Η ανάγκη για εδραίωση της θέσης του Κ. Σημίτη στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και για απρόσκοπτη και μέσα σε κλίμα "πολιτικής σταθερότητας" εφαρμογή της νέας αντιλαϊκής πολιτικής λιτότητας, οδήγησε σε πρόωρες και "αιφνιδιαστικές" εκλογές, ένα χρόνο πριν τη συμπλήρωση της τετραετίας και παρά τις αντίθετες δεσμεύσεις του Κ. Σημίτη.

Το ΚΚΕ πραγματοποίησε μέσα στην πιο σύντομη προεκλογική περίοδο που γνώρισε ο τόπος από τη μεταπολίτευση, ένα πολύ καλό άνοιγμα στο λαό και κατέγραψε ένα θετικό εκλογικό αποτέλεσμα. Πέρα από την αύξησή του σε ψήφους και ποσοστά εξασφάλισε την τρίτη θέση στη Βουλή που του παρέχει τη δυνατότητα καλύτερης παρέμβασης μέσα και έξω από το Κοινοβούλιο.

Σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα των εκλογών της 22ας Σεπτέμβρη 1996 τοΚΚΕ πήρε 5,61% και 11 έδρες, το ΠΑΣΟΚ 41,49% και 162 έδρες, η ΝΔ 38,12% και 108 έδρες, ο ΣΥΝ 5,12% και 10 έδρες, το ΔΗΚΚΙ 4,43% και 9 έδρες, ενώ η Π. Ανοιξη με 2,94% δεν κατάφερε να εκπροσωπηθεί στη Βουλή.

Το Κόμμα έχοντας στην προμετωπίδα του το σύνθημα της αντεπίθεσης,πρόβαλλε μια διαφορετική πολιτική. Πρόβαλε το δρόμο της αντίστασης,της αντεπίθεσης στην αντιλαϊκή φιλομονοπωλιακή πολιτική που υπαγορεύουν τα ντόπια και ξένα κέντρα, την ανάγκη για βαθιές αλλαγές και ανατροπές κόντρα στο κυρίαρχο ρεύμα του δικομματισμού και της συναίνεσης. Ανέδειξε τηνανάγκη της πάλης και της σύγκρουσης με τις επιλογές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.Αποκάλυψε πλατιά τα αντιλαϊκά κεντροαριστερά και κεντροδεξιά σενάρια.

Το εκλογικό αποτέλεσμα, ανάμεσα στα άλλα, επιβεβαίωσε ότι η ανάπτυξη της πολιτικής και εκλογικής επιρροής του ΚΚΕ καθορίζεται από διαφορετικούς παράγοντες σε σύγκριση με τα άλλα κόμματα. Συνδέεται με βαθύτερη ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνικής και πολιτικής συνείδησης, την ανάπτυξη των ταξικών αγώνων, την κατάσταση του εργατικού λαϊκού κινήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΚΚΕ είχε μεγαλύτερη αύξηση από το μέσο όρο σε περιοχές που είχε παραδοσιακά σχετικά ισχυρές θέσεις, πολιτική παρουσία και μαζική δράση των οργανώσεών του.

Η αύξηση των ποσοστών του ΚΚΕ στους αγρότες του Θεσσαλικού κάμπου δεν είναι τυχαία. Ολο το προηγούμενο διάστημα είδαν τους κομμουνιστές στην πρώτη γραμμή του αγώνα ενάντια στις εντολές των Βρυξελλών. Σημαντική είναι η άνοδος του ΚΚΕ παντού όπου είχαν αναπτυχθεί λαϊκές κινητοποιήσεις. Η ενίσχυση του ΚΚΕ δείχνει το διάχυτο πνεύμα αντίστασης και αντεπίθεσης που υπάρχει στα λαϊκά στρώματα και αποτελεί ένδειξη για τη στάση που θα κρατήσουν στην προσπάθεια της κυβέρνησης να περάσει τα δυσβάστακτα μέτρα. Η εκλογική μάχη και ως ένα βαθμό και το ίδιο το εκλογικό αποτέλεσμα ανέδειξε ένα σαφές κλίμα δυσαρέσκειας και αγανάκτησης του λαού απέναντι στην πολιτική του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ.Η δύναμη του ΠΑΣΟΚ μειώθηκε κατά 5 εκατοστιαίες μονάδες και της ΝΔ, παρότι στην αντιπολίτευση, μειώθηκε και αυτή κατά 1 εκατοστιαία μονάδα.

Το ΠΑΣΟΚ, παρά την ανοιχτή στήριξη της οικονομικής ολιγαρχίας του τόπου και του ξένου παράγοντα που είχε, όπως φάνηκε και από το εκλογικό αποτέλεσμα, δεν κέρδισε πλειοψηφία στο λαό. Με το 41,50% του εκλογικού σώματος σχηματίζει αυτοδύναμη κυβέρνηση 162 βουλευτών χάρις όμως στον καλπονοθευτικό εκλογικό νόμο που ψήφισε η ΝΔ.

Ωστόσο, οι εκλογές κάθε άλλο παρά σταθεροποίηση του πολιτικού σκηνικού έφεραν. Η μεν κυβέρνηση, αφού φάνηκε ότι προς το παρόν τουλάχιστον ηρεμεί ως προς τις εσωκομματικές αντιθέσεις, άρχισε από πολύ νωρίς να μαζεύει τους καρπούς της αντιλαϊκής πολιτικής της. Η δε ΝΔ από την επομένη κιόλας των εκλογών, με την εικονική παραίτηση του Μ. Εβερτ από την ηγεσία της, μπήκε στο φαύλο κύκλο των εσωκομματικών συγκρούσεων. Οι δύο εταίροι του δικομματισμού μπαίνουν στο 1997 με βαριά κληρονομιά.