Στις 2 Δεκέμβρη του 1956, έπειτα από ένα δραματικό ταξίδι, το μικρό πλοίο "Γκράνμα", που έχει ξεκινήσει από το Μεξικό, θα φτάσει στην παραλία του Νίκβερο, ένα μικρό χωριό στην πλαγιά της Σιέρα Μάεστρα της Κούβας. Στη στεριά θα επιχειρήσουν να αποβιβαστούν 82 αποφασισμένοι αγωνιστές, οι οποίοι είχαν βάλει σκοπό της ζωής τους να ανάψουν τη φωτιά της επανάστασης στο νησί, να ανατρέψουν το δικτάτορα Μπατίστα και να απαλλάξουν τη χώρα τους από τα δεσμά της εξάρτησης στο βορειοαμερικανικό ιμπεριαλισμό. Ομως, ο εχθρός έχει εντοπίσει την επιχείρηση και η αεροπορία του θα σαρώσει στην κυριολεξία τους "επιδρομείς". Μόνο 22 κατάφεραν να σωθούν κι ανάμεσά τους ο αρχηγός Φιντέλ Κάστρο, ο αδελφός του Ραούλ, ένας Αργεντινός γιατρός - πολίτης της Λατινικής Αμερικής, αλλά και κάθε γωνιάς της της Γης, όπου υπάρχουν καταπιεσμένοι - ο μετέπειτα θρυλικός Τσε Γκεβάρα, ο Καμίλο Σιενφουέγκος και άλλοι, που θα δοξαστούν ως ηγέτες της επανάστασης.

Οι επαναστάτες δε θα καμφθούν από την πρώτη ολέθρια αποτυχία. Θα ανέβουν στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα κι από κει θα οργανώσουν μία από τις κορυφαίες επαναστάσεις στον 20ό αιώνα, κυριολεκτικά μέσα στην αυλή των ΗΠΑ.

Δύο χρόνια μετά, ο ανταρτικός στρατός θα έχει κυριαρχήσει εντελώς στη χώρα. Την πρώτη Γενάρη του 1959 απελευθέρωσε τη Σάντα Κλάρα και την επομένη, με ηγέτη τον Τσε, μπήκε θριαμβευτικά στην Αβάνα, καταλαμβάνοντας το κάστρο Καμπάνια. Ο δικτάτορας Μπατίστα είχε ήδη εγκαταλείψει τη χώρα και το καθεστώς του είχε καταρρεύσει. Σε λίγες μέρες, θα φτάσει στην πρωτεύουσα ο ηγέτης της επανάστασης Φιντέλ Κάστρο, όπου θα αναλάβει πρωθυπουργός της επαναστατικής κυβέρνησης.

Η επανάσταση στην Κούβα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ηταν μια υπερώριμη αναγκαιότητα, συνέχεια των πολύχρονων αγώνων του λαού του νησιού για εθνική ανεξαρτησία και λευτεριά. Για να κατανοηθεί η αλήθεια αυτής της διαπίστωσης, θα αναφερθούμε σύντομα στο ιστορικό αυτών των αγώνων.

Από τη στιγμή που οι Κουβανοί άρχισαν να αποκτούν εθνική συνείδηση - τέλη του 18ου, αρχές του 19ου αιώνα - επιδίωξαν να κερδίσουν την εθνική τους ανεξαρτησία, να συγκροτηθούν σε ξεχωριστό κράτος και να πάψουν να αποτελούν αποικία των Ισπανών. Πρώτη σοβαρή απόπειρα γι' αυτούς τους σκοπούς έγινε με την ένοπλη εξέγερση τον Οκτώβρη του 1868, που καθοδήγησε ο Κάρολος Μανουέλ ντε Σεσπέντες. Ο πόλεμος εκείνος που ονομάστηκε "πόλεμος των δέκα χρόνων" τελείωσε το 1878, με ήττα των επαναστατών. Ομως, αυτό δε σήμαινε παρά μόνο μια ανάπαυλα στην επαναστατική διαδικασία. Δεκαεφτά χρόνια αργότερα, στις 24 Φλεβάρη του 1895, ξέσπασε νέος επαναστατικός πόλεμος, τον οποίο οργάνωσε και στήριξε ιδεολογικοπολιτικά ο μεγάλος Κουβανός επαναστάτης Χοσέ Μαρτί (σκοτώθηκε σε σύγκρουση με τους Ισπανούς στις 19/3/1895).

Το 1898 στον Ισπανοκουβανικό Πόλεμο επέμβηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, με το πρόσχημα ότι ήθελαν να βοηθήσουν την Κούβα στον αγώνα της για ανεξαρτησία εναντίον της Ισπανίας. Στην πραγματικότητα, επιδίωκαν την εξασθένηση των δύο αντιπάλων, ούτως ώστε να έρθουν αυτοί και να καρπωθούν χωρίς κόπο τα οφέλη, μετατρέποντας το νησί σε προτεκτοράτο τους.

Μετά την επέμβαση των ΗΠΑ, η ισπανική δύναμη δεν μπόρεσε να αντέξει. Νικήθηκε κατά κράτος, αλλά η κυβέρνηση των Βορειο-Αμερικανών δεν παραχώρησε στην Κούβα την ανεξαρτησία της. Τα στρατεύματά της κατέλαβαν τη χώρα για τέσσερα χρόνια (1898 - 1902) και την άφησαν μόνο, αφού έγινε δυνατό στους Βορειοαμερικανούς ιμπεριαλιστές να επιβάλουν στο Σύνταγμα του νέου κράτους μια ταπεινωτική διάταξη, που τους έδινε το δικαίωμα να επεμβαίνουν στις εσωτερικές του υποθέσεις κάθε φορά που το έκριναν σκόπιμο. Πρόκειται για την περιβόητη "τροπολογία Πλατ", η οποία στα επίμαχα σημεία της όριζε τα εξής: "Η κυβέρνηση της Κούβας δέχεται να μπορούν οι Ενωμένες Πολιτείες να ασκούν το δικαίωμα της επέμβασης για να εξασφαλίζουν μ' αυτή την ανεξαρτησία και κυβέρνηση ικανή να προστατεύει τη ζωή, την περιουσία και την ελευθερία των ατόμων...". Και η τροπολογία συνέχιζε: "Για να μπορούν οι Ενωμένες Πολιτείες να υπερασπίζουν την ανεξαρτησία της Κούβας και να προστατεύουν το λαό, η κυβέρνηση της Κούβας θα πουλήσει ή θα νοικιάσει στις Ενωμένες Πολιτείες τις περιοχές που θα χρειαστούν για να εγκατασταθούν αποθήκες ή ναυτικές βάσεις, σε καθορισμένα σημεία που θα συμφωνηθούν με τον πρόεδρο των Ενωμένων Πολιτειών...".

Ετσι άρχισε η ζωή του νέου κράτους, της "Δημοκρατίας της Κούβας": Κάτω από τον απόλυτο έλεγχο των ΗΠΑ. Η εκάστοτε κυβέρνηση της χώρας οριζόταν από τους Βορειοαμερικανούς και το πολιτικό στάτους κβο δεν μπορούσε στο ελάχιστο να τροποποιηθεί χωρίς την έγκριση των τελευταίων. Η οικονομική ζωή της χώρας επίσης είχε περιέλθει ολοκληρωτικά στα χέρια του κεφαλαίου των ΗΠΑ. Για μισό αιώνα, η Κούβα ήταν ένα τεράστιο αγρόκτημα σπαρμένο ζαχαροκάλαμο στα χέρια εταιριών των Ηνωμένων Πολιτειών, που είχαν πάρει υπό τον έλεγχό τους και τη βιομηχανία της ζάχαρης. Οι ΗΠΑ είχαν επίσης βάλει στο χέρι τους τομείς των τηλεφώνων, του ηλεκτρισμού, των σιδηροδρόμων (τους είχαν μοιράσει με τους Βρετανούς), τους πορτοκαλεώνες της Καμαγουέης και του Λος Πίνος, τα μεταλλεία χαλκού, μαγγανίου, νικελίου, την "Εθνική" τράπεζα κλπ.

Ασφαλώς, η κατάσταση αυτή δεν επιβλήθηκε χωρίς αντιδράσεις. Ο κουβανικός λαός ουδέποτε αποδέχτηκε τη βορειοαμερικανική επικυριαρχία. Οι αγώνες του για ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία ήταν συνεχείς, με κορυφαίο γεγονός - πριν την Επανάσταση - την επίθεση στους στρατώνες της Μονκάδα που οργάνωσαν νέοι επαναστάτες υπό την καθοδήγηση του Φιντέλ Κάστρο. Αυτοί οι αγώνες ήταν που ωρίμασαν το ξέσπασμα της επανάστασης 1956 - 1959 και δίδαξαν στο λαό τον τρόπο για να νικήσει.

Απ' όσα αναφέραμε, είναι φανερό πως η νικηφόρα επανάσταση της Κούβας 1956 - 1959 είχε να αντιμετωπίσει σοβαρά και οξυμένα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα. Επρεπε να απαλλάξει τη χώρα από τα δεσμά της εξάρτησης στο βορειοαμερικανικό ιμπεριαλισμό, πράγμα που σήμαινε ότι ταυτόχρονα έπρεπε να προωθήσει βαθύτατους κοινωνικοπολιτικούς μετασχηματισμούς, οι οποίοι θα εξασφάλιζαν την εθνική ανεξαρτησία και την κοινωνική απελευθέρωση. Ετσι, από τα ίδια τα πράγματα, η κουβανική επανάσταση οδηγήθηκε στο μόνο δρόμο που της εξασφάλιζε την απελευθέρωση από τον ιμπεριαλισμό και τις εκμεταλλεύτριες τάξεις. Οδηγήθηκε, δηλαδή, στο δρόμο του σοσιαλισμού (την Πρωτομαγιά του 1961 ο Κάστρο ανήγγειλε ότι η επανάσταση θα προχωρήσει στη σοσιαλιστική οικοδόμηση).

Οι Βορειοαμερικανοί ιμπεριαλιστές αντιλήφθηκαν πολύ γρήγορα ότι η επανάσταση στην Κούβα δεν ήταν ένα κίνημα για την ανατροπή του στάτους κβο στις κορυφές της πολιτικής ζωής της χώρας, αλλά ένα ευρείας έκτασης κοινωνικοπολιτικό κίνημα, που οι στοχεύσεις του έβγαιναν πολύ έξω από τα όρια του καπιταλιστικού συστήματος. Ετσι, από την πρώτη στιγμή, επιχείρησαν να πνίξουν το νεογέννητο επαναστατικό κράτος, το βαφτισμένο στα νερά της επανάστασης κουβανικό λαό. Εκπαίδευσαν και εξόπλισαν τους Κουβανούς αντιδραστικούς, οργάνωσαν στρατιωτικές επεμβάσεις κι ένα στραγγαλιστικό οικονομικοστρατιωτικό αποκλεισμό που διαρκεί ως τα σήμερα.

Οι Κουβανοί άντεξαν και δημιούργησαν πολλά στο παρελθόν, έχοντας την αμέριστη υποστήριξη και βοήθεια των σοσιαλιστικών χωρών και της ΕΣΣΔ. Αντέχουν, όμως, και ως τα σήμερα, εφτά χρόνια μετά τις ανατροπές των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι οι πιέσεις του ιμπεριαλισμού πάνω τους αυξήθηκαν αντικειμενικά στο πολλαπλάσιο. Και μόνο γι' αυτό αξίζουν το σεβασμό, την εκτίμηση, τη συμπαράσταση και την αλληλεγγύη όλων των λαών.

Οι Κουβανοί θα συνεχίσουν να αντέχουν και να δημιουργούν. Θα υπερασπιστούν την επανάστασή τους ό,τι κι αν χρειαστεί να γίνει. Τουλάχιστον δείχνουν αποφασισμένοι γι' αυτό. Υπερασπίζονται μια υπόθεση που έρχεται από πολύ μακριά και τραβάει ακόμη μακρύτερα. Ισια προς το μέλλον.

Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ