Ενα απ' τα βασικά επιχειρήματα για το διαχωρισμό "σκληρών - μαλακών" ή για τη νομιμοποίηση των ναρκωτικών, είναι ότι αν συλληφθεί κάποιος για χρήση χασίς και μπει στις φυλακές, θα βγει ηρωινομανής. Το ίδιο επιχείρημα χρησιμοποιήθηκε και για την εισαγωγή των υποκατάστατων.

Πίσω από αυτά τα επιχειρήματα περισσεύει η υποκρισία. Και τούτο γιατί, αν το κράτος ήθελε, θα μπορούσε να έχει επιτύχει τον περίφημο διαχωρισμό των τοξικομανών απ' τους υπόλοιπους φυλακισμένους.

Αλλα για αυτό χρειάζονται προγράμματα και χρήματα. Ιδέες και σκέψεις υπήρξαν πολλές, αλλά εκείνο που δεν υπήρξε ήταν τα χρήματα και η πολιτική βούληση.

Ιδού και οι πλευρές αυτής εξέλιξης:

• Με το νόμο 1729/87 ο χρήστης αντιμετωπίστηκε ως ασθενής και όχι ως εγκληματίας. Ο νόμος διαχώριζε τους χρήστες σε εξαρτημένους και μη. Οι μη εξαρτημένοι χρήστες που συλλαμβάνονταν για πρώτη φορά και η παράβαση αφορούσε μόνο προσωπική χρήση υποχρεώνονταν να παρακολουθήσουν ένα συμβουλευτικό πρόγραμμα.

Τότε λοιπόν μια ομάδα επιστημόνων σχεδίασε ένα πρόγραμμα, με βάση τα διεθνή πρότυπα, για πέντε κέντρα σωματικής απεξάρτησης στις φυλακές των πέντε μεγάλων αστικών κέντρων. Το πρόγραμμα εκείνο - που υποβλήθηκε στον τότε υπουργό, και μακαρίτη πια, Μ. Κουτσόγιωργα - προέβλεπε στη συνέχεια την ένταξη σε ανεξάρτητη θεραπευτική μονάδα για την ψυχολογική απεξάρτηση. Κατάληξη αυτής της διαδικασίας θα ήταν η επαγγελματική και κοινωνική επανένταξη των αποφυλακιζομένων - χρηστών. Το πρόγραμμα, τέλος, προέβλεπε ειδική αντιμετώπιση των γυναικών και των ανηλίκων.

Τι έγινε απ' όλα αυτά; Τίποτε!

• Εκτοτε με το θέμα ασχολήθηκαν οι εκάστοτε υπουργοί. Ηρθαν και δύο ακόμα νόμοι - της ΝΔ και του Βενιζέλου - που δημιουργούσαν τις προϋποθέσεις για καλύτερη μεταχείριση του χρήστη - αν και σε ορισμένες περιπτώσεις έγινε εκμετάλλευση απ' τους εμπόρους ναρκωτικών.

Εκείνο που δεν έγινε ποτέ, ήταν τα κέντρα διαχωρισμού. Ομως αυτή η ιδέα των ειδικών κέντρων δεν έπαψαν να αποτελούν βέλος στη φαρέτρα των πομπωδών εξαγγελιών απ' την εκάστοτε κυβέρνηση.

Στις 16.12.1994 οι τότε υπουργοί Δικαιοσύνης, Γ. Κουβελάκης και Υγείας, Δ. Κρεμαστηνός, σε κοινή συνέντευξη Τύπου στο υπουργείο Δικαιοσύνης, παρουσίασαν κάποια μέτρα για τα ναρκωτικά στις φυλακές. Η κυβέρνηση, είπε τότε ο Γ. Κουβελάκης, έχει πάρει δάνειο απ' το Συμβούλιο της Ευρώπης για την οικοδόμηση στα επόμενα χρόνια κέντρων απεξάρτησης όπου θα μετεγκατασταθούν οι κρατούμενοι χρήστες. Ηδη έχουν περάσει τα τρία χρόνια και δεν έχει γίνει τίποτε.

Ο πρόεδρος Ενωσης Εισαγγελέων και αντιπρόεδρος του ΚΕΘΕΑ, Α. Φάκος, έκανε την εξής σημαντική επισήμανση στις εκδηλώσεις του ΕΣΥΝ: "Πιστεύω, ότι δε φταίει η ελληνική νομοθεσία, ούτε μπορούμε κάθε φορά με τον πανικό που μας κυριεύει και την κοινωνική πίεση, να λέμε ότι θα συστήσουμε μια επιτροπή να μελετήσει το θέμα ή ότι θα συστήσουμε μια επιτροπή που θα κάνει τροποποιήσεις στο νόμο. Ενας κακός νόμος στα χέρια ενός καλού εφαρμοστή - δικαστή, εισαγγελέα, δικηγόρου - θα έχει ένα καλό αποτέλεσμα, θα βρει τη διέξοδο, θα δώσει σωστή λύση και θα βγάλει απόφαση που ικανοποιεί τις ανάγκες της ζωής. Ενας άρτια εξοπλισμένος και ωραίος νόμος στα χέρια ενός ανελλιπούς εφαρμοστή θα βγάλει στραβή, ελλειμματική και ανάποδη απόφαση. Συνεπώς, δεν πιστεύω ότι πρέπει συνέχεια να λέμε ότι έχει κενό ο νόμος. Είναι η δική μας ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, ώστε να μπορέσουμε να βγάλουμε σωστές αποφάσεις με την όποια νομοθεσία υπάρχει".

Ετσι οι νόμοι εφαρμόζονται άτεγκτα και από καιρού εις καιρόν βλέπουμε απεξαρτημένα παιδιά και επανενταγμένα στην κοινωνία να σύρονται στις φυλακές.