Κυριακή 1 Μάρτη 1998
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 12
ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Βουλευτική ασυλία

Ο θεσμός γενικά

Είναι γνωστό ότι ο θεσμός της βουλευτικής ασυλίας αποτελεί δημοκρατική κατάκτηση, που επιτρέπει στον βουλευτή απερίσπαστος, να επιτελεί το έργο του ως εκλεγμένος εκπρόσωπος του λαού. Γι' αυτό και οι διάφορες προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς ενάντια στο θεσμό αποκρούστηκαν από την πλειοψηφία των βουλευτών (διαγραφή της παραγράφου 3 από το Κυβερνητικό Σχέδιο Συντάγματος από την Ολομέλεια της Συνταγματικής Επιτροπής της Ε Αναθεωρητικής Βουλής 1975) και πρόσφατα από την πλειοψηφία των μελών της Επιτροπής που επεξεργάστηκε τις προτάσεις της αναθεώρησης. Οι αρμοδιότητες των βουλευτών, ως μελών αμέσου οργάνου του Κράτους, της Βουλής, καθορίζονται κατ' ευθείαν από το Σύνταγμα και η νομική τους θέση προσδιορίζεται παραπέρα και από τα ιδιαίτερα προνόμοια που παρέχονται σ' αυτούς από το Σύνταγμα. Τα προνόμια αυτά, οι ασυλίες, η αποζημίωση και οι απαλλαγές ή ατέλειες. (Αρθρα 61,62 και 63 του ισχύοντος Συντάγματος, Χρ. Σγουρίτσας Σύνταγμ. Δίκ., Τ. Α., 1959 σελ. 289,290). Τα προνόμια αυτά είναι δικαιώματα δημοσίου δικαίου των βουλευτών, από τα οποία δεν μπορούν να παραιτηθούν, γιατί αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος (Ν. Ν. Σαρίπολος Σύνταγμ. Δικ. Τ. Α. 1915 σελ. 477). Το ίδιο ισχύει και για το Νομοθετικό Σώμα στο σύνολό του.

Ο θεσμός της βουλευτικής ασυλίας εισάγεται για πρώτη φορά από το Σύνταγμα της Επιδαύρου που προήλθεν από την Α Εθνική συνέλευση (20 - 12 - 1821) της αγωνιζόμενης τότε χώρας ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία και από τότε καθιερώνεται σ' όλα τα Συντάγματα καθώς και στο σημερινό και αποτελεί μια συνέχεια στη Συνταγματική Ιστορία του τόπου μας. Με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 61 του ισχύοντος Συντάγματος καθιερώνεται η θεσμική εγγύηση του ανεύθυνου του βουλευτή για γνώμη ή ψήφο που έδωσε κατά την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων. Προέρχεται από το αγγλικό πολίτευμα, στ' οποίο αποτυπώθηκε στο άρθρο 9 της "Διακήρυξης των δικαιωμάτων" του έτους 1689(Ν. Ν. Σαρίπολος Σύνταγμ. Δικ. Τ. Α. 1915, σελ. 477, Π. Παραράς Σύνταγμα 1975, CORPYS ΙΙ, άρθρα 51 - 80 1985, σελ. 144). Με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 62 του αυτού Ισχύοντος Συντάγματος καθιερώνεται και η Θεσμική εγγύηση του ακαταδίωκτου του βουλευτή, όσο διαρκεί η βουλευτική περίοδος, για πράξεις ή παραλείψεις του που αναφέρονται όχι μόνο κατά την άσκηση των βουλευτικών του καθηκόντων (δεν ισχύει για γνώμη ή ψήφο γιατί καλύπτεται από το ανεύθυνο του άρθρου 61), αλλά και ανεξάρτητα από αυτή. Η θεσμική αυτή εγγύηση ανευρίσκεται στα συντάγματα των άλλων κρατών. Οι θεσμικές αυτές εγγυήσεις αποβλέπουν: 1) Στην εξασφάλιση της ανεξαρτησίας του Νομοθετικού Σώματος. 2) Στην προστασία των μελών του από κάθε είδους διώξεις προερχόμενες από τα όργανα της εκτελεστικής εξουσίας, ή τα μέλη του εκλογικού Σώματος ή τους πολιτικούς αντιπάλους ή και από τρίτους. 3) Την εξασφάλιση του βουλευτή, για την εκπλήρωση του έργου του εντός και εκτός της Βουλής. Μερικοί σύγχρονοι συγγραφείς θεωρούν ότι σήμερα δεν είναι απαραίτητη η διατήρηση της θεσμικής εγγύησης του ακαταδίωκτου του βουλευτή στα διάφορα Συντάγματα, γιατί ο λόγος, που είχε τεθεί αρχικά για την προστασία των μελών της Βουλής από ενέργειες της εκτελεστικής εξουσίας μετά τη συνεχή ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ της βουλής και κυβέρνησης, έχει εκλείψει. Η άποψη αυτή δεν ευσταθεί, γιατί οι κάθε είδους διώξεις (ποινικές, διοικητικές, πειθαρχικές, αστικές κλπ.) δεν προέρχονται μόνο από όργανα της εκτελεστικής εξουσίας, αλλά μπορούν να προέλθουν και από άλλα δημόσια όργανα ή ακόμα και από ιδιώτες - μέλη του εκλογικού σώματος ή τρίτους.

Τέλος, δεν μπορεί να υποστηριχτεί σοβαρά η άποψη αυτή μετά την κρίση που υφίστανται σήμερα οι θεσμοί της φιλελεύθερης αστικής δημοκρατίας. Η κρίση αυτή που ανταποκρίνεται στο σημερινό επίπεδο ανάπτυξης του καπιταλιστικού συστήματος εκφράζεται στο επίπεδο του συντάγματος με μια διάχυτη δυσπιστία προς το λαό παρ' όλη τη νομική του ιδιότητα ως "κυριάρχου". (Αρ. Μάνεσης Συνταγματική Θεωρία και Πράξη σελ. 566). Πραγματώνεται δε με τη θεσμοθέτηση αντιδραστικών θεσμών, ανασχετικών της θέλησής του και με τον περιορισμό του ρόλου του μόνο στην ανάδειξη των βουλευτών, βάσει των όρων και προϋποθέσεων που θέτει κάθε φορά η άρχουσα τάξη και της αντιδημοκρατικής αντιπροσωπευτικής εντολής, για την οποία ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ στο Κοινωνικό του Συμβόλαιο (111,15) τονίζει χαρακτηριστικά: "Βάσει αυτής, η Κυριαρχία του Λαού αν και είναι ανεπίδεκτη απαλλοτρίωσης, εν τούτοις παραχωρείται στους εκλεγόμενους". Ετσι κατά τον τρόπο αυτό συνεχίζει: "φέρουν το λαό Κυρίαρχο μόνο κατά τη διάρκεια της μέρας εκλογής των βουλευτών, ενώ τον υπόλοιπο χρόνο τον μεταβάλλουν σε δούλο". Στο σημείο αυτό επιβάλλεται ν' αναφερθεί ότι το Κυβερνητικό Σχέδιο Συντάγματος 1975 (άρθρο 12 παρ. 3) υιοθετούσε τις αντιλήψεις περί "Εσωτερικού ταξικού εχθρού" και απέβλεπε στην κηδεμονεία του λαϊκού φρονήματος και την εκτός νόμου θέση πολιτικών κομμάτων, ορίζοντας ότι "οι Βουλευταί κόμματος τεθέντος εκτός νόμου κηρύσσονται έκπτωτοι του αξιώματος". Επρόκειτο για επανάληψη των διατάξεων του άρθρου 58 παρ. 5 και 6 των χουντικών Συνταγμάτων του 1968 και 1973. Η διάταξη τελικά απαλείφτηκε ύστερα από έντονη αντίδραση της τότε αντιπολίτευσης. (Αρ. Μάνεσης Συνταγμ. Θεωρία και Πράξη σελ. 569). Παραπέρα, είμαστε καθημερινοί μάρτυρες του γεγονότος της συνεχούς μείωσης των αρμοδιοτήτων και του ρόλου της Βουλής και αντίστοιχα της συνεχούς αύξησης των αρμοδιοτήτων της εκτελεστικής εξουσίας. Ακόμα δεν πρέπει να διαφεύγει το γεγονός ότι η εκτελεστική εξουσία έχει στη διάθεσή της τον κρατικό μηχανισμό καταναγκασμού και καταστολής, υπηρετεί ευχερέστερα το μονοπωλιακό κεφάλαιο των πολυεθνικών εταιριών, εξυπηρετεί αποτελεσματικότερα τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης και κατοχυρώνει πληρέστερα την πολιτική ηγεμονία της.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ