15ο ΜΕΡΟΣ

Στις σχέσεις ανάμεσα σε μια αδύνατη κυβέρνηση κι έναν εξεγερμένο λαό αργά ή γρήγορα έρχεται η στιγμή, που κάθε βήμα της εξουσίας εξαγριώνει τις μάζες και κάθε άρνησή της να δράσει τους προκαλεί την περιφρόνηση.

Το σχέδιο εκκένωσης της Πετρούπολης προκάλεσε θύελλα αγανάχτησης. Η δημόσια δήλωση του Κερένσκι, πως η κυβέρνηση δεν είχε καθόλου τέτοια πρόθεση, έγινε δεκτή με χαλάζι από ειρωνείες.

"Κολλημένη στον τοίχο από την πίεση της επανάστασης - διαλαλούσε ο Εργατικός Δρόμος -, η κυβέρνηση των ευνοουμένων της αστικής τάξης προσπαθεί να ξεγλιστρήσει, σκορπώντας ψεύτικες διαβεβαιώσεις ότι τάχα δεν ετοιμαζόταν να φύγει από την Πετρούπολη κι ότι δεν ήθελε να παραδώσει την πρωτεύουσα...".

Στο Χάρκοβο (1), τριάντα χιλιάδες ανθρακωρύχοι οργανώθηκαν και αποδέχτηκαν εκείνο το εισαγωγικό σημείο του καταστατικού των "Βιομηχανικών εργατών του κόσμου" (2), που γράφει: "Η τάξη των εργατών και η τάξη των επιχειρηματιών δεν έχουν τίποτα το κοινό ανάμεσά τους". Η οργάνωση διαλύθηκε από τους κοζάκους και διώχτηκαν πολλοί ανθρακωρύχοι από τη δουλιά. Οι υπόλοιποι κήρυξαν γενική απεργία. Ο υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας Κονοβάλοφ έστειλε το βοηθό του Ορλόφ να βάλει τέρμα στις ταραχές, δίνοντάς του ευρεία εξουσιοδότηση. Οι ανθρακωρύχοι μισούσαν τον Ορλόφ. Και η ΚΕΕ όχι μόνο υποστήριξε αυτό το διορισμό, αλλά και αρνήθηκε να απαιτήσει την απομάκρυνση των κοζάκων από το λεκανοπέδιο του Ντονέτς.

Υστερα απ' αυτά ακολούθησε η διάλυση του Σοβιέτ της Καλούγκα. Οι μπολσεβίκοι, καταχτώντας την πλειοψηφία σ' αυτό το Σοβιέτ, πέτυχαν την απελευθέρωση μερικών πολιτικών κρατουμένων. Η Δούμα της πόλης, με τη συγκατάθεση του κυβερνητικού επιτρόπου, κάλεσε από το Μινσκ στρατό και κανονιοβόλησε το Σοβιέτ. Οι μπολσεβίκοι υποχώρησαν, όμως τη στιγμή που έβγαιναν από το κτίριο του Σοβιέτ οι κοζάκοι έπεσαν απάνω τους φωνάζοντας: "Ετσι θα γίνει και με όλα τα υπόλοιπα μπολσεβίκικα Σοβιέτ και στη Μόσχα και στην Πετρούπολη". Το επεισόδιο αυτό συντάραξε όλη τη Ρωσία...

Στην Πετρούπολη τέλειωσε το συνέδριο των Σοβιέτ της Βόρειας Περιοχής, που το παρακολουθούσε ο μπολσεβίκος Κριλένκο. Το συνέδριο με συντριπτική πλειοψηφία πήρε απόφαση για τη μεταβίβαση όλης της εξουσίας στο Πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ. Πριν να τελειώσει, το συνέδριο έστειλε χαιρετιστήριο στους συλληφθέντες μπολσεβίκους, αγγέλλοντας ότι η ώρα της απελευθέρωσής τους πλησιάζει. Ταυτόχρονα η πρώτη πανρωσική διάσκεψη των εργοστασιακών επιτροπών τάχθηκε κατηγορηματικά υπέρ των Σοβιέτ, παίρνοντας την εξής απόφαση:

"... Ανατρέποντας την απολυταρχία στον πολιτικό τομέα η εργατική τάξη επιδιώκει το θρίαμβο του δημοκρατικού καθεστώτος και στον τομέα της παραγωγικής της δραστηριότητας. Εκφραση αυτής της προσπάθειας είναι η ιδέα του εργατικού ελέγχου, που γεννήθηκε στην περίοδο της οικονομικής παράλυσης, η οποία προκλήθηκε από την εγκληματική πολιτική των κυρίαρχων τάξεων...".

Η ένωση των σιδηροδρομικών απαιτούσε την παραίτηση του υπουργού Μεταφορών Λιβερόβσκι.

Ο Σκόμπελεφ από μέρους της ΚΕΕ υποστήριζε ότι με εντολή πρέπει να παρουσιαστεί στη διασυμμαχική διάσκεψη και διαμαρτυρήθηκε τυπικά ενάντια στην αποστολή του Τερεσένκο στο Παρίσι. Ο Τερεσένκο υπέβαλε την παραίτησή του...

Ο στρατηγός Βερχόβσκι, μην μπορώντας να πραγματοποιήσει το σχέδιο αναδιοργάνωσης του στρατού που πρότεινε, πήγαινε πολύ αραιά στις συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου...

Στις 3 του Νοέμβρη (21 Οχτώβρη) στην Κοινή Υπόθεση του Μπούρτσεφ δημοσιεύτηκε με μεγάλα γράμματα η παρακάτω έκκληση:

"Πολίτες! Σώστε τη Ρωσία!

Μόλις αυτή τη στιγμή έμαθα ότι χτες, στη σύσκεψη της επιτροπής άμυνας στο Συμβούλιο της δημοκρατίας, ο υπουργός των Στρατιωτικών στρατηγός Βερχόβσκι, ένας από τους κύριους ενόχους του θανάτου του στρατηγού Κορνίλοφ, πρότεινε να κλείσουμε ειρήνη με τους Γερμανούς κρυφά από τους συμμάχους... Αυτό είναι προδοσία της Ρωσίας!

Ο Τερεσένκο δήλωσε, ότι η πρόταση του στρατηγού Βερχόβσκι ούτε καν συζητήθηκε στην προσωρινή κυβέρνηση.

Η πρόταση αυτή, είπε ο Μ. Ι. Τερεσένκο είναι παράφρονη.

Τα λόγια του στρατηγού Βερχόβσκι προκάλεσαν φρίκη στα μέλη της επιτροπής.

Ο στρατηγός Αλεξέγεφ έκλαιγε.

Οχι! Η πρόταση δεν είναι παράφρονη! Είναι χειρότερη από κάθε παραφρόνηση! Είναι ανοιχτή προδοσία της Ρωσίας!

Για τα λόγια του Βερχόβσκι πρέπει να δώσουν απάντηση αμέσως ο Κερένσκι, ο Τερεσένκο και ο Νεκράσοφ.

Πολίτες, όλοι στο πόδι.

Προδίνουν τη Ρωσία!

Σώστε τη!".

Στην πραγματικότητα ο Βερχόβσκι έλεγε μόνο ότι είναι ανάγκη να πιέσουν τους συμμάχους να βιαστούν να κάνουν προτάσεις ειρήνης γιατί ο ρωσικός στρατός δεν μπορεί πια να πολεμήσει.

Η εντύπωση στη Ρωσία και στο εξωτερικό ήταν τεράστια. Ο Βερχόβσκι πήρε "αναρρωτική άδεια επ' αόριστο" και παραιτήθηκε από την κυβέρνηση. Η Κοινή Υπόθεση έκλεισε...

Η Κυριακή, 4 του Νοέμβρη (22 Οχτώβρη), ορίστηκε σαν "Μέρα του Σοβιέτ της Πετρούπολης" και θα γιορταζόταν με ογκώδη συλλαλητήρια σ' όλη την πόλη. Αυτά τα συλλαλητήρια που οργανώθηκαν με πρόσχημα τη συγκέντρωση χρημάτων για τις σοβιετικές οργανώσεις και το σοβιετικό τύπο, στην πραγματικότητα ήταν επίδειξη δυνάμεων. Ξαφνικά ανακοινώθηκε ότι οι κοζάκοι όρισαν την ίδια ακριβώς ημέρα λιτανεία προς τιμή της θαυματουργής εικόνας που έσωσε τη Μόσχα από τον Ναπολέοντα, το 1812. Η ατμόσφαιρα ηλεκτρίστηκε. Η παραμικρότερη σπίθα μπορούσε ν' ανάψει την πυρκαγιά του εμφύλιου πολέμου. Το Σοβιέτ της Πετρούπολης κυκλοφόρησε την παρακάτω έκκληση με τίτλο:

"Αδέλφια κοζάκοι!

"... Εσάς κοζάκοι θέλουν να σας ξεσηκώσουν ενάντια σε εμάς, τους εργάτες και τους στρατιώτες. Αυτή την αδελφοκτόνα δουλιά κάνουν οι κοινοί μας εχθροί: οι καταπιεστές - ευγενείς, οι τραπεζίτες, οι τσιφλικάδες, οι παλιοί γραφειοκράτες, οι πρώην τσαρικοί λακέδες... Εμάς μας μισούν όλοι οι τοκογλύφοι, οι πλούσιοι, οι πρίγκιπες, οι ευγενείς, οι στρατηγοί και μαζί μ' αυτούς οι δικοί σας, οι κοζάκοι στρατηγοί. Αυτοί είναι έτοιμοι κάθε στιγμή να διαλύσουν το Σοβιέτ της Πετρούπολης, να στραγγαλίσουν την επανάσταση...

Στις 22 του Οχτώβρη οργανώνεται κάποια κοζάκικη λιτανεία. Ο κάθε κοζάκος είναι ελεύθερος να πάρει μέρος ή όχι στη λιτανεία. Εμείς δεν ανακατευόμαστε σ' αυτή την υπόθεση και κανένα εμπόδιο δε βάζουμε σε κανέναν...".

Η λιτανεία ματαιώθηκε στα βιαστικά...

(1) Οπως φαίνεται ο συγγραφέας είχε υπόψη του το ανθρακοφόρο λεκανοπέδιο του Ντονέτς. Σύντ.

(2) "Οι βιομηχανικοί εργάτες του κόσμου", ήταν μια από τις επαναστατικές μαζικές συνδικαλιστικές οργανώσεις των ΗΠΑ. Ιδρύθηκε το 1905 κάτω από την επίδραση των επαναστατικών γεγονότων στη Ρωσία. Ουσιαστικά έπαψε να υπάρχει ύστερα από το 1930 γιατί εκφυλίστηκε σε σεχταριστική οργάνωση, που έχασε τη σύνδεση που είχε κάποτε με τις μάζες. Στην εποχή της άνθησης των "ΒΕΚ", έπαιρνε σ' αυτή δραστήριο μέρος και ο Τζον Ριντ. Σύντ.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 16ο ΜΕΡΟΣ