Κυριακή 9 Απρίλη 1995
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 1
ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η καπιταλιστική παλινόρθωση και

οι διεθνείς συνέπειες.

Η "Περεστρόικα"

7.Η πολιτική της "περεστρόικα" εμφανίστηκε αρχικά με τα συνθήματα της"ανανέωσης και ανασυγκρότησης" του σοσιαλισμού και ως πολιτική διεξόδου στα υπαρκτά την εποχή εκείνη, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Ορισμένα από τα αρχικά της συνθήματα είναι δάνεια από προηγούμενες επεξεργασίες του ΚΚΣΕ, της περιόδου Αντρόποφ ή και παλιότερα. Σχετικά γρήγορα, όμως, αρχίζει ν' αποκαλύπτει το πραγματικό, αντεπαναστατικό της πρόσωπο, καθώς η συγκεκριμενοποίηση και πρακτική εφαρμογή των αρχικών συνθημάτων παίρνει το περιεχόμενο "μεταρρυθμίσεων" και μέτρων, που θίγουν και τείνουν να ανατρέψουν καίριους και θεμελιακούς τομείς της σοσιαλιστικής κοινωνίας, τόσο στο επίπεδο του πολιτικού συστήματος όσο και σ' αυτό της οικονομίας.

Η ουσία των "μεταρρυθμίσεων" αυτών ήταν το μεταβατικό πέρασμα των μέσων παραγωγής στην ατομική ιδιοκτησία με αφετηρία την αγροτική οικονομία και με σαφή πρόθεση την επέκταση σε όλους τους τομείς. Απέβλεπαν στην εξάλειψη της κοινωνικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, στην κατάργηση του σοσιαλιστικού σχεδιασμού, στην αποδιάρθρωση του συστήματος κατανομής και διανομής των καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών. Αποκαλύπτεται ότι πρόκειται για πολιτική εξαγωγής της αντεπανάστασης με μέτρα και επιλογές που αναιρούν τον προλεταριακό διεθνισμό,τις αδελφικές, ισότιμες σχέσεις στα πλαίσια του σοσιαλιστικού καταμερισμού.

8.Το μεγάλο ερώτημα, που δικαίως απασχολεί όσους ασχολούνται με τις εξελίξεις αυτές, είναι γιατί η αντεπανάσταση δε συνάντησε λαϊκή αντίδραση. Γιατί οι λαοί, δεν υπερασπίστηκαν το σοσιαλισμό και τις κατακτήσεις του.

Ορισμένοι κάνουν την εκτίμηση, ότι η πολιτική της "περεστρόικα" ξεκίνησε με αγνές προθέσεις και κάπου στην πορεία "στράβωσε", μέχρι που μετατράπηκε σε όχημα της αντεπανάστασης. Η εκτίμηση αυτή δε μας βρίσκει σύμφωνους. Οχι μόνο γιατί μια πολιτική πρέπει να κρίνεται ολοκληρωμένα και όχι αποσπασματικά, αλλά και γιατί, πρέπει κυρίως να κρίνεται στο πεδίο της συγκεκριμένης και πρακτικής εφαρμογής της και όχι στο πεδίο των διακηρύξεων και των συνθημάτων.

Η συγκεκριμένη πολιτική απέσπασε την υποστήριξη ή την ανοχή των λαϊκών μαζών, γιατί συνέτρεξαν και μάλιστα σε συνδυασμό, μια σειρά βασικές προϋποθέσεις:

α. Προωθήθηκε από τα κομματικά και κυβερνητικά όργανα και βασιζόταν στο κύρος τους και την εμπιστοσύνη, που έτρεφαν οι μάζες γι' αυτά.

β. Χρησιμοποίησε τα γνωστά σε όλους συνθήματα, όπως για παράδειγμα, το"περισσότερος σοσιαλισμός - περισσότερη δημοκρατία".

γ. Εκμεταλλεύτηκε τα υπαρκτά εκείνη την εποχή προβλήματα και κυρίως την κοινή πεποίθηση πως υπήρχε ανάγκη αλλαγών και μεταρρυθμίσεων, στα πλαίσια του σοσιαλισμού, που θα αντιμετώπιζαν στρεβλώσεις και καθυστερήσεις σε βασικούς τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.

Ειδικά για το τμήμα της κομματικής και κρατικής καθοδήγησης εκείνης της περιόδου, η πραγματικότητα και η μελέτη των εξελίξεων αποδείχνει, ότι ένα μέρος της υιοθέτησε συνειδητά την πολιτική της παλινόρθωσης. Ενα άλλο μέρος της, την ακολούθησε επηρεασμένο από αναθεωρητικές και οπορτουνιστικές αντιλήψεις, που είχαν εισχωρήσει σταδιακά στο κομμουνιστικό κόμμα. Ανάλογη ήταν η εικόνα και των κομματικών και κρατικών καθοδηγήσεων στις άλλες ευρωπαϊκές σοσιαλιστικές χώρες, αν λάβουμε, βέβαια, υπόψη και την καθοριστική επίδραση που ασκούσε η πολιτική και το κύρος της ηγεσίας του ΚΚΣΕ.

Με την πολιτική της "περεστρόικα" επίσης συντάχθηκαν και τμήματα του λαού, που για διάφορους λόγους είχαν έντονη δυσαρέσκεια ή επηρεάζονταν από περιοριστικά μέτρα του παρελθόντος. Στηρίχτηκε ακόμη από σημαντικά τμήματα της διανόησης, που είχαν επηρεαστεί από την καθυστέρηση στην επίλυση σοβαρών προβλημάτων ή εξαιτίας των σχετικά χαμηλών μισθών στον τομέα της υγείας και τις κοινωνικές υπηρεσίες γενικότερα.

Αλλα τμήματα τα επηρέασαν οι δυσκολίες και οι περιορισμοί μετακίνησης στο εξωτερικό. Αλλα, οι αναπτυσσόμενες και μη ικανοποιούμενες σύγχρονες ανάγκες κατανάλωσης, η επίδραση της βιτρίνας του καπιταλιστικού περίγυρου και της στρέβλωσης των καταναλωτικών προτύπων που αυτός καλλιεργεί. Τμήματα της νεολαίας, όπως η σπουδάζουσα, που έχει εν δυνάμει ριζοσπαστικά και προοδευτικά στοιχεία, επηρεάστηκαν αρχικά υπέρ της "περεστρόικα" και στη συνέχεια εγκλωβίστηκαν, αφού δεν υπήρξε η κατάλληλη ενημέρωση και δεν κλήθηκαν να την αναχαιτίσουν.

Εναν ορισμένο ρόλο, ιδιαίτερα στις άλλες χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας, έπαιξαν οι απόγονοι των καπιταλιστών και των τσιφλικάδων, που είχαν χάσει προνόμια και δύναμη και συνέχιζαν να διατηρούν κάποια μικρά ερείσματα, που ισχυροποιήθηκαν μέσα από τη διαδικασία της αντεπανάστασης.

Η κατάσταση αυτή συνδυάστηκε με την ιδεολογική επίδραση της ανοιχτής παρέμβασης του ιμπεριαλισμού, απόκτησε δυναμική σε συνθήκες γενικής απάθειας και αποξένωσης.

Από εκεί και πέρα τα πράγματα πήραν την πορεία τους. Διαμορφώθηκε το στρώμα των κερδοσκόπων, των νέων καπιταλιστών με τις πολιτικές και κοινωνικές ενώσεις τους, που έπαιξαν ενεργητικό ρόλο στην παλινόρθωση. (5)

9.Η "νέα σκέψη" στην εξωτερική πολιτική στηρίχτηκε στη λανθασμένη, αντιεπιστημονική θέση, ότι η βασική αντίθεση της εποχής μας είναι η διαταξική - αταξική δηλαδή - αντίθεση ανάμεσα στον πόλεμο και την ειρήνη, για την οποία, δήθεν, μπορεί εξίσου να ενδιαφερθούν όλα τα κράτη, ανεξάρτητα από κοινωνικό σύστημα. Προβλήθηκαν ουτοπικές απόψεις, που αρνούνταν βασικά χαρακτηριστικά και ιδιότητες του ιμπεριαλισμού. Π. χ. ότι ο τελευταίος μπορεί να δεχτεί παγκόσμιο σύστημα ασφάλειας με τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Στην ουσία έγινε αποδεκτή η θέση του ιμπεριαλισμού για την"αναχαίτιση της σοβιετικής επιθετικότητας".

Επιχειρήθηκε η αποϊδεολογικοποίηση και πολιτική άμβλυνση των διεθνών, διακρατικών σχέσεων. Η λενινιστική πολιτική της ειρηνικής συνύπαρξης μεταβάλλεται σε πολιτική ταξικής και ιδεολογικής συμφιλίωσης.

Η πολιτική της "οικονομίας της αγοράς" συνδέθηκε με την "επιτάχυνση της κοινωνικοοικονομικής εξέλιξης", στόχο που είχαν θέσει επίσης προηγούμενα συνέδρια του Κ. Κ. Σ. Ε. Προβλήθηκε η "σοσιαλιστική οικονομία της αγοράς" με στόχο την "ανάπτυξη της παραγωγικότητας της εργασίας, την ενίσχυση των κινήτρων για την εφαρμογή των επιστημονικοτεχνικών επιτευγμάτων στην παραγωγή, την ενίσχυση της ιδιοσυντήρησης των επιχειρήσεων". Προβλήθηκε η επιδίωξη της "διόρθωσης" λαθών και αδυναμιών του οικονομικού μηχανισμού και του κεντρικού σχεδιασμού διεύθυνσης. Οι συζητήσεις για το συσχετισμό σοσιαλισμού και αγοράς, που σκόπιμα γίνονταν, αποσκοπούσαν στην κατάργηση του σοσιαλισμού και στην επιβολή της οικονομίας της αγοράς του καπιταλισμού.

Το επόμενο βήμα, το οποίο αποκάλυψε τον πραγματικό χαρακτήρα του οικονομικού προγράμματος της "περεστρόικα", ήρθε λίγο αργότερα, το 1987, με την ψήφιση νόμου που κατοχύρωνε την ατομική ιδιοκτησία και την εμπορευματοποίηση της εργατικής δύναμης. Για την ψυχολογική και ιδεολογική προετοιμασία του σοβιετικού λαού χρησιμοποιήθηκε ως παράδειγμα, η Νέα Οικονομική Πολιτική του Λένιν (ΝΕΠ), η οποία όμως εφαρμόστηκε σε διαφορετική φάση της οικοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας και με χαρακτήρα προσωρινού μέτρου.

Το σύνθημα της "διαφάνειας στην κοινωνική και πολιτική ζωή" από την αρχή στηρίχτηκε σε κριτήρια και αξίες πανομοιότυπες με της αστικής δημοκρατίας, ενώ δημαγωγικό χαρακτήρα πήρε το σύνθημα της πάλης ενάντια στη "γραφειοκρατία". Ο πυρήνας των ιδεολογικών και πολιτικών αντιλήψεων, που προβλήθηκαν, από ένα σημείο και μετά είχε σαφή στόχο να πλήξει τον καθοδηγητικό ρόλο του Κόμματος, το ίδιο το πολιτικό σύστημα της χώρας. Η περίφημη "διαφάνεια", σύνθημα που συνόδευε την "περεστρόικα", αποδείχτηκε το βασικότερο μέσο για την παραποίηση και τον μηδενισμό της ιστορίας του κομμουνιστικού κινήματος και του σοβιετικού λαού. Την ίδια ώρα ο ίδιος ο Μ. Γκορμπατσόφ κρατούσε στο παρασκήνιο τις "διαβουλεύσεις" και συμφωνίες του με τους ηγέτες των ιμπεριαλιστικών χωρών.

Η προώθηση της αντεπανάστασης βοηθήθηκε αποφασιστικά με την καθολική ανάμειξη των ιμπεριαλιστικών χωρών, των κυβερνήσεών τους και των μυστικών τους υπηρεσιών, που προφανώς διέθεταν στα χέρια τους στοιχεία και ανθρώπους - όργανα για την υλοποίηση των σχεδίων τους.

Η τακτική και μεθοδολογία της "περεστρόικα" στηρίχτηκε στη διόγκωση των υπαρκτών προβλημάτων της σοβιετικής κοινωνίας, στην παραποίηση της ιστορίας, στο μηδενισμό και τη λαθολογία των 70 και πλέον χρόνων οικοδόμησης της νέας κοινωνίας, όπως: η διόγκωση και απολυτοποίηση των προβλημάτων του κεντρικού σχεδιασμού και της γραφειοκρατίας. Η αποδυνάμωση του κέντρου, με πρόσχημα την ενίσχυση της πρωτοβουλίας των επιχειρήσεων και των ενωσιακών δημοκρατιών.

Ετσι άρχισε η διαδικασία αποδυνάμωσης του ενιαίου χαρακτήρα του σοβιετικού κράτους. Ανοιξε ο δρόμος για την υποδαύλιση εθνικιστικών διαφορών και ερίδων, που οδήγησε στην πρώτη απόσχιση των Βαλτικών δημοκρατιών. Ο τοπικισμός κι ο εθνικισμός ενισχύθηκαν ιδιαίτερα μέσα από τα προγράμματα "οικονομικής βοήθειας και εξυγίανσης", που πλουσιοπάροχα τα υπόσχονταν οι αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, προκειμένου να πλήξουν το σοβιετικό καθεστώς, να εκμεταλλευτούν και να διευρύνουν τα πρώτα ρήγματα.

Ο ηγετικός πυρήνας του ΚΚΣΕ, που προωθούσε συνειδητά την παλινόρθωση, αξιοποίησε πολύ έντεχνα τις διαφωνίες και τις διαφοροποιήσεις που ανέκυψαν ύστερα από τα πρώτα στάδια της "περεστρόικα". Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πλήρης αντιστροφή και διαστρέβλωση του χαρακτήρα και του περιεχομένου των όρων "ανανεωτικός και συντηρητικός", "Αριστερά και Δεξιά". Ως συνέπεια αυτού δημιουργήθηκε ευρύτερη σύγχυση και αποπροσανατολισμός, που επηρέασε ένα μεγάλο μέρος κομμουνιστών. Η εμφάνιση νέων κομμάτων και ομάδων, που ανοιχτά πλέον προπαγάνδιζαν τη γρήγορη επιστροφή στον καπιταλισμό. Επίσης συσκότισε τον πραγματικό χαρακτήρα της "περεστρόικα" και τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στα δυο κοινωνικά συστήματα.

Ο μηδενισμός, η λαθολογία, η ανιστόρητη προσέγγιση του παρελθόντος, έξω από τόπο και χρόνο και μακριά από τη συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης ιστορικής πραγματικότητας, αντικατέστησαν την ανάγκη για δημιουργική αξιοποίηση της θετικής και αρνητικής ιστορικής πείρας.

Με τη βοήθεια των μέσων ενημέρωσης και την ιμπεριαλιστική προπαγάνδα συκοφαντήθηκε η εποποιία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, η διεθνής συνεισφορά του σοσιαλισμού στις κατακτήσεις της ανθρωπότητας.

Τα φαινόμενα αποπροσανατολισμού, σύγχυσης και απάθειας των πλατιών λαϊκών μαζών επιταχύνθηκαν κάτω από την επίδραση του "αντισταλινισμού" και της"αποσταλινοποίησης", που έγινε το πρόσχημα για να δικαιολογηθεί ο αντικομμουνισμός και ο αντισοσιαλισμός, το γκρέμισμα των εβδομήντα χρόνων και πλέον ηρωικών προσπαθειών του σοβιετικού λαού. Αξιοποιήθηκε η "συμπαράσταση" του ιμπεριαλισμού στην "ανασυγκρότηση" του σοσιαλιστικού συστήματος. Πίσω από τα μεγάλα λόγια για την αυτοτέλεια της ευθύνης των σοσιαλιστικών χωρών, την απόρριψη της "μίμησης" του σοβιετικού μοντέλου, συγκαλύφτηκε η συστηματική προσπάθεια για "εξαγωγή" της "περεστρόικα" στις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας και στα κόμματα των καπιταλιστικών χωρών.Για πρώτη φορά ύστερα από το 1917 η Σοβιετική Ενωση, με ευθύνη της κομματικής και κρατικής καθοδήγησης, εγκαταλείπει τη διεθνιστική πολιτική της. Ολα τα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας, στοιχεία που δίνουν τώρα πια επίσημα οι αμερικανικές υπηρεσίες, αποδείχνουν ότι στη συνάντηση των Γκορμπατσόφ - Μπους στη Μάλτα συμφωνήθηκε η προσάρτηση της ΓΛΔ και η δημιουργία μιας ενιαίας καπιταλιστικής Γερμανίας, σαν δήθεν "δημοκρατική" λύση στο γερμανικό πρόβλημα και μέσο για να τερματιστεί ο ψυχρός πόλεμος. Η προσάρτηση της ΛΔΓ επιτάχυνε την πορεία διάλυσης του σοσιαλιστικού συστήματος.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ