Ευρύτερης σημασίας για την υγεία είναι η πρωτοβουλία του ΚΚΕ να δημοσιοποιήσει την περασμένη βδομάδα τις θέσεις του για το υγειονομικό σύστημα της χώρας.

Και αυτό για δυο λόγους. Πρώτο: Γιατί αυτή την περίοδο απ' το υπουργείο Υγείας "ξεφεύγει" πλειάδα μεταλλασσόμενων προσχεδίων ενόψει της σύνταξης του τελικού νομοσχεδίου για την υγεία. Και δεύτερο: Είναι το μοναδικό πολιτικό κόμμα που με σαφήνεια περιγράφει τους κατευθυντήριους άξονες για την υγεία στη χώρα μας.

Τις θέσεις παρουσίασε την περασμένη Τετάρτη ο Σπ. Στριφτάρης μέλος του ΠΓ της ΚΕ και βουλευτής του ΚΚΕ σε εκδήλωση της ΚΟΑ. Κεντρική θέση του ΚΚΕ είναι ότι "η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα και κοινωνικού ρόλου του τομέα υγείας είναι η προϋπόθεση για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας υγείας". Στην εποχή μας, τόνισε ο Σπ. Στριφτάρης, οι νέες κοινωνικές ανάγκες είναι τόσο εκρηκτικές και πολύπλοκες, ώστε ακόμη και καπιταλιστικές χώρες εκφράζουν την ανάγκη κάλυψης των υγειονομικών τους αναγκών με περισσότερη κρατική παρέμβαση.

Οι προτάσεις του ΚΚΕ περιέχουν εφτά κατευθυντήριους άξονες και υπάρχει ειδική αναφορά στο προσωπικό. Χωρίς τη βελτίωση της θέσης του και κάλυψη των κενών δεν μπορεί να υπάρξει αναβάθμιση της δημόσιας υγείας τονίζεται στις θέσεις του Κόμματος.

Και την τελευταία βδομάδα κυκλοφόρησαν νέα προσχέδια του... προσχεδίου για την υγεία. Ο υπουργός βέβαια με ανακοίνωσή του διέψευσε τα περί ύπαρξης νομοσχεδίου "που βρίσκεται στο τελικό στάδιο σύνταξης". Μάλιστα απέδωσε "σε ορισμένους που τα προωθούν" με στόχο να "παραμείνουν τα νοσοκομεία στη σημερινή απαράδεκτη κατάσταση".

Απ' το στάδιο των επεξεργασιών προκύπτει ότι το προσχέδιο θα είναι άνευρο και δε θα ανταποκρίνεται στις κατά καιρούς διακηρύξεις του υπουργού περί συστήματος υγείας με τα καλύτερα χαρακτηριστικά του σουηδικού, βρετανικού και καναδικού μοντέλου. Το σπουδαιότερο όμως είναι ότι θα απέχει παρασάγγας απ' την αντιμετώπιση των εκρηκτικών προβλημάτων της δημόσιας υγείας και δε θα αντιμετωπίζει τα σοβαρά προβλήματα των νοσοκομειακών γιατρών και των εργαζομένων.

Η επεξεργασία του προσχεδίου γίνεται τμηματικά: Το πρώτο μέρος αφορά τον Ενιαίο Φορέα Υγείας. Το δεύτερο τα νοσοκομεία. Και το τρίτο τον οικογενειακό γιατρό. Πριν απ' την προεδρική εκλογή - και κατά δήλωση του ίδιου του υπουργού - δεν υπάρχει περίπτωση να είναι έτοιμο το νομοσχέδιο. Πάντως την περασμένη εβδομάδα έγινε μια συρραφή των δύο πρώτων μερών. Το τρίτο μέρος βρίσκεται ακόμα υπό επεξεργασία.

Πάντως, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι "τα νοσοκομεία παραμένουν με κύριο και αποκλειστικό υπεύθυνο ιδιοκτήτη το κράτος", το κύριο χαρακτηριστικό των διάφορων πονημάτων είναι ότι φαλκιδεύουν το δημόσιο χαρακτήρα της υγείας. Ετσι, σε διάφορα σχέδια προβλέπεται ότι τα νοσοκομεία του ΕΣΥ ιδρύονται και λειτουργούν με τη μορφή του ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ. Επίσης προβλέπεται ότι η ίδρυση, η κατάργηση και συγχώνευση νοσοκομείων καθώς και η μεταφορά της έδρας τους γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του υπουργού Υγείας.Οι δαπάνες των νοσοκομείων, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, δε θα υπόκεινται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου αλλά θα ελέγχονται μόνο κατασταλτικά σύμφωνα με τον οργανισμό του (ΠΔ 774/1980) μαζί με τους υποβαλλόμενους απ' τα Νομικά Πρόσωπα λογαριασμούς. Ακόμα προβλέπεται ότι με ΠΔ, που θα εκδίδεται με πρόταση του υπουργού Υγείας παρέχεται η δυνατότητα τροποποίησης ως προ τα νομικά πρόσωπα των νοσηλευτικών ιδρυμάτων του ΕΣΥ.

Ο υπουργός, μ' άλλα λόγια, δεν παραιτείται απ' την ιδέα της αλλαγής του ισχύοντος νομικού καθεστώτος για τα νοσοκομεία. Επειδή όμως συναντά και ισχυρές αντιδράσεις μέσα στο κυβερνητικό κόμμα προσπαθεί με ένα τέτοιου είδους πλαίσιο να πετύχει αυτόν το στόχο. Αποδεικτικό άλλωστε των προθέσεών του αποτελεί και το γεγονός ότι όταν ερωτάται αν θα παραμείνουν τα νοσοκομεία ως ΝΠΔΔ παρακάμπτει το ερώτημα με την απάντηση περί κρατικής ιδιοκτησίας.

Η αλλαγή ή όχι του νομικού καθεστώτος των νοσοκομείων φαίνεται να τείνει να αποτελέσει τη "λυδία λίθο" σε αυτό το νομοσχέδιο. Η δυνατότητα ουσιαστικών παρεμβάσεων αποκλείστηκε και επομένως εκείνο που προέχει είναι να μην ανοίξουν και νέοι διάδρομοι ιδιωτικοοικονομικής δραστηριότητας στα δημόσια νοσοκομεία. Η επιλογή ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ φαίνεται ότι αποτελεί και το βασικό σημείο τριβής στο εσωτερικό του κυβερνητικού κόμματος. Ιδιαίτερα στον υγειονομικό τομέα οι συνδικαλιστές θα έχουν να αντιμετωπίσουν το ερώτημα "Γιατί το ΠΑΣΟΚ αναιρεί το ίδιο το ΠΑΣΟΚ;". Πολλά νοσοκομεία μετατράπηκαν από ΝΠΙΔ σε ΝΠΔΔ στην προηγούμενη διακυβέρνηση της χώρας από το ΠΑΣΟΚ.

Απ' την πλευρά του υπουργείου το επιχείρημα για την αλλαγή του νομικού καθεστώτος των νοσοκομείων ήταν η γραφειοκρατία και η καθυστέρηση που δημιουργεί ο προληπτικός έλεγχος. Ετσι προβλήθηκε η απόκτηση ευελιξίας των νοσοκομείων με την αλλαγή του νομικού τους καθεστώτος.

Αν η τελική νομοθετική ρύθμιση είναι αυτή που περιέχεται στα προσχέδια. Αν αποσκοπεί μόνο στην απαλλαγή απ' τον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και δεν έχει άλλους στόχους, τότε περιττεύει. Διότι η απαλλαγή απ' τον προληπτικό έλεγχο είναι δυνατή και με την κείμενη νομοθεσία.

Το 1992 ο Δ. Σολδάτος, τέως διευθυντής και μέλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εξέδωσε ένα βιβλίο για το Ελεγκτικό Συνέδριο. Στη σελίδα 343 γράφει για τον προληπτικό έλεγχο: "Στα νοσηλευτικά ιδρύματα που λειτουργούσαν με τη μορφή ΝΠΙΔ και έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του ΝΔ 2592/53 και αποτελούν πλέον ΝΠΔΔ εφαρμόζονται από το χρόνο εκδόσεως των ΠΔ υπαγωγής τους στις διατάξεις αυτές οι περί προληπτικού ελέγχου διατάξεις (Ολομέλεια Ελεγκτικού Συνεδρίου Συν. 7η/5-2-1984)". Επίσης σε άλλο σημείο αναφέρει: "Προκειμένου για τα ΝΠΔΔ η άσκηση προληπτικού ελέγχου απ' το Ελεγκτικό Συνέδριο στις δαπάνες τους διενεργείται εφόσον εκδοθεί το ΠΔ που προβλέπει το άρθρο 18 του ΝΔ 1265/72. Συνεπώς αν δεν έχει εκδοθεί τέτοιο ΠΔ με το οποίο να επιτρέπεται η άσκηση προληπτικού ελέγχου οι δαπάνες των ΝΠΔΔ δεν υπόκεινται στον παραπάνω έλεγχο, αλλά ελέγχονται απ' το Ελεγκτικό Συνέδριο μόνο κατά τον κατασταλτικό έλεγχο των απολογισμών (Αρθρο 33 του ΠΔ 774/80) ".

Επομένως, λοιπόν, η απαλλαγή των νοσοκομείων απ' τον προληπτικό έλεγχο μπορεί να γίνει με τον αντίστροφο - με την οποίο έγινε η υπαγωγή τους - δρόμο. Αντ' αυτού το υπουργείο προβλέπει και διάταξη που μπορεί με υπουργική απόφαση να αλλάξει και το νομικό καθεστώς...

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ