Τετάρτη 1 Οχτώβρη 1997
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 10
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Βάρκιζα και Τσιριμώκος

Γράφτηκε πολλές φορές στο "Ριζοσπάστη", το επαναλαμβάνουμε και πάλι: Η επίθεση κατά του ΚΚΕ, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, μέσω της διαστρέβλωσης της ιστορίας του, είναι φυσικό να περιλαμβάνει και σοβαρές αποσιωπήσεις σημαντικών γεγονότων, καθώς και αλλοιώσεις άλλων ή και εξωραϊσμό προσώπων ή κομμάτων που συνεργάστηκαν με το ΚΚΕ στα χρόνια της ΕΑΜικής Αντίστασης και μετά.

Αυτό, ειδικά, το τελευταίο, είναι ένα από τα βασικά θέματα αφηγήσεων και βιβλίων που έχουν ως κύριο περιεχόμενο το χτύπημα του ΚΚΕ. Είναι χαρακτηριστικά, για παράδειγμα, τα εξής: Ο Λ. Κύρκος επιχειρεί να βγάλει, πάση θυσία, "λάδι" τον Μ. Κύρκο, κατακεραυνώνοντας το ΚΚΕ. Αλλοι, κάνουν το ίδιο, όσον αφορά κόμματα και πρόσωπα που από το 1951 συνεργάστηκαν με το ΚΚΕ για την ίδρυση της ΕΔΑ. Παντού διακρίνεται το ίδιο μοτίβο: Οι μεν συνεργαζόμενοι με το ΚΚΕ ήσαν τα ανοιχτά και μη δογματικά μυαλά, που έβλεπαν τις εξελίξεις δίχως παρωπίδες, σε αντίθεση με το ΚΚΕ, την ηγεσία του για την ακρίβεια, που έμενε προσκολλημένη (και μένει) σε δόγματα και ιδεολογικές αγκυλώσεις... Γι' αυτό, κατά τους συγγραφείς εκείνους, τα όποια προβλήματα δημιουργούνταν ανάμεσα στο ΚΚΕ και στους κατά καιρούς συνεργαζόμενους, οφείλονταν - πού αλλού; - στο ΚΚΕ!

Για να γίνει, βέβαια, πειστική η παραπάνω αυθαίρετη διαπίστωση, επιστρατεύεται η σκόπιμα αβαθής ανάλυση γεγονότων και, επαναλαμβάνουμε, η αποσιώπηση άλλων.

Να, για παράδειγμα, τι γράφει για τον Ηλία Τσιριμώκο ο Λ. Κύρκος, στο βιβλίο του Λ. Μαυροειδή "Οι δύο όψεις της ιστορίας". "Θα μπορούσε (ο Τσιριμώκος) όλα αυτά τα προσόντα του να τα θέσει στην υπηρεσία της αστικής τάξης και να μεγαλουργήσει μέσα στο κομματικό σύστημα. Ολα αυτά τα κλότσησε. Και τα περιφρόνησε. Και έμεινε στις επάλξεις του σοσιαλιστικού κινήματος. Προσπάθησε να δημιουργήσει ένα ρεύμα σοσιαλιστικών ιδεών, το οποίο όμως προσέκρουσε στο τριτοδιεθνιστικό κομμουνιστικό κίνημα και στην αξίωση αυτού του κινήματος να ελέγξει όλα τα άλλα σκιρτήματα. Η να τα υποτάξει ή να τα εξοντώσει" (σελ. 531, υπογράμμιση Μ. Μ.).

Ομως ο Λ. Κύρκος, στο ίδιο βιβλίο, όχι μόνο πασκίζει να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, ακόμα και την επαίσχυντη στάση του Τσιριμώκου το 1965, οπότε έγινε ένας από τους "κατεψυγμένους" πρωθυπουργούς της Φρειδερίκης, αλλά κάνει και άλλα. Π.χ. αποσιωπά το ρόλο του Τσιριμώκου στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας (12.2.1945).

Το ίδιο ακριβώς κάνει και ο Γρ. Φαράκος, επίσης στο παραπάνω βιβλίο, όπου γράφει: "Η συμφωνία της Βάρκιζας ήταν υποχρεωτική την ώρα που έγινε. Βεβαίως υπήρξε (από την πλευρά του ΕΑΜ) υποχώρηση ως προς το θέμα της αμνηστίας. Επρεπε να επιδιωχτεί οπωσδήποτε να μην υπάρχει αυτός ο γριφώδης όρος περί "εγκλημάτων". Τι εννοούμε όταν μιλάμε περί "εγκλημάτων;". Επρεπε να υπάρξει μια νομική προσέγγιση του θέματος. Ο Τσιριμώκος ήταν νομικός ο ίδιος. Και απορώ πώς δεν το αντιμετώπισε απ' αυτή τη σκοπιά" (σελ. 581).

Ο μεν ένας (Λ. Κύρκος) δεν κάνει κουβέντα για τη Βάρκιζα, ο δε άλλος (Φαράκος) απορεί (!) πώς ο Τσιριμώκος δεν αντιμετώπισε το θέμα!

Φυσικά, η Συμφωνία της Βάρκιζας δεν ήταν νομικό, αλλά τεράστιο πολιτικό θέμα.Και οι ευθύνες για την υπογραφή της πρέπει να αποδοθούν πρωταρχικά και κύρια στην τότε ηγεσία του ΚΚΕ. Αν, ωστόσο, κρίνεται χρήσιμη η ιδιαίτερη αναφορά στη στάση του Τσιριμώκου, είναι γιατί ο ρόλος του υπήρξε, όπως μαρτυρεί αυτόπτης μάρτυρας, ύπουλος. Ηταν το κρυφό ατού της κυβερνητικής αντιπροσωπείας και των Εγγλέζων, όντας ο ίδιος μέλος της ΕΑΜικής αντιπροσωπείας!.. Δηλαδή, πήγε στη Βάρκιζα για να προδώσει συνειδητά.

Για την αμνηστία

Το άρθρο 3 της Συμφωνίας της Βάρκιζας λέει μέσα σε άλλα: "Αμνηστεύονται τα πολιτικά αδικήματα τα τελεσθέντα από της 3ης Δεκεμβρίου 1944 μέχρι της υπογραφής του παρόντος. Εξαιρούνται της αμνηστίας τα συναφή κοινά αδικήματα κατά της ζωής και της περιουσίας, τα οποία δεν ήσαν απαραιτήτως αναγκαία διά την επιτυχίαν του πολιτικού αδικήματος".

Αυτό το άρθρο έδινε και τυπικά τη δυνατότητα στην αντίδραση να θέσει υπό ανελέητο διωγμό εκατοντάδες χιλιάδες αγωνιστές του ΕΑΜ. Σκηνοθετήθηκαν σε βάρος τους εγκλήματα του κοινού Ποινικού Δικαίου, στήθηκαν δίκες και καταδίκες. Το ΕΑΜ παραδόθηκε βορά στις συμμορίες και στα επίσημα όργανα του αστικού κράτους. Στην Ελλάδα οργανώθηκε κατά του λαού ένα πογκρόμ δολοφονιών, εμπρησμών, βιασμών γυναικών, εκτελέσεων, συλλήψεων, φυλακίσεων, εκτοπίσεων.

Βεβαίως, το πρόβλημα για το λαό δεν ήταν μόνο το παραπάνω άρθρο της Συμφωνίας, που κατέληξε να γίνει το επίμαχο. Το πρόβλημα ήταν ολόκληρη η Συμφωνία,με βάση την οποία ο ΕΛΑΣ παρέδωσε τα όπλα και ταυτόχρονα από την πλευρά του ΕΑΜ αναγνωριζόταν ότι τα σύνορα του αστικού κράτους πήγαιναν μέχρι το βορρά, "βγαίνοντας" από την Αττικοβοιωτία και Φθιώτιδα, όπου έφταναν μετά τη μάχη του Δεκέμβρη 1944. Ας μείνουμε, ωστόσο, στο συγκεκριμένο άρθρο (3ο).

Παρασκήνιο

Στις συζητήσεις της Βάρκιζας πήρε μέρος, ως παρατηρητής από την κυβερνητική πλευρά και ο καθηγητής Ι. Γεωργάκης, εκπρόσωπος του αντιβασιλιά - αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού. Ο Ι. Γεωργάκης, λοιπόν, όταν του τέθηκε το ερώτημα"πώς ξεπεράστηκε τελικά η κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων στο θέμα της αμνηστίας;" απάντησε:

"ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ: Τελικά υποχώρησαν οι κομμουνιστές. Και υποχώρησαν όταν ο Ηλίας Τσιριμώκος πείστηκε από μένα την κρίσιμη εκείνη νύχτα να έρθει "από 'δω". Δηλαδή να υποστηρίξει τη θέση της κυβέρνησης στο θέμα της αμνηστίας. Και τον πήρα και κατεβήκαμε στην Αθήνα στις 2 το πρωί. Και τον πήγα στην αγγλική πρεσβεία, όπου ο Μακμίλαν του έδωσε το λόγο του ότι "αυτά που σας λέει ο κ. Γεωργάκης και αυτά που λέει η κυβέρνηση (Πλαστήρα) εμείς σας τα εγγυώμεθα". Και επιστρέψαμε πίσω με τον Τσιριμώκο, ο οποίος έδωσε μια εξήγηση περί της απουσίας του, ότι ήταν άρρωστη δήθεν η μητέρα του. Τότε πλέον ο μονολιθισμός της κομμουνιστικής παράταξης έσπασε. Και ειδοποίησα τους Αγγλους επισήμους και επισπεύσαμε τη μονογραφή της συμφωνίας, η οποία έγινε στις 5 η ώρα τα χαράματα". (Π. Βενάρδου, "η Συμφωνία της Βάρκιζας", σελ. 103).

Περιττό, βέβαια, να πούμε, ότι ο Τσιριμώκος είπε, "για επίσκεψη στην άρρωστη μητέρα του", στους αντιπροσώπους ΚΚΕ - ΕΑΜ Γ. Σιάντο και Δ. Παρτσαλίδη! Οι Εγγλέζοι και η κυβερνητική αντιπροσωπεία σκηνοθέτησαν μαζί με τον Τσιριμώκο τη δικαιολογία, για να πάει ο Τσιριμώκος στον Μακμίλαν!

Υπάρχουν, όμως, και άλλα γραπτά. Ο Φ. Οικονομίδης, όπως διαβάζουμε στο ίδιο βιβλίο του Π. Βενάρδου, υποστηρίζει, επικαλούμενος τον Μακμίλαν, "ότι ο Τσιριμώκος από την αρχή είχε περάσει "από 'δω", "έχοντας ιδιαίτερες επαφές με τον εκπρόσωπο της βρετανικής πρεσβείας Ντ. Μπάλφουρ και το στενό συνεργάτη του Δαμασκηνού, δικηγόρο Ι. Γεωργάκη" (σ.σ. Ο Μπάλφουρ ήταν επικεφαλής του κλιμακίου της Ιντέλιντζενς Σέρβις στην Αθήνα και είχε ιδιαίτερες σχέσεις με την καλή κοινωνία των Αθηνών, ως... εφημέριος στο παρεκκλήσι του "Ευαγγελισμού" - ο περίφημος πατήρ Δημήτριος! - σελ. 59). Να υπογραμμιστεί επίσης, όπως υποστηρίζεται στο ίδιο βιβλίο, ότι ο Τσιριμώκος περιλήφθηκε στην αντιπροσωπεία του ΕΑΜ, μετά από μια επαφή και "μια ικανοποιητική συνομιλία" με τον Δαμασκηνό, όπου του είπε ότι ο Σιάντος και ο Παρτσαλίδης "θα δημιουργήσουν προβλήματα" αν δε γίνει δεκτός ως μέλος της αριστερής αντιπροσωπείας και του έδωσε "οριστική υπόσχεση ότι θα αντιταχθεί στα κομμουνιστικά αιτήματα" (σελ. 60).

***

Τα παραπάνω είναι άγνωστα στους Λ. Κύρκο και Γρ. Φαράκο; Δεν το πιστεύουμε. Τα γνωρίζουν, κατά πάσαν πιθανότητα. Τώρα, γιατί εκθειάζουν τον Τσιριμώκο ή γιατί απορούν, που δεν... πρόσεξε τη νομική (!) πλευρά του ζητήματος της αμνηστίας, είναι ένα γεγονός που ο καθένας μπορεί να καταλάβει το πού οφείλεται. Ο αντικομμουνισμός, συνήθως, δε στέκεται σε τέτοιες... λεπτομέρειες...

Μάκης ΜΑΪΛΗΣ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ