Κυριακή 21 Απρίλη 1996
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 24
ΔΙΕΘΝΗ
Τα διάσημα πρόβατα του Εδιμβούργου

- Αν και πειράματα κλωνοποίησης ζώων πραγματοποιούνται από τις αρχές της δεκαετίας του '60, έγινε πρόσφατα πολύς θόρυβος για την κλωνοποίηση προβάτου από επιστήμονες του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. Η καινούρια δουλιά του καθηγητή Κιθ Κάμπελ και των συνεργατών του στο Ινστιτούτο Ρόσλιν έλυσε τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν παλιότερα οι γενετιστές πάνω στην κλωνοποίηση ανώτερων οργανισμών, ανοίγοντας καινούρια παράθυρα στο μέλλον. Το τι ακριβώς έγινε και το πόσο σημαντικό ήταν μας το εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής βιολογίας, Νίκος Μοσχονάς.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τον καθηγητή, το καινούριο που έγινε στο Εδιμβούργο είναι το εξής:

Η ομάδα επιστημόνων του Εδιμβούργου κατάφερε να συντηρήσει τα κύτταρα του προβάτου - εμβρύου σε σωστό περιβάλλον ανάπτυξης και να τα πολλαπλασιάσει χωρίς να θυσιάσουν την ικανότητα δημιουργίας των ιστών που χρειάζονται για την ανάπτυξη ενός ολόκληρου οργανισμού. Μετά την in vitro γονιμοποίηση, όταν φτάνει, δηλαδή, το ζυγωτό στη φάση των οκτώ κυττάρων, μπορεί κανείς να πάρει ένα από αυτά τα βλαστομερίδια και να τα αναπτύξει ξεχωριστά από τα υπόλοιπα. Με αυτή την έννοια μιλάμε για κλωνοποίηση. Εχεις, δηλαδή, ένα έμβρυο στα πολύ πρώιμα στάδια, "μπαλάκια από οκτώ κύτταρα", τα οποία ξεχωρίζεις μεταξύ τους και τα αναπτύσσεις ξεχωριστά. Αυτό το κάνει η φύση. Σχεδόν ποτέ δεν είχαν χρησιμοποιηθεί "κατεψυγμένα" έμβρυα, δηλαδή έμβρυα που έχουν προκύψει από τέτοιο διαχωρισμό των οκτώ βλαστομεριδίων και τη χρησιμοποίηση του ενός από αυτά. Αυτό που έγινε στο Εδιμβούργο ήταν ουσιαστικά να μεταφερθεί το γενετικό υλικό από ένα από αυτά τα 8 βλαστομερίδια σε ένα ωοκύτταρο από το οποίο είχαν αφαιρέσει το γενετικό υλικό. Βρήκανε έναν τρόπο για να διατηρήσουνε το γενετικό υλικό ενός βλαστομεριδίου σε ένα ωοκύτταρο.

Ομως, πρέπει να σημειωθεί ότι αυτά τα άτομα που προκύπτουν από τα ωάρια μιας προβατίνας είναι επιφανειακά όμοια και όχι κυριολεκτικά και εντελώς πανομοιότυπα, επειδή ήδη υπάρχει κάποιος προκαθορισμός ακόμα και στο κυτταρόπλασμα του κυττάρου. Δεν είναι δηλαδή εντελώς ταυτόσημα αυτά τα δύο άτομα που αναπαρήχθησαν διά της μεθόδου της κλωνοποίησης... Θα πρέπει πάντως κανείς να παρατηρήσει ότι τέτοιου είδους άτομα, σε πιο μαζική κλίμακα, είναι πολύ πιο επιρρεπή σε διάφορες ασθένειες. Από την άλλη πλευρά, μην ξεχνάμε ότι στο Εδιμβούργο από τα πέντε πρόβατα που γεννήθηκαν με την κλωνοποίηση έχουν επιβιώσει μέχρι στιγμής τα δύο!

Επιπλέον, τα "κλωνοποιημένα πρόβατα του Εδιμβούργου" δεν είναι συγκλονιστικά καινούρια! Για κάποιο λόγο, σημειώνει ο καθηγητής Ν. Μοσχονάς, ο κόσμος που ασχολείται ή εργάζεται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κάθε τόσο επιχειρεί να βγάλει στη δημοσιότητα ή να "δημιουργήσει" κατιτί το εντυπωσιακό.

Ποια είναι η χρησιμότητα αυτής της καινοτομίας; Ο αν. καθηγητής Μοσχονάς θεωρεί ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση κάποιων φυλών ζώων. Αυτό έχει αρχίσει από τα πρώτα χρόνια της ιστορίας του ανθρώπου με διάφορους τρόπους. Ξέρουμε καλά ότι μέσω συγκεκριμένων διασταυρώσεων προκύπτουν τα άλογα για τις ιπποδρομίες, τα άλογα για την ιππασία. Πρόκειται για τη λεγόμενη ευγονική. Απλά σήμερα, πλέον, μπορεί κανείς πιο αποτελεσματικά να ελέγξει αυτή τη διαδικασία.

Σε τελική ανάλυση, είμαστε ακόμα πολύ μακριά από την πραγματοποίηση πολλαπλών επιθυμιών του ανθρώπου πάνω σε έναν οργανισμό. Δηλαδή, είναι ακόμη πρόωρο να φτιάξουμε ένα ζώο που να είναι σε θέση να έχει μια πλειάδα επιθυμητών για μας χαρακτηριστικών! Αυτό για έναν μικρό αριθμό επιλογών δεν είναι δύσκολο, είτε κάνοντας παρέμβαση στο γενετικό υλικό, είτε κάνοντας την κλασική διασταύρωση ειδών. Σίγουρα, πάντως, σημειώνει ο καθηγητής δε θα πρέπει να βλέπουμε μόνον τις αρνητικές επιπτώσεις τέτοιων ανακαλύψεων!

Περί της... κλωνοποίησης ανθρώπων

Εάν, πάντως, αναρωτιέστε για το εάν έχει γίνει κλωνοποίηση ανθρώπινου είδους, ο Νίκος Μοσχονάς θεωρεί ότι κάτι τέτοιο δεν είναι δύσκολο να γίνει, ούτε και ότι επιστημονικά απέχουμε πολύ από κάτι τέτοιο!

Το ερώτημα που τίθεται πολύ έντονα και συχνά τώρα τελευταία είναι: Με τους ανθρώπους τι γίνεται; Μπορούμε να φτάσουμε στο σημείο να παράγουμε ανθρώπινα όντα κατά παραγγελία;

Ο αν. καθηγητής Ν. Μοσχονάς απαντά ότι αυτό γίνεται συνέχεια εδώ και πολλά χρόνια με διάφορους τρόπους. "Στις κοινωνίες ο καθένας επιλέγει το ταίρι του με βάση κάποια χαρακτηριστικά φυσικά, εξωτερικά, εσωτερικά που του αρέσουν. Οταν προκύπτουν παιδιά σε μια οικογένεια, προσπαθούμε να τα διαπαιδαγωγήσουμε με τον τρόπο που εμείς νομίζουμε. Αρα, αυτού του είδους η επιλογή προς ορισμένα χαρακτηριστικά γίνεται. Και αυτός είναι, ίσως, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να έχουμε τη νέα γενιά προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση και αυτό γίνεται είτε σε επίπεδο οικογένειας, είτε σε επίπεδο κοινωνίας, κοκ. Το να το κάνει κανείς αυτό με βιοτεχνολογικές μεθόδους είναι και λιγότερο αποτελεσματικό και χρονοβόρο.

Τώρα, σε ορισμένες περιπτώσεις θα μπορούσε κανείς να επιλέξει "αρνητικά" ορισμένα άτομα τα οποία πάσχουν εκ γενετής από ορισμένες ασθένειες και έτσι σιγά - σιγά εξαλείφονται τα ελαττωματικά γονίδια από έναν πληθυσμό. Ας πούμε ενδεικτικά πως λόγω του ότι γίνεται πλέον σε εμβρυακά στάδια η διάγνωση της μεσογειακής αναιμίας, τα τελευταία 10 - 15 χρόνια στην Ελλάδα γεννιούνται ελάχιστα παιδιά με μεσογειακή αναιμία".


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ