Τετάρτη 12 Μάρτη 1997
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 25
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΖΗΣΗΣ ΣΚΑΡΟΣ
"Πλούτος" αγώνων και δημιουργίας

Κηδεύτηκε χτες ο διακεκριμένος κομμουνιστής συγγραφέας

Ο Απόστολος Χρήστου Ζήσης,όπως ήταν το πραγματικό όνομα του αλησμόνητου Ζήση Σκάρου,το περασμένο Σάββατο το απόγευμα, με τον αιφνίδιο θάνατό του, από ανακοπή καρδιάς στο σπίτι του, πίκρανε, για πρώτη φορά στη ζωή του όσους τον αγαπούσαν.Τη συντρόφισσα της ζωής του, Τίτη,τους συγγενείς, φίλους, ομοτέχνους, συναγωνιστές του, το κόμμα του - το ΚΚΕ - και τους συντρόφους του στην ΚΟΒ Λογοτεχνών του ΚΚΕ.

Χτες το μεσημέρι, στο Α Νεκροταφείο αποχωριστήκαμε για πάντα, τον αγαπημένο και αξέχαστο, τον γλυκύτατο άνθρωπο, τον "άρχοντα" στην ψυχή και το ήθος, τον πολύτιμο με τις πολύπλευρες γνώσεις του, την αταλάντευτη πίστη του στα σοσιαλιστικά ιδανικά, το σπουδαίο - συνειδητά στρατευμένο σ' αυτές τις ιδέες, συνειδητά ταξικό, πλουσιότατο έργο του, κομμουνιστή συγγραφέα.

Η "οικογένεια" της διανόησης και των Γραμμάτων μένει, πραγματικά, φτωχότερη χωρίς τον Ζήση Σκάρο. Γιατί, ο Ζήσης Σκάρος είναι από τους τελευταίους της γενιάς εκείνης των διανοουμένων και λογοτεχνών που με τους αγώνες τους, με τη στάση ζωής και με το έργο τους "ποίησαν ήθος", ταυτίστηκαν με τα πάθη και τους πόθους του λαού, δεν ξεχώρισαν απ' αυτόν. Αντίθετα - έργω και λόγω - ενώθηκαν κυριολεκτικά μ' αυτόν, διακινδυνεύοντας και παθαίνοντας τα πάντα για την ελευθερία, την ανεξαρτησία και προκοπή του λαού.

Ο "Νέος Λενινιστής"

Από το χωριό Κανάλια της Καρδίτσας, το 1917, άρχισε η "πλούσια" ζωή του Ζήση Σκάρου. Η αγροτική του οικογένεια λαχταρούσε τα γράμματα και ωθούσε τα έξι παιδιά της στη μόρφωση. Το 1929 μπαίνει στο Γυμνάσιο της Καρδίτσας. Το 1933 πρωτοστατεί σε μια μαθητική απεργία, με αποτέλεσμα την αποβολή του από όλα τα γυμνάσια της χώρας.Η πρώτη αγωνιστική εμπειρία τον οδηγεί το 1934 στην ΟΚΝΕ και στην πρώτη μαχητική συγγραφική δημιουργία: Δημοσιεύει στο αθηναϊκό περιοδικό "Νέος Λενινιστής" το διήγημά του "Το αέρι του θανάτου",που καταδίκαζε τη χρήση χημικών αερίων στον πόλεμο. Το 1935 μετά από εξετάσεις σε επιτροπή καθηγητών κατατάσσεται στην 6η τάξη Γυμνασίου και αποφοιτά το 1936. Το 1937 συλλαμβάνεται από το μεταξικό καθεστώς, καταδικάζεται σε δύο χρόνια φυλακή και ένα εξορία.Μετά από έφεση και οκτάμηνη κράτηση στις φυλακές Καρδίτσας και Λάρισας αποφυλακίζεται. Το 1938 εισάγεται στη Νομική του Πανεπιστημίου Αθηνών και παράλληλα σπουδάζει στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Την ίδια χρονιά ξανασυλλαμβάνεται σε αντιδικτατορική φοιτητική διαδήλωση, φυλακίζεται για δύο μήνες και εκδίδει την πρώτη νουβέλα "Οι Δυνατοί" (για τη ζωή στην ορεινή Θεσσαλία).

Χρόνια αγώνων

Το 1941 καλείται στο στρατό, στη διλοχία των σπουδαστών στη Λαμία. Με την εισβολή των Γερμανών η διλοχία διαλύεται. Το 1942, είναι ήδη μέλος του ΚΚΕ, οργανώνεται στο ΕΑΜ, παίρνει το πτυχίο του Οικονομικού της Νομικής και εκδίδει παράνομα την πρώτη ποιητική συλλογή του "Αργώ".Το 1943 διορίζεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο,από το οποίο διώχνεται την ίδια χρονιά ως μη"νομιμόφρων" και εκδίδει την πρώτη συλλογή διηγημάτων "Ναθαναήλ Μαρκός".Το Γενάρη του '44 συλλαμβάνεται από τα SS και κλείνεται στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου. Το Μάη μεταφέρεται στα υπονομευμένα με δυναμίτη βαγόνια - κλούβες, που έβαζαν οι ναζί μπροστά στις μηχανές των τρένων για να προφυλάγονται από τις επιθέσεις των ανταρτών του ΕΛΑΣ,γεγονός που ενέπνευσε το μυθιστόρημά του "Κλούβες" (1945). Τον Αύγουστο του '44 μεταφέρεται στις φυλακές του νοσοκομείου "Σωτηρία", από όπου βγαίνει την ημέρα της απελευθέρωσης(12/10/44). Το Δεκέμβρη του '44 συλλαμβάνεται από τους Εγγλέζους και κλείνεται στο στρατόπεδο του Γουδιού μέχρι τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Το 1945 εκδίδει το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα "Οι Κλούβες" (κυκλοφόρησαν και από το εκδοτικό του ΚΚΕ στο εξωτερικό "Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις" το 1961 και 1964). Το 1946 επαναδιορίζεται στο υπουργείο Οικονομικών. Το '49 κηρύσσεται ανυπότακτος, παραπέμπεται σε στρατοδικείο και αθωώνεται,ύστερα από βεβαίωση γιατρών ότι ήταν άρρωστος. Το 1950 επανεκδίδονται τα διηγήματα "Ναθαναήλ Μαρκός" με τίτλο "Χαραυγή" και ξυλογραφίες της Βάσως Κατράκη.Μαθαίνει αγγλικά και μελετά την ιστορία του αγροτικού και εργατικού κινήματος της χώρας μας, για να γράψει το σπουδαιότερο έργο του - την τρίτομη μυθιστορική τριλογία "Οι ρίζες του Ποταμού".Το 1953 επανεκδίδονται οι "Δυνατοί" με τίτλο "Τα γεράκια της Πίνδου" και τον επόμενο χρόνο η ποιητική σύνθεση "Το Φλογισμένο Βουνό" με ξυλογραφίες του Α. Τάσσου.Το 1955 ταξιδεύει στην κεντρική Ευρώπη και τον επόμενο χρόνο εκδίδει το βιβλίο "Το ταξίδι της Φιλίας".Το 1958 κυκλοφορεί το μυθιστόρημα "Ανοιχτοί ουρανοί".Το 1960 κυκλοφορεί ο πρώτος τόμος της τριλογίας "Οι Ρίζες του Ποταμού", με τίτλο "Ραγιάδες και κολίγοι".Το 1963 εκδίδονται τα διηγήματά του "Το κορίτσι με το σαντούρι".Το '66 εκδίδεται το θεατρικό του "Ανάψτε τα φώτα" και ο δεύτερος τόμος της τριλογίας"Αστοί και Εργάτες".

Το 1967 η χούντα περιλαμβάνει στον "ίντεξ" όλα τα βιβλία του. Απολύεται από την υπηρεσία του και αυτοεξορίζεται στη Ρώμη, αρχικά και μετά στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες, όπου αναπτύσσει μεγάλη αντιδικτατορική δράση. Το 1969 σε συνέδριο στο Ελσίνκι εκλέγεται πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου των Ελληνικών Αντιδικτατορικού Επιτροπών Εξωτερικού. Το 1971 με την 16351/859 απόφαση της χούντας του αφαιρείται η ελληνική ιθαγένεια.Στις Βρυξέλλες, το 1971, επανεκδίδονται οι "Δυνατοί" και κυκλοφορεί το ιστορικό δοκίμιο "Εκατόν πενήντα χρόνια αγώνων για τη λευτεριά και τη Δημοκρατία",που μεταφράζεται στα αγγλικά και κυκλοφορεί και στον Καναδά. Το 1972 μεταφράζεται από την Τερψιχόρη Κολοζώφ ο δεύτερος τόμος της τριλογίας και κυκλοφορεί στην Ιταλία. Ο τόμος εκδίδεται και από τις "Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις", ενώ στον Καναδά κυκλοφορούν οι "Ανοιχτοί ουρανοί" με τίτλο "Κρίσιμη Καμπή".

Δημιουργία και δικαίωση

Η μεταπολίτευση δε σήμανε και την επιθυμητή άμεση επιστροφή του στην Ελλάδα. Χρειάστηκαν πολλά "τρεξίματα" της γυναίκας του για την απόδοση της ιθαγένειάς του και η δημοσίευση στις 29/8/74 από την "Ελεύθερη Ελλάδα" (και στις 30/8/74 από την "Αυγή") της διαμαρτυρίας του για την έμμεση απόρριψη του αιτήματός του στον πρόεδρο των αντιδικτατορικών επιτροπών του εξωτερικού. Το φθινόπωρο του '74 του αποδίδεται η ιθαγένεια, επιστρέφει στην Ελλάδα και επαναδιορίζεται στο υπουργείο Οικονομικών ως διευθυντής Α.Το 1975 επανεκδίδονται οι "Κλούβες" και κυκλοφορεί το ιστορικό δοκίμιο "Η κραυγή του ελληνικού λαού".Το 1976 η "Σύγχρονη Εποχή" εκδίδει το μυθιστόρημα "Ο κόσμος των ελπίδων" (το 1983 μεταφράστηκε στα ρώσικα και κυκλοφόρησε στην ΕΣΣΔ). Το 1977 εκλέγεται για πρώτη φορά πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.Το 1978 η "Σύγχρονη Εποχή" εκδίδει τους δύο πρώτους τόμους της τριλογίας "Οι Ρίζες του Ποταμού",η οποία αφιερώνεται από τον συγγραφέα στα 60χρονα του ΚΚΕ.Το 1979 η "Σύγχρονη Εποχή" κυκλοφορεί τον τρίτο τόμο της τριλογίας με υπότιτλο "Αντίσταση και Πόλεμος". Το 1980 η τριλογία παίρνει το β κρατικό βραβείο. Το 1981 ο δήμος Καρδίτσας του απονέμει το τιμητικό μετάλλιο της πόλης για "τις εξαιρετικές του υπηρεσίες στα Γράμματα και τους εθνικοκοινωνικούς αγώνες του λαού μας".Τη χρονιά αυτή κυκλοφορεί ανθολογία των διηγημάτων του με τίτλο "Ψηφίδες" και προσκαλείται στο 7ο Συνέδριο των Σοβιετικών Συγγραφέων,στη Μόσχα. Το 1983 κυκλοφορούν το μυθιστόρημα "Ο σημερινός κόσμος" (βραβείο του "Ιδρύματος Τ. Τρανούλη" - 1987) και το δοκίμιό του "Ζητήματα Τέχνης".Το 1985 του απονέμεται από το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ το Μετάλλιο της Αντιφασιστικής Νίκης.Το 1988 τιμάται η λογοτεχνική προσφορά του από το Σύλλογο Απανταχού Καρδιτσιωτών και κυκλοφορεί η συλλογή παιδικών διηγημάτων "Για ένα λουλούδι".

Στο ενεργητικό του είχε πλήθος άρθρων και επιφυλλίδων σε περιοδικά και εφημερίδες (μεταξύ των οποίων ο "Ρ"), καθώς και κείμενά του σε εφημερίδες της ελληνικής πολιτικής προσφυγιάς στις σοσιαλιστικές χώρες, αλλά και σε εφημερίδες των συλλόγων των μεταναστών στη Δυτική Ευρώπη στα χρόνια της χούντας.

Κλείνουμε το πλούσιο βιογραφικό του αξέχαστου συντρόφου μας Ζήση Σκάρου,με την αναφορά μερικών ψευδωνύμων, που κατά καιρούς χρησιμοποίησε: Π. Αβάντος, Αλέξης Ζήσης, Πύρρος Βάρδης, Βασίλης Λόγγος.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ