32ο ΜΕΡΟΣ

Παρασυρμένοι από το ορμητικό ανθρώπινο κύμα, ορμήσαμε στα ανάκτορα από τη δεξιά είσοδο, που οδηγούσε σ' ένα μεγάλο και άδειο θολωτό δωμάτιο, στο υπόγειο της ανατολικής πλευράς, απ' όπου άρχιζε ολόκληρος λαβύρινθος από διαδρόμους και σκάλες. Εδώ υπήρχαν πολλά κιβώτια. Οι κοκκινοφρουροί κι οι στρατιώτες ρίχτηκαν απάνω τους με μανία, τα 'σπαζαν με τους υποκόπανους κι έσερναν προς τα έξω χαλιά, κουρτίνες, εσώρουχα, πορσελάνινα και γυάλινα σκεύη. Ενας φορτώθηκε στην πλάτη ένα μπρούτζινο ρολόι. Κάποιος άλλος βρήκε ένα φτερό στρουθοκαμήλου και το έμπηξε στο καπέλο του. Μόλις άρχισε όμως η λεηλασία, κάποιος φώναξε: "Σύντροφοι! Μην πειράζετε τίποτα! Μην παίρνετε τίποτα! Αυτά είναι λαϊκή περιουσία!". Τον υποστήριξαν αμέσως το λιγότερο είκοσι φωνές: "Στάσου! Γυρίστε τα όλα πίσω. Να μην παρθεί τίποτα! Είναι λαϊκή περιουσία!". Δεκάδες χέρια απλώθηκαν προς τους άρπαγες! Τους πήραν πίσω ένα χρυσοϋφαντο ύφασμα και τις μπάντες. Δύο άνθρωποι ξανάφεραν πίσω το μπρούντζινο ρολόι. Τα πράγματα τοποθετήθηκαν ξανά βιαστικά, όπως - όπως, στα κιβώτια και πλάι τους μπήκαν εθελοντικά σκοποί. Ολ' αυτά έγιναν εντελώς αυθόρμητα. Στους διαδρόμους και στις σκάλες ακούγονταν όλο και πιο βαθιά οι αδυνατισμένες από την απόσταση κραυγές:

"Επαναστατική πειθαρχία. Λαϊκή περιουσία!".

Πήγαμε προς την αριστερή είσοδο, δηλαδή προς τη δυτική πλευρά των ανακτόρων. Κι εδώ είχε αποκατασταθεί η τάξη. "Να αδειάσουν τα ανάκτορα!" φώναζαν οι κοκκινοφρουροί, ανεβαίνοντας από τις εσωτερικές πόρτες. "Πάμε, σύντροφοι, ας μάθουν όλοι ότι δεν είμαστε κλέφτες και ληστές! Ολοι έξω από το μέγαρο, εκτός από τους κομισάριους! Να μπουν παντού σκοποί!..".

Δύο κοκκινοφρουροί, ένας μαχητής κι ένας αξιωματικός - στέκονταν με τα πιστόλια στα χέρια. Πίσω τους, σ' ένα τραπέζι καθόταν άλλος μαχητής, που κρατούσε πένα και χαρτί. Από παντού ακούγονταν κραυγές: "Ολοι έξω!". Κι όλος ο στρατός άρχισε να βγαίνει από τις πόρτες, σπρώχνοντας ο ένας τον άλλον, παραπονούμενοι και λογομαχώντας. Η αυτοεκλεγμένη επιτροπή σταματούσε τον καθένα που 'βγαινε, αναποδογύριζε τις τσέπες του, ψαχούλευε τα ρούχα του. Κάθε πράγμα που ήταν φανερό ότι δεν ανήκε σ' αυτόν που ερευνούσαν, κατασχόταν κι ένας στρατιώτης που καθόταν στο τραπέζι, κατέγραφε τα κατασχεμένα πράγματα, ενώ άλλοι τα μετάφερναν στο γειτονικό δωμάτιο. Εδώ ήταν κατασχεμένα κάθε λογής αντικείμενα: αγαλματάκια, κηροπήγια, μινιατούρες ζωγραφισμένες με λαδομπογιές, μελανοδοχεία, ξίφη με χρυσές λαβές, κομμάτια σαπούνι, κάθε λογής φορέματα, κουβέρτες. Ενας κοκκινοφρουρός έφερε τρία τουφέκια και δήλωσε ότι τα δύο απ' αυτά τα πήρε από τους ευέλπιδες. Ενας άλλος έφερε τέσσερις τσάντες γεμάτες με ντοκουμέντα. Οι φταίχτες, είτε σώπαιναν στενοχωρημένοι, είτε δικαιολογούνταν σαν παιδιά. Τα μέλη της επιτροπής εξηγούσαν πως η κλεψιά δεν αρμόζει στους λαϊκούς αγωνιστές. Πολλοί από τους κατηγορούμενους βοηθούσαν κι οι ίδιοι στην έρευνα των υπόλοιπων συντρόφων.

Αρχισαν να παρουσιάζονται ευέλπιδες κατά ομαδούλες, ανά τρεις, ανά τέσσερις. Η επιτροπή ρίχτηκε πάνω τους με ιδιαίτερο ζήλο, συνοδεύοντας την έρευνα με επιφωνήματα: "Προβοκάτορες! Κορνιλοφικοί! Αντεπαναστάτες! Δήμιοι του λαού!". Αν και δεν τους κακοποίησαν καθόλου, οι ευέλπιδες φαίνονταν πολύ φοβισμένοι. Οι τσέπες τους ήταν γεμάτες από κλεμμένα πράγματα. Η επιτροπή κατέγραφε με επιμέλεια όλα αυτά τα πράγματα και τα έστελνε στο διπλανό δωμάτιο... Τους ευέλπιδες τους αφόπλισαν. "Λοιπόν, θα σηκώσετε ξανά τα όπλα ενάντια στο λαό;" τους ρωτούσαν φωναχτά.

"Οχι!" απαντούσαν οι ευέλπιδες ο ένας μετά τον άλλο. Υστερ' απ' αυτό τους άφηναν ελεύθερους.

Ρωτήσαμε αν μπορούμε να πάμε στα εσωτερικά δωμάτια. Η επιτροπή ταλαντεύτηκε, κάποιος όμως κοκκινοφρουρός με επιβλητικό παρουσιαστικό δήλωσε πως αυτό απαγορεύεται. "Και δε μας λέτε, ποιοι είστε σεις;" είπε. "Απ' ό,τι καταλαβαίνω δεν είστε με τον Κερένσκι". (Ημασταν πέντε άτομα, απ' τα οποία δύο γυναίκες).

"Παρακαλώ, σύντροφοι! Ανοίξτε δρόμο, σύντροφοι!". Στις πόρτες εμφανίστηκαν ένας στρατιώτης κι ένας κοκκινοφρουρός που απομάκρυναν το πλήθος κι άνοιγαν δρόμο κι ακολουθούσαν ακόμα μερικοί εργάτες με εφ' όπλου λόγχη. Πίσω τους πήγαινε συνταγμένη μισή ντουζίνα ανθρώπων με πολιτικά. Ηταν τα μέλη της προσωρινής κυβέρνησης. Μπροστά ήταν ο Κίσκιν, χλομός, με τραβηγμένο πρόσωπο, πιο πέρα ο Ρούντεμπεργκ, που κοιτούσε μελαγχολικά τα πόδια του, ο Τερεσένκο, που κοιτούσε νευριασμένα προς όλες τις κατευθύνσεις. Το κρύο βλέμμα του σταμάτησε στην ομάδα μας... Περνούσαν σιωπηλοί. Οι νικητές συνωστίζονταν να τους δουν, οι κραυγές όμως αγανάχτησης ήταν πολύ λίγες. Αργότερα μάθαμε πως στο δρόμο ο λαός ήθελε να τους λιντσάρει και ότι μάλιστα τους πυροβόλησαν, αλλά οι στρατιώτες τους οδήγησαν σώους στο φρούριο του Πετροπάβλοφσκ...

Στο μεταξύ περάσαμε ανεμπόδιστα στο εσωτερικό των ανακτόρων. Πολλοί έμπαιναν κι έβγαιναν, ερευνώντας όλο και νέα δωμάτια του τεράστιου κτιρίου, ζητώντας κρυμμένους ευέλπιδες, που στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν. Ανεβήκαμε από τη σκάλα στο απάνω πάτωμα κι αρχίσαμε να γυρίζουμε από δωμάτιο σε δωμάτιο. Αυτό το τμήμα των ανακτόρων είχε καταληφθεί από άλλο τάγμα, που επιτέθηκε από την πλευρά του Νέβα. Οι πίνακες, τα αγάλματα, οι κουρτίνες και τα χαλιά των τεράστιων επίσημων διαμερισμάτων ήταν απείραχτα. Αντίθετα, στα διαμερίσματα των υπηρεσιών όλα τα τραπέζια και τα γραφεία είχαν αναποδογυριστεί και στο πάτωμα ήταν σκορπισμένα χαρτιά. Τα υπνοδωμάτια είχαν ερευνηθεί. Τα κλινοσκεπάσματα ήταν σχισμένα κι οι ντουλάπες ορθάνοιχτες. Το πιο πολύτιμο λάφυρο ήταν τα ρούχα από τα οποία είχε τόση ανάγκη ο εργαζόμενος λαός. Σ' ένα δωμάτιο, όπου υπήρχαν πολλά έπιπλα, βρήκαμε δύο στρατιώτες που έσχιζαν από τις πολυθρόνες το ισπανικό δέρμα με το οποίο ήταν ντυμένες. Μας είπαν ότι θέλουν να φκιάξουν απ' αυτό μπότες...

Οι παλιοί υπηρέτες του παλατιού, με τις μπλε στολές, με τα κόκκινα και χρυσά σιρίτια, έστεκαν εκεί κι επαναλάβαιναν μηχανικά από παλιά συνήθεια: "Εδώ, κύριε, δεν επιτρέπεται... απαγορεύεται...". Τέλος, φτάσαμε στο πράσινο δωμάτιο, με τη χρυσή γαρνιτούρα και με τις κόκκινες χρυσοϋφαντες κουρτίνες, όπου το τελευταίο εικοσιτετράωρο συνεδρίαζε αδιάκοπα το υπουργικό συμβούλιο. Στη διάρκεια της επίθεσης οδήγησαν τους κοκκινοφρουρούς στο δωμάτιο αυτό οι ίδιοι οι θυρωροί. Το μακρύ τραπέζι, που ήταν σκεπασμένο με πράσινη τσόχα, παρέμεινε στην ίδια θέση όπως ήταν και πριν τη σύλληψη της κυβέρνησης. Μπροστά στην κάθε αδειανή καρέκλα, πάνω στο τραπέζι, βρίσκονταν μελανοδοχείο, πένα και χαρτί. Σε διάφορα φύλλα χαρτιού ήταν γραμμένα διάφορα σχέδια δράσης, πρόχειρα σχέδια εκκλήσεων και προκηρύξεων. Σχεδόν όλα ήταν σβησμένα, θαρρείς και οι ίδιοι οι συγγραφείς τους είχαν σιγά - σιγά πειστεί ότι όλα αυτά ήταν πια ανώφελα... Στα διάκενα ήταν σχεδιασμένα διάφορα άσκοπα γεωμετρικά σχήματα. Φαίνεται πως αυτοί που συνεδρίαζαν τα σχεδίαζαν μηχανικά, ακούγοντας απελπισμένα τους ομιλητές να προτείνουν όλο και καινούρια χιμαιρικά σχέδια. Πήρα για ενθύμιο ένα απ' αυτά τα φύλλα. Ηταν γραμμένο από τον Κονοβάλοφ. "Η προσωρινή κυβέρνηση - διάβασα - απευθύνεται προς όλες τις τάξεις του πληθυσμού και τους προτείνει να την υποστηρίξουν...".

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 33ο ΜΕΡΟΣ