Τρίτη 24 Ιούνη 1997
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 26
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ

"Βόιτσεκ" από το "Θέατρο της Ανοιξης"

Πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια οι θεατρικές ομάδες, που, λόγω έλλειψης στέγης και μιας σταθερής οικονομικής ενίσχυσης, αναζητούν στα τέλη της άνοιξης μια χειμερινή σκηνή, για να στεγάσει λίγες ημέρες τις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες και προσπάθειες. Ανησυχίες και προσπάθειες, "περιθωριοποιημένες", αν και ιδιαίτερα αξιόλογες σε αρκετές περιπτώσεις. Το φαινόμενο των ανοιξιάτικων παραστάσεων, που μοιάζει με "αγώνα δρόμου" των άστεγων ομάδων και ο οποίος μπορεί για πολλούς λόγους να μείνει και στα μισά του δρόμου (ματαίωση μέρους των λιγοστών έτσι κι αλλιώς παραστάσεων), δηλοί το γενικότερο, σοβαρότατο "πληθωριστικό" και διαρθρωτικό πρόβλημα του θεάτρου μας. Τη διασπορά των δυνάμεών του. Την αγωνιώδη προσπάθεια να υπάρξουν και να εκφραστούν καλλιτεχνικά οι πολυάριθμοι νέοι που έχουν "εισέλθει" τα τελευταία χρόνια ή επιδιώκουν να εισέλθουν, στο αβέβαιο, ανασφαλές, εργασιακά όλο και πιο εφήμερο, θεατρικό "επάγγελμα". Αλλά ας αναφερθούμε σε μια άξια λόγου ανοιξιάτικη παράσταση.

Στο "Αμόρε" φιλοξενήθηκε το "Θέατρο της Ανοιξης",με τον "Βόιτσεκ" του Μπύχνερ. Το ημιτελές αυτό αριστούργημα του (χαμένου στην πρώτη νιότη του), επαναστάτη για την εποχή του Μπύχνερ, έργο φλογερής λαϊκής, ταξικής αντίληψης, έργο που επηρέασε τον Μπρεχτ, είχε απασχολήσει πριν δέκα περίπου χρόνια, τότε που έκανε τα πρώτα ελπιδοφόρα βήματά του, το "Θέατρο της Ανοιξης". Η παλιά αξιόλογη παράσταση ήταν η βάση για τη φετινή, αναγκαστικά περιορισμένου κόστους παράσταση, με την ερευνητική διασκευή και σκηνοθεσία του δημιουργού του "Θεάτρου της Ανοιξής", Γιάννη Μαργαρίτη.Μια διασκευή και σκηνοθεσία ενδιαφέρον "απόσταγμα" του δραματικού μύθου (με την απάλειψη, συντόμευση, αναδόμηση σκηνών), των βασικών προσώπων και των ταξικών χαρακτηριστικών τους, η οποία υπογράμμισε με ευρηματικότητα και εμφαντικά φορμαλιστικά στοιχεία (σκηνογραφικά, ενδυματολογικά, με την κίνηση, τη χειρονομία, την έκφραση και το μακιγιάζ του προσώπου, και την υποκριτική καθοδήγηση των ηθοποιών) τον προδρομικό εξπρεσιονισμό στο έργο του Μπύχνερ. Εξπρεσιονισμός που αποκαλύπτει την απάνθρωπη, μιλιταριστική δομή και λειτουργία της Γερμανίας που συνέθλιψε "πειραματικά" πλήθος προλεταρίων σαν τον δυστυχή Βόιτσεκ, την προλετάρια ερωμένη του Μαρία και το παιδί τους κατά το 19ο αιώνα, για να "θεμελιώσει" τη φασιστική, μαζική, εξολόθρευση όχι μόνο των Γερμανών προλετάριων, αλλά και άλλων λαών κατά τον 20ό αιώνα.

Το αισθητικό - ερμηνευτικό σχέδιο του Γ. Μαργαρίτη υπηρετήθηκε απόλυτα με τη (γραμμένη για την παλιά παράσταση του θιάσου) εξαιρετική, μπρεχτικής επιρροής, μουσική του Θάνου Μικρούτσικου,καθώς και το ευρηματικά αφαιρετικό σκηνικό και τα συμβολιστικά και καλαίσθητα κοστούμια της Αγνής Ντούτση.Ο Δημήτρης Σιακαράς,εξελισσόμενος ηθοποιός με στέρεα υποκριτικά μέσα έπλασε εσωτερική δραματικότητα τον Βόιτσεκ. Συμβολιστική δύναμη και θεατρικότητα είχαν οι ερμηνείες των Δημήτρη Σταμούλη, Αντώνη Μπαμπούνη, Γιώργου Ζιώβα.Η Ελενα Αρβανίτη (Κρίστιαν) υπηρέτησε το εφιαλτικό (ίσως υπερβολικό) εύρημα του σκηνοθέτη για το προγραμμένα τραγικό παιδί - θύμα. ΗΧρυσάνθη Δούζη κινησιολογικά σχηματική και χωρίς συναισθηματικό βάθος, στη Μαρία.

"Ο βιολιστής στη στέγη" στο "Αθήναιον"

Το μιούζικαλ, είδος που καλλιέργησε το αμερικανικό θέατρο (και κατ' επέκταση και ο αμερικανικός κινηματογράφος) φτάνοντας και σε αληθινά καλλιτεχνικά επιτεύγματα, στην κατηγορία του εννοείται, ελκύει κατά καιρούς τους ανθρώπους του ελληνικού θεάτρου, βάζοντάς τους στον πειρασμό να δοκιμαστούν σ' ένα πεδίο ανοίκειο, δύσκολο, τριπλής ερμηνευτικής απαίτησής του (απόλυτος συνδυασμός υποκριτικής, τραγουδιού, χορού) και γι' αυτό "ολισθηρό", λόγω της διαφορετικής ελληνικής θεατρικής τους παιδείας και μάλιστα να δοκιμαστούν σε διάσημα έργα του είδους. Πρόκειται για δοκιμασία παρακινδυνευμένη, από την οποία σπάνια βγαίνουν "νικητές" και στους τρεις τομείς οι Ελληνες "εραστές" του είδους και κυρίως οι ηθοποιοί, των οποίων οι ρόλοι απαιτούν πολύ τραγούδι και ταυτόχρονα χορό. Υπάρχουν, όμως, και επιτυχείς - πάντα με τα ελληνικά μέτρα - σκηνικές δοκιμασίες, και μάλιστα "κατ' αντιγραφή" των αμερικάνικων παραστάσεων ή ταινιών (αυτό απαιτούν οι Αμερικανοί παραγωγοί για να δώσουν τα δικαιώματα!), για να επιβεβαιώνεται και στο θέατρο το "δαιμόνιο της φυλής". Επιτυχείς και γιατί υπάρχει ταλέντο, μεγάλη θεατρική εμπειρία, αίσθηση του μέτρου και κάποια ελευθερία και όχι τυφλή μίμηση του αμερικανικού προτύπου, αλλά και γιατί έχουν μοχθήσει όλοι οι συντελεστές της παράστασης.

Τέτοια επιτυχής δοκιμασία είναι η παράσταση στο θερινό θέατρο "Αθήναιον" του - γνωστού και στο ελληνικό κοινό από την κινηματογραφική μεταφορά του - μιούζικαλ "Ο βιολιστής στη στέγη".Μιούζικαλ, που βασίζεται σε βιωματικές (χιουμοριστικές αλλά και δραματικές) ιστορίες του Ρωσοεβραίου συγγραφέα Σόλομον Ραμπίνοβιτς (1859-1916), ο οποίος ξεριζώθηκε από την πατρίδα του σε ένα από τα πογκρόμ κατά των φτωχών αγροτών και βιοπαλαιστών Εβραίων το 1905, χρονιά της πρώτης, αποτυχημένης μπολσεβίκικης επανάστασης και μετανάστευσε στις ΗΠΑ, όπου έγραφε ως Σάλομ Αλαχέμ για τις παραδόσεις και τα πάθη της φυλής του και αναμνήσεις από την πατρίδα του. Ο Αλαχέμ έγινε πλατιά γνωστός μετά θάνατον, κυρίως με το ανέβασμα στο Μπροντγουαίη του"Βιολιστή" (1964), σε κείμενο Γιόζεφ Στάιν,μουσική Τζέρυ Μποκ,στίχουςΣέλντον Χάρνικ,χορογραφία Τζερόμ Ρόμπινς.

Ο Κώστας Τσιάνος έστησε μια παράσταση εύρυθμη, νευρώδη, με ρώσικο λαϊκό"χρώμα", με υπογραμμίσεις του κοινωνικού κλίματος και της ταξικής θέσης της εβραϊκής φτωχολογιάς, και νύξεις των κυοφορούμενων επαναστατικών ιδεών της εποχής. Η σκηνοθεσία είχε συμπαραστάτες τη θεατρικά στρωτή μετάφραση τουΣταμάτη Φασουλή.Τη μεταφραστική προσαρμογή των στίχων των τραγουδιών (όχι ιδιαίτερα επιτυχής σ' όλα τα τραγούδια) από την Αφροδίτη Μάνου.Το ευρηματικό, "εύστροφο" τεχνικά, αφαιρετικά ρεαλιστικό σκηνικό και τα καλαίσθητα, τυπικά ρώσικα κοστούμια του Γιώργου Ασημακόπουλου.Τους αισθαντικούς φωτισμούς της Ελευθερίας Ντεκώ.Τη φροντισμένη χορογραφική δουλιά του Δημήτρη Παπάζογλου (αναπαραγωγή των χορογραφιών της αμερικάνικης παράστασης). Τη διδασκαλία των τραγουδιών, στους γενικά καλλίφωνους ηθοποιούς, από τον Γιούρι Στούπελ.

Το μέγα φορτίο της παράστασης σηκώνει επάξια ο Γρηγόρης Βαλτινός,όχι μόνο με την υποκριτική ευρύτητα, ευελιξία, ευαισθησία, την αίσθηση του χιούμορ που διαθέτει και τη σκηνική του εξυπνάδα και θέρμη, αλλά και με το καλλίφωνο τραγούδι του και την εκφραστική κίνησή του. Στο πλάι του είχε την επίσης άξια, με χιούμορ και καλλιεργημένη μουσικά φωνή της Μάρθα Βούρτση.Τους ταλαντούχους και έμπειρους Μαρία Αναστασίου, Δημήτρη Τζουμάκη, Αρτώ Απαρτιάν.Τους εκφραστικότατους σε τυπίστικους ρόλους Κώστα Δαρλάση, Χρήστο Ευθυμίου και τους αξιοπρόσεκτους νέους ηθοποιούς Τάνια Τρύπη, Πέγκυ Τρικαλιώτη, Ελενα Γεροδήμου, Τζώνη Θεοδωρίδη.

ΘΥΜΕΛΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ