' ΕΠΚΑ, στη διάρκεια του '97, ασχολήθηκε και με διαμορφώσεις αρχαιολογικών χώρων. Στον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης κατασκεύασε νέους χώρους υγιεινής και αντικατέστησε την παλιά περίφραξη. Στο Μεγάλο Θέατρο της Αρτας τοποθετήθηκε περίφραξη και ολοκληρώθηκε η μελέτη κατασκευής φυλακίου και χώρων υγιεινής για τον αρχαιολογικό χώρο του Νεκρομαντείου.Ο καθαρισμός και η αποψίλωση των αρχαιολογικών χώρων έγινε, για πρώτη φορά, με τη συνεργασία κοινοτήτων και πολιτιστικών φορέων.

Τέλος, σχετικά με τα μουσεία εγκρίθηκε από το ΚΑΣ η μελέτη μετεγκατάστασης του Μουσείου Λευκάδας στο ισόγειο του Πνευματικού Κέντρου της Πόλης. Επίσης, ανατέθηκαν από τη Διεύθυνση Μελετών Μουσείων, οι μελέτες για τα νέα μουσεία Αρτας και Νικόπολης και η μελέτη ανακαίνισης του Μουσείου Ιωαννίνων.

Δ. Μ.