Μπορεί να καθυστέρησε λίγο, μάλλον λόγω θερινής ραστώνης, ο νέος πρόεδρος της ΝΔ να ξεκαθαρίσει τον προγραμματικό λόγο και την ιδεολογικοπολιτική φυσιογνωμία του κόμματός του, όμως δεν απογοήτευσε αυτούς που είχαν "ποντάρει" στην υποψηφιότητά του. Λίγους μήνες μετά ήταν αρκετοί για να καταδειχτεί ότι πρόκειται για ένα "καθαρόαιμο άτι" του νεοφιλελευθερισμού, που καθόλου τυχαία δεν ανέλαβε να διαχειριστεί τις τύχες του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης και να επηρεάσει γενικότερα το πολιτικό σκηνικό.

Από την αρχή όμως ο Κ. Καραμανλής φρόντισε να δώσει το στίγμα που τον διαφοροποιούσε από τον προκάτοχό του, ότι δηλαδή δεν είναι "λαϊκιστής". Μεταξύ των πρώτων δηλώσεών του ήταν ότι τάσσεται κατά των "δυναμικών" τρόπων διεκδίκησης των αιτημάτων - έστω και δίκαιων - των λαϊκών μαζών. "Αδειασε" έτσι την απεργία των γιατρών, τις κινητοποιήσεις ενάντια στον Καποδίστρια, αλλά και τις κινητοποιήσεις των αγροτών, ενώ ιδιαίτερα σκληρός ήταν με τις καταλήψεις πανεπιστημιακών σχολών. Θα αποτελούσε παράλειψη, αν δεν επισημαινόταν η εχθρική στάση του απέναντι στις κινητοποιήσεις των κατοίκων της ΒΑ Χαλκιδικής ενάντια στη "χρυσή επένδυση" της TVX. Δε χρειαζόταν να κάνει τίποτα περισσότερο για να αντιληφθεί και ο τελευταίος πολίτης ότι η νέα ηγεσία της ΝΔ ήταν αποφασισμένη να βάλει πλάτες στην πράξη και όσο περνούσε από το χέρι της, για να επιβληθούν οι νεοφιλελεύθερες επιλογές της κυβέρνησης.

Δεν περιορίστηκε όμως στην αποδοκιμασία των λαϊκών κινητοποιήσεων. Πρόσφερε πλήρη κάλυψη και συναίνεση στις σκληρές αντιλαϊκές ρυθμίσεις που προωθούσε η κυβέρνηση μέσω του κοινωνικού διαλόγου - απάτη. Από την αρχή συμμετείχε στις σχετικές επιτροπές και προσπαθούσε να πιέσει ώστε να συμπεριληφθούν "ριζικές τομές", εννοείται από νεοφιλελεύθερη σκοπιά, όπως το ασφαλιστικό, ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας κ. ά. Δε δίστασε επίσης να χειροκροτήσει την απόφαση της κυβέρνησης για τη διάλυση του λεγόμενου κράτους πρόνοιας, με τη συγχώνευση ή κατάργηση εκατοντάδων δημόσιων υπηρεσιών.

Ταυτόχρονα, όμως, ξεκίνησε τις επαφές του με τους εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων (ΣΕΒ, ΕΒΕΑ, εφοπλιστές, κλπ.), με προφανή σκοπό να ενσωματώσει, αυτούσιες σχεδόν, τις θέσεις τους στο πρόγραμμα του κόμματός του, γεγονός που φάνηκε το επόμενο διάστημα. Φυσικό επακόλουθο ήταν να "οργανώσει" τις σχέσεις του με τους μεγαλοεκδότες, με τους οποίους είχε συχνές επαφές, με αποκορύφωμα την "ξενάγησή" του στο Μέγαρο Μουσικής από τον ίδιο τον Χρ. Λαμπράκη.

Παράλληλα με την παροχή πολιτικής συναίνεσης και στήριξης στη νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης Σημίτη, ξεκίνησε την προσπάθεια της συγκεκριμενοποίησης των "κυβερνητικών" θέσεων του κόμματός του. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα οφθαλμοφανές. Η ηγεσία της ΝΔ έχει "διολισθήσει" σε σκληρές νεοφιλελεύθερες λύσεις, επιδιώκοντας αφ' ενός να καταγραφεί η "διαφορετικότητά" της από την κυβέρνηση Σημίτη, αλλά και από την άλλη να ασκήσει πιέσεις στην κυβέρνηση, από τις συγκεκριμένες θέσεις. Αποτέλεσμα να "νομιμοποιεί" αντιλαϊκά μέτρα της κυβέρνησης και να πιέζει για σκληρότερα, ενώ συμβάλλει στη μετατόπιση του άξονα της πολιτικής ζωής σε νεοσυντηρητικότερες κατευθύνσεις.

"Σταθμοί" στο ξεκαθάρισμα της ιδεολογικοπολιτικής φυσιογνωμίας της ΝΔ μπορούν να θεωρηθούν οι ομιλίες του Κ. Καραμανλή στη ΔΕΘ, στο Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο, αλλά και οι προτάσεις του κόμματός του για την αναθεώρηση του Συντάγματος, καθώς και η υιοθέτηση των θέσεων του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για την ανεργία και το νέο κοινωνικό μοντέλο στην ΕΕ.

Κατ' αρχήν επιχειρεί να αναγορεύσει τη θεωρία και στάση του απέναντι στο κράτος ως κυρίαρχο ζήτημα, το οποίο, ταυτόχρονα, τον ξεχωρίζει δήθεν από τον Κ. Σημίτη. Εμφανίζεται ένθερμος προπαγανδιστής του "περιορισμένου και ισχυρού κράτους". Αποστολή και ρόλος αυτού του κράτους είναι να "ενθαρρύνει τις δημιουργικές δυνάμεις" - διάβαζε τις δυνάμεις της αγοράς - να τις στηρίζει απλόχερα με "κίνητρα", να τις απαλλάξει από φορολογικές επιβαρύνσεις, να απλοποιεί τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, να καταργήσει, δηλαδή, ακόμα και υποτυπώδεις ελέγχους κ. ο. κ. Ταυτόχρονα, το κράτος πρέπει να σταματήσει την "κοινωνική προσφορά" του, να απαλλαγεί από το λεγόμενο "κράτος πρόνοιας", κατακρεουργώντας τις κοινωνικές δαπάνες, κατεδαφίζοντας το ασφαλιστικό σύστημα κ. ο. κ. Ταυτόχρονα, ο τομέας αυτός πρέπει να παραδοθεί άνευ όρων στο κεφάλαιο. Βασική προτεραιότητα του κόμματός του είναι η "άμεση και δραστική περικοπή των δαπανών του δημοσίου τομέα" και συγχρόνως οι σαρωτικές αποκρατικοποιήσεις και το ξεπούλημα των πάντων. Η συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος στην ΚΟ επιβεβαίωσε ότι η ηγεσία του κόμματος υιοθετεί και στηρίζει τις πλέον σκληρές νεοφιλελεύθερες θέσεις, όπως η κατάργηση της δωρεάν εκπαίδευσης στην Ανώτατη Παιδεία, η άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, το χτύπημα του δικαιώματος της απεργίας κτλ.

Με αφορμή το οξύτατο πρόβλημα της ανεργίας, η ηγεσία της ΝΔ επιχειρεί να περάσει την άποψη ότι η επίλυσή του συνδέεται με τη λήψη μέτρων υπέρ της "παραγωγικότητας" και "ανταγωνιστικότητας", δηλαδή ελαστικές εργασιακές σχέσεις, μερική απασχόληση και ό,τι προτείνει περίπου ο ΣΕΒ. Δε διστάζει να δημαγωγήσει όμως γύρω από το ζήτημα αυτό, ιδιαίτερα στη νεολαία, ενώ ολοφάνερη είναι η δημαγωγική τακτική του και στα προβλήματα των αγροτών και των μικρομεσαίων.

Με τις θέσεις αυτές ο Κ. Καραμανλής ίσως κατάφερε να βρεθεί "πιο δεξιά" από τον Κ. Σημίτη και να αποφεύγει τον ιδεολογικοπολιτικό αφοπλισμό του, αλλά μεγάλωσε το χάσμα με τη λαϊκή βάση του κόμματός του, που διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να περιμένει τίποτα καλό από την πολιτική της.