Κυριακή 4 Μάη 1997
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 19
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Καρδιά και μυαλό είναι αριστερά

Συζήτηση με τον ηθοποιό, σκηνοθέτη και συγγραφέα Γιώργο Αρμένη

Ενα καινούριο θέατρο, που ο ιδρυτής του Γιώργος Αρμένης το βάφτισε "Νέο Ελληνικό Θέατρο",πρόκειται να στεγαστεί σε ένα νεοκλασικό κτίριο του περασμένου αιώνα, στην οδό Σπυρίδωνος Τρικούπη 18,στα Εξάρχεια. Εχει, ήδη, καταρτίσει τριετή προγραμματισμό δραστηριοτήτων με βασικό άξονα ενδιαφέροντος το σύγχρονο ελληνικό έργο. Το "Νέο Ελληνικό Θέατρο" κάνει την παρθενική του εμφάνιση με το έργο του Δημήτρη Παπαχρήστου"Ο Νηρέας ο Βάρας".Πρόκειται για τη θεατρική διασκευή ενός κεφαλαίου του μυθιστορήματός του "Ο ήλιος του Μουσείου",που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις"Λιβάνη".Η πρεμιέρα έχει προγραμματιστεί για τις 19 Μάη,στην πλατεία Αβησσυνίας.Η παράσταση με τη μορφή γιορτής θα είναι η εναρκτήρια και του Νέου Ελληνικού Θεάτρου και του έργου που θα περιοδεύσει σε όλη την Ελλάδα.

"Ο Νηρέας ο Βάρας",ένας σύγχρονος Ελληνας που πονά και αγωνιά για τον τόπο του, ετοιμάζει τις βαλίτσες του μέσα στις οποίες "κλείνει" όλη την αλήθεια της εποχής μας, αλλά και τα όνειρα, τις προσδοκίες, τις ελπίδες ενός λαού και αρχίζει το ταξίδι του, σε τόπους φιλόξενους, όπως είναι η ελληνική περιφέρεια, για να "συνομιλήσει" με τους ανθρώπους, που μπορούν να ονειρεύονται και να ελπίζουν. Η σκηνοθεσία της παράστασης είναι της Εύας Κοταμανίδου,τα σκηνικά - κοστούμια του Γιώργου Ζιάκα και η μουσική του Γιάννη Σπυρόπουλου - Μπαχ.Παίζουν: Γιώργος Αρμένης, Μαρίκα Τζιραλίδου, Χάρης Σώζος.

- Τι σημαίνει, όμως για τον ιδρυτή του το "Νέο Θέατρο";

- "Ενα νέο θέατρο, μέσα στα πολλά, αλλά με πολλά όνειρα, πολλές σκέψεις και οράματα. Βασισμένο πάνω στη σκηνική μαγεία, το προσωπικό πάθος και, γιατί όχι, και την τρέλα μου".

Με το κεφάλι ψηλά

- Είναι και ένα ρίσκο;

- "Σε όλη μου τη ζωή ρισκάρω. Ανά πάσα στιγμή, είμαι έτοιμος για το ρίσκο. Ουαί και αλίμονο αν δε ρισκάραμε. Τότε μια ζωή θα πηγαίναμε έρποντας. Μ' αρέσει να ρισκάρω, για να μπορώ να περπατάω όρθιος και με το κεφάλι ψηλά".

- Μετά την αποχώρησή σας από το "Θέατρο Τέχνης", έρχεται το "Νέο Ελληνικό Θέατρο" για να καλύψει τις καλλιτεχνικές σας ανησυχίες μέσα σε μια μόνιμη στέγη;

- "Οχι. Εχουν περάσει δέκα χρόνια από τότε, αλλά ήταν μια καλλιτεχνική παραίτηση και ουδέποτε έχω φύγει από το "Θέατρο Τέχνης". Αυτό, πεισματικά, το αρνούμαι και πάντα θα διεκδικώ τη θέση, που μου ανήκει. Βεβαίως κάποιοι άλλοι αντιστέκονται κι αυτοί πεισματικά, απέναντι σ' αυτό. Ελπίζω κάποια στιγμή να δικαιωθώ και να βρεθώ μέσα στο χώρο μου. Το ένα, όμως, δεν αναιρεί το άλλο. Βέβαια, δε θέλω να κάνω ένα θέατρο με την ιδιοκτησιακή μορφή, γιατί ουδέποτε μ' ενδιέφερε η ιδιοκτησία και η ύλη. Είμαι τόσο ενάντια στην ύλη, που δε με αφορά. Και δε μιλώ σαν ένας νεόκοπος κομμουνιστής, αλλά σαν ένας άνθρωπος, που χρόνια πάλεψε μέσα στο θέατρο. Κλείνω τριάντα χρόνια στη δουλιά αυτή και πάντα η σκέψη μου, η καρδιά και το μυαλό μου είναι αριστερά. Και με αυτή τη μεριά του σώματός μου, την αριστερή, πράττω στη ζωή μου και τη δουλιά μου".

- Αρκετοί καλλιτέχνες μπορεί να σκέφτονται αριστερά, λίγοι όμως το δηλώνουν...

- "Η αριστερή σκέψη υπάρχει μέσα στο σώμα μου. Δεν μπορεί σαν καλλιτέχνης να μη σκέφτεσαι αριστερά.Δεν μπορώ να σκέφτομαι με την τάξη που είναι στα πράγματα ή με την άρχουσα τάξη. Σκέφτομαι πάντα από τη γωνία αυτή που πάντα πιστεύω η Αριστερά έβλεπε και βλέπει τα πράγματα. Με αυτή, δηλαδή, τη βασανιστική σκέψη".

- Πιστεύετε ότι σήμερα παρά ποτέ η άλλη πλευρά, η άρχουσα τάξη, επιβάλλεται στις ζωές μας, ώστε γίνεται πιο επιτακτική η ανάγκη σύγκρουσης;

- "Η άλλη πλευρά, οι κρατούντες, αυτοί που υπήρξαν και υπάρχουν στα πράγματα και δεν ξέρω πώς λέγονται, πλανητάρχες ή περιφερειάρχες, Μάαστριχτ ή Κομισιόν και όλες αυτές οι λέξεις που ακούγονται, νομίζω ότι είναι στην πιο δεινή θέση, αυτή τη στιγμή. Δε θέλω να είμαι προφήτης κακών μηνυμάτων, αλλά αισθάνομαι ότι είναι τόσο αδύναμοι αυτή τη στιγμή, που δεν καταδέχομαι ούτε να τους χτυπήσω".

- Δηλαδή πιστεύετε ότι σύντομα θα αποκαλυφθούν μόνοι τους;

- "Εχουν αρχίσει ήδη να αποκαλύπτονται. Ο κόσμος τους έχει καταλάβει. Εχει καταλάβει τη μεγάλη μπλόφα".

Με τρομάζει η φλυαρία

- Προσδίδουμε, συνήθως, στον καλλιτέχνη ένα επιπλέον χρέος, να φέρει δηλαδή το καινούριο, την ελπίδα, την αισιοδοξία. Αισθάνεστε αυτή την ευθύνη να την έχετε επωμιστεί;

- "Εχω μια ευθύνη όσο μπορώ να αισθάνομαι και όσο απλώνεται ο ίσκιος μου. Δε θέλω να είναι παραπάνω, θέλω να είμαι σε μια σκιά. Με τρομάζει το πολύ φως και η πολύ φλυαρία, άλλωστε είναι εποχή που όλοι φλυαρούν. Πιστεύω ότι η σιωπή αυτό τον καιρό είναι πολύτιμη και μέσα από αυτή προσπαθώ να δώσω πράγματα, όσο μου το επιτρέπουν βέβαια. Αντιστέκομαι.Αυτή τη στιγμή έχουν πιάσει τα πόστα... αν και νομίζω ότι γρήγορα θα ξεγυμνωθούν και θα φανεί το πραγματικό τους πρόσωπο. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης, βέβαια, πρέπει να φέρνει το καινούριο, απλώς οι ιστορικοί, οι κριτικοί έρχονται να το επιβεβαιώσουν. Ο καλλιτέχνης είναι ταγμένος να κομίζει κάτι καινούριο. Και να εκφράζει τις ανησυχίες του. Αλλά οι πιο πολλοί καλλιτέχνες, δυστυχώς, είμαστε αναγκασμένοι γιατί έχουμε και την επιβίωση και την τρέλα, που μας χρέωσαν για να τρέχουμε. Ο καλλιτέχνης θέλει ελάχιστα πράγματα για να ζήσει. Ενα μολύβι κι ένα χαρτί θέλει ο ποιητής. Ο ηθοποιός θέλει μια σκηνή και λίγο φως και το σώμα του και την ψυχή του και δε χρειάζεται όλη αυτή η χρυσόσκονη και το λούστρο".

Να φωνάξουμε δυνατά

- Και το έργο αυτό είναι μια φωνή μέσα στη "σιωπή";

- "Ολα αυτά, που είπαμε πριν, είναι συμπυκνωμένα σε τούτο το έργο. "Νηρέας ο Βάρας",είναι ο ανώνυμος Ελληνας που έχει επίγνωση. Μπορεί αυτή η επίγνωση να είναι κυτταρική ή να είναι ενστικτώδης, αλλά έχει επίγνωση για την ομορφιά και το μεγαλείο του τόπου του. Πατάει στον τόπο αυτό, στο χώμα που γεννήθηκε και δεν μπορεί να τον βλέπει άλλο να υποφέρει. Είναι ένας καφετζής, που ζει μόνος του, με τη γυναίκα του, σε κάποιο χωριό έρημο. Στο καφενείο, σχεδόν μόνος του πάντα, μιλάει με τους ίσκιους, με τα φαντάσματα, αυτούς που έρχονται από άλλους πλανήτες και τρομάζουν βλέποντάς μας σαν φοβισμένα ανθρωπάκια. Μιλάει με τον αχνό της ομίχλης, με τα σύννεφα που παίρνουν μορφές. Είναι ένας ποιητής, ένας ανατροπέας, ένας άνθρωπος που καίγεται, που γεννήθηκε με πυρετό και θα φύγει με πυρετό, πνευματικό πυρετό. Δεν μπορεί να βλέπει τα στραβά. Ν' αλλάζουν όλα γύρω του. Να αλλάζει ο κόσμος, οι άνθρωποι χωρίς να αφήνουν τίποτε όρθιο. Ολοι φεύγουν και έρχονται οι ξένοι και τα βλέπουν όλα ξένα και ξερά. Και δεν εννοεί τους μετανάστες, αλλά αυτούς που δεν πονάνε τη γη. Λέει κάτι που με συγκινεί πάρα πολύ. Λέει για κάποιους: "Αν ήταν από δω και είχαν ανέβει παιδάκια πάνω στη βελανιδιά, που είχαν φωλιά τα λελέκια, θα πήγαινε κείνο το όρνιο να κόψει για καυσόξυλα χίλιο χρονών δέντρο, με το αλυσοπρίονο, σε δέκα λεπτά μέσα; Οχι σε ρωτάω θα πήγαινε; Και ποιος θα μας αθωώσει;". Αυτός είναι ο Νηρέας. Στέκεται όρθιος, μπροστά στον τάφο του, θαμμένος και αναστημένος μαζί. Είναι ένα έργο καινούριο που κομίζει μια δύναμη, μια ποίηση τεράστια. Είμαι περήφανος, που το ανεβάζουμε. Προσπάθησα να έχω ανθρώπους δίπλα μου που να έχουν μια κοινή οπτική και μια κοινή πορεία, ιστορία και θέση. Γιατί πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό σε μια δουλιά να έχεις συνεργάτες που μιλάνε την ίδια γλώσσα. Γιατί η σκηνή είναι ένας καθρέφτης που καθρεφτίζεται ο ηθοποιός. Είναι καιρός να μαζευτούμε κάποιοι και να φωνάξουμε δυνατά, έστω κι αν κάνουμε και λάθος. Αλλά πρέπει να φωνάξουμε πια για να μην πω ότι πρέπει να κραυγάσουμε. Γίνονται τόσο ρηχά πράγματα, όχι στο σύνολο, αλλά στην πλειοψηφία υπάρχει μια επιφάνεια, που έχει αρχίσει να μας κατακλύζει, να μας πνίγει. Πρέπει κάποιος να φωνάξει. Δεν ξέρω αν θα είμαι εγώ, αν έχω τόση δύναμη, αλλά αν παρασύρω έναν ακόμη θα είμαι πολύ ευτυχής".

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ


Κορυφή σελίδας
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ