H αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού έδωσε την αφορμή σε διάφορους (υπερφίαλους υποστηριχτές του νεοφιλελευθερισμού) να διατυπώνουν απόψεις του στιλ "ότι οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί θα σταματήσουν κι ότι από δω και μπρος η ανθρωπότητα θα ασχοληθεί μόνο με ειρηνικά έργα... ". Από κοντά και τα δικά μας ΜΜΕ που επιδεικνύουν τέλεια αντανακλαστικά όταν είναι να σπιλώσουν προσπάθειες υπέρ των εργαζομένων και να μηδενίσουν οποιαδήποτε κατάκτηση της εργατικής τάξης. Ξεχνούν (; ) οι αφελείς, ότι το εμπόριο όπλων είναι από τις πλέον επικερδείς επιχειρήσεις, κι ότι το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ στα πλαίσια των στρατηγικών τους σχεδίων, όχι μόνο δε θα επέτρεπαν τη μείωση των εξοπλισμών, αλλά θα επέβαλαν ακριβώς το αντίθετο. Τα όσα "ειρηνόφιλα" ακουγόταν, ήταν απλώς για κατανάλωση αυτών που ήθελαν να βλέπουν το άνοιγμα νέων οριζόντων στην ανθρωπότητα ύστερα από την ανατροπή του "κομμουνιστικού μπαμπούλα".

Από το 1987 έως το 1994 παρατηρήθηκε κάποια μείωση των στρατιωτικών δαπανών, παγκοσμίως, της τάξης των 935 δισ. δολ. Ποσό που ισοδυναμεί με δαπάνες ενός χρόνου. Μια πραγματικότητα που πολύ απέχει από τις διακηρύξεις της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών. Αν τώρα συνυπολογίσουμε ότι η περικοπή των δαπανών αυτών δεν οδηγήθηκε σε άλλους τομείς, το αντίθετο μάλιστα, περικόπηκαν δαπάνες για την υγεία, την παιδεία και την ασφάλιση, λόγω του στόχου της περικοπής των ελλειμμάτων, καταλαβαίνουμε την υποκρισία τους. Οσο για τις πολεμικές συγκρούσεις, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη (σ. σ. εδρεύει στη Στοκχόλμη) το 1987 ήταν 36, το 1991 30 και το 1993 34 (σ. σ. μετρούνται αυτές που έχουν θύματα πάνω 1.000 άτομα). Μια άλλη ανάλυση του ίδιου Ινστιτούτου, σχετικά με τους μικρούς πολέμους, έδειξε συνεχή άνοδο μετά το β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκεί όμως που υπήρξε πραγματικό στριπτίζ, ήταν ο Περσικός Πόλεμος και τα όσα εκτυλίχτηκαν.

Την ίδια στιγμή που τα στρατιωτικά προγράμματα εξακολουθούν να αναπτύσσονται, αντίστοιχα για την παιδεία, την υγεία και το περιβάλλον περνούν από σαράντα κύματα ως αντιπαραγωγικά, λες και τα πρώτα είναι παραγωγικά! Από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά έχουν δαπανηθεί 35 τρισ. δολ. Ποσό που αν απορροφούσαν άλλοι τομείς θα μπορούσαμε σήμερα να μιλούσαμε για βιώσιμη ανάπτυξη (μια αμφιλεγόμενη έννοια που τη χρησιμοποιούμε για να επισημάνουμε την ανάπτυξη χωρίς την καταστροφή του περιβάλλοντος και την πλήρη απασχόληση. Το εάν είναι εφικτή εντός των καπιταλιστικών πλαισίων, η απάντηση είναι αρνητική για ευνόητους λόγους που έχουμε εξηγήσει παλιότερα). Αν, λ. χ., η Μαλαισία δεν αγόραζε δυο πολεμικά πλοία το 1992 θα μπορούσε να εξασφαλίσει το πόσιμο νερό 5.000.000 κατοίκων της για 25 χρόνια! Αμεσα θα πρέπει να να υπάρξει προσανατολισμός για να αχρηστευτούν τα απαρχαιωμένα οπλικά συστήματα,την απολύμανση και την αποκατάσταση των εκτάσεων που έχουν μολυνθεί από πολεμικές συγκρούσεις ή δοκιμές και αναβάθμιση εδαφών από την ερημοποίηση κλπ..Αρκεί να αναφέρουμε ότι σε 62 χώρες σήμερα βρίσκονται διασπαρμένες 100 εκατομμύρια νάρκες.Το κόστος αποναρκοθέτησης έχει υπολογιστεί σε 200 - 399 δισ. δολ. Αν τώρα σημειώσουμε ότι το μεγαλύτερο μέχρι τα σήμερα ποσό που διατέθηκε προς αυτή την κατεύθυνση ετησίως είναι το 1993 67 εκατ. δολ., γίνεται έτσι σαφές πόσο δύσκολα θα ξεμπερδέψουμε με το πρόβλημα αυτό.

Η Διεθνής Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που θεωρητικά αναλαμβάνουν την "υποστήριξη" των χωρών που βγαίνουν από το πόλεμο, με τους περιορισμούς που βάζουν στις δημόσιες δαπάνες και τους όρους προσαρμογής, μόνο τις χώρες αυτές δε βοηθούν. Γιατί ούτε σε κοινωνικές δαπάνες μπορούν να προσανατολίσουν κεφάλαια, ούτε σε κλάδους και τομείς που επιλέγει η χώρα που ενδιαφέρεται. Ετσι είναι σύνηθες το φαινόμενο εστίες να αναθερμαίνονται, μια και οι διευθετήσεις γίνονται προς όφελος των χωρών του Βορρά κι όχι των ενδιαφερόμενων στα πλαίσια της λεηλασίας τους. Πλήθος συνθηκών για τον έλεγχο των εξοπλισμών έχει υπογραφεί τη δεκαετία του '90 για πυρηνικά, συμβατικά και χημικά όπλα. Γνωστότερη είναι η συνθήκη START I, II που αφορούσε τη μείωση στρατηγικών όπλων. Ομως αφορούσε μόνο δυο πυρηνικές δυνάμεις. Τη Σοβιετική Ενωση και τις ΗΠΑ. Οι δυο χώρες είχαν δεσμευτεί να τερματίσουν τη συσσώρευση πυρηνικών όπλων και να διαλύσουν χιλιάδες πυρηνικές κεφαλές. Το κόστος που θα χρειαστεί είναι τεράστιο, αλλά υπολείπεται κατά πολύ των 5 τρισ. δολ. που σπατάλησαν οι δυο χώρες μετά το 1946. Η παλινόρθωση του καπιταλισμού και η διάλυση των Σοβιετικών Δημοκρατιών έχει αποτέλεσμα η σημερινή Ρωσία να αδυνατεί στην εφαρμογή της Συνθήκης λόγω χρεοκοπίας της οικονομίας. Αγνωστο τι θα γίνει με τις υπάρχουσες πολιτικές δυνάμεις που βρίσκονται σήμερα στην εξουσία.

Μόνο μια σύμβαση, αυτή που αφορά τα χημικά όπλα έχει παγκόσμια ισχύ. Ομως οι αποθήκες των περισσότερων κρατών είναι γεμάτες χημικά και τίποτα δε δείχνει ότι θα... αδειάσουν. Ο λόγος είναι συνάρτηση της μεγάλης καταστροφής που μπορούν να προκαλέσουν σ' άνθρωπο και περιβάλλον και η εύκολη κατασκευή τους. Και σα να μην έφτανε αυτό, πρόσφατα δημοσιεύματα αποκάλυψαν ότι Κέντρα στις ΗΠΑ προχωρούν σε έρευνες γι' ακόμα καταστροφικότερα όπλα. Οσο για τις υποτιθέμενες επιτροπές ελέγχου, ασχολούνται αποκλειστικά με το Ιράκ και στις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη κλείνουν προκλητικά τα μάτια. Η Συνθήκη για τις συμβατικές δυνάμεις στην Ευρώπη (CFE) θέτει ανώτατα όρια για τα επιτρεπτά οπλικά συστήματα σε πλοία, αεροπλάνα, τεθωρακισμένα. Πλήρως εφαρμόζεται από το 1996. Ομως η ίδια συνθήκη αφήνει πολλά παράθυρα και ο τρελός χορός των εξοπλισμών καλά κρατεί. Κλασικό παράδειγμα η Ελλάδα και η Τουρκία. Ο εξοπλισμός των οποίων είναι σαφές και για τον πλέον αφελή ότι γίνεται με την ενθάρρυνση του ΝΑΤΟ. Αλλά και η Γερμανία πρέπει να καταστρέψει πολεμικό υλικό που θα στοιχίσει αρκετά δισ. δολ. Γι' αυτό φροντίζει να το πουλά αλλού. Οπότε διεθνώς δεν αλλάζει τίποτα.

Μια νέα ορολογία που έχει καθιερωθεί πλέον διεθνώς και σηματοδοτεί τη μεταφορά δεξιοτήτων, εφοδίων, υποδομής και άλλων σχετικών πόρων από το στρατό στο χώρο της μη στρατιωτικής βιομηχανίας. Ομως ως γνωστό και οι στρατιωτικές δαπάνες έχουν αφεθεί στις δυνάμεις της αγοράς μ' όλες τις επιπτώσεις. Μάλιστα υπάρχει και η διατύπωση του στρατιωτικού κατεστημένου αμυντική βιομηχανία,οπότε κάθε συζήτηση σταματά εν τη γενέσει της. Να σημειώσουμε ότι το 30% των χρημάτων που δαπανιούνται διεθνώς για έρευνα αφορούν προηγμένα οπλικά συστήματα. Στην Ευρώπη τα κονδύλια για την ειρηνική μετατροπή είναι ανύπαρκτα. Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία είναι παραγωγοί όπλων και οι ίδιες διαθέτουν τεράστιες ποσότητες προς ιδία χρήση. Η Κίνα είναι μια χώρα που έχει εφαρμόσει ουσιαστικά προγράμματα μετατροπής της πολεμικής της βιομηχανίας σε ειρηνικές χρήσεις. Από τα τέλη της δεκαετίας του εβδομήντα μέχρι το 1990 έχει διαθέσει γι' αυτό το σκοπό 560 εκατ. δολ. Οσο για την πενταετία 1991 - 1995 επρόκειτο να επενδυθούν 6 δισ. γιουάν. Μόνο το 2% των παγκόσμιων δαπανών το 1994 δαπανήθηκαν για αποστρατιωτικοποίηση και μέτρα οικοδόμησης για την ειρήνη. Ο κάτοχος του Νόμπελ Ειρήνης, Οσκαρ Αρίας έχει διατυπώσει μια πρόταση για την ίδρυση Ταμείου Αποστρατιωτικοποίησης που θα στοχεύει στη βοήθεια χωρών που δε διαθέτουν επαρκείς πόρους για να αντιμετωπίσουν την "κληρονομιά του πολέμου", στη μετατροπή των πολεμικών βιομηχανιών σε ειρηνικές χρήσεις, και την οικοδόμηση ενός εναλλακτικού συστήματος ειρήνης. Η πρότασή του προχωρά και στον τρόπο εξεύρεσης πόρων. Πηγή θα αποτελούν οι υπάρχοντες στρατιωτικοί προϋπολογισμοί, από τους οποίους θα μεταφέρονται πόροι με βάση από αυτούς που θα εξοικονομούνται και με έτος βάσης τη χρονιά ίδρυσης του Ταμείου. Μάλιστα θα μπορούσε να θεσπιστεί η υποχρεωτικότητα της εισφοράς με την απειλή της εξόδου από τον ΟΗΕ σ' αυτούς που δε συμμορφώνονται. Πόσο εφικτά είναι όλα αυτά σε συνθήκες άκρατου φιλελευθερισμού και με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ που πιέζουν στην αύξηση κι όχι τη μείωση των δαπανών; Μόνη διέξοδος η αλλαγή των υπαρχόντων συσχετισμών και η ανατροπή των καπιταλιστικών σχέσεων αν θέλουμε να επικρατήσει ειρήνη στο πλανήτη, με την παράλληλη εξάλειψη της φτώχειας, και προστασία του περιβάλλοντος.