Οι επικίνδυνες προοπτικές από τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ ξεκαθαρίζουν όλο και περισσότερο στις συνειδήσεις των λαών σε Δυτική και Ανατολική Ευρώπη. Τα κινήματα ειρήνης ανασυγκροτούνται και αναλαμβάνουν δράση στη βάση αυτής της κατεύθυνσης. Χαρακτηριστικές του κλίματος είναι και οι ομιλίες των αντιπροσώπων των κινήσεων ειρήνης στην Ευρωπαϊκή Διάσκεψη των ΑΘηνών.

Η απόκρουση της νέας στρατηγικής του ΝΑΤΟ, που προβλέπει τη διεύρυνση του ρόλου του, αλλά και των ορίων του, ήταν στο επίκεντρο του προβληματισμού και των προτάσεων των ομιλητών. Κατατέθηκαν προτάσεις για ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών και συντονισμό των κινημάτων ειρήνης σε αυτή την κατεύθυνση. Επίσης, τονίστηκε και μια άλλη πλευρά της διεύρυνσης του ρόλου του ΝΑΤΟ, αυτή που αφορά το ρόλο του ως διεθνούς κατασταλτικού μηχανισμού. Ο κίνδυνος αυτός, σημειώθηκε, δεν αφορά μόνο το φιλειρηνικό κίνημα, αλλά και το συνδικαλιστικό και γενικότερα. Το παράδειγμα της Αλβανίας και της διεθνούς στρατιωτικής επέμβασης είναι χαρακτηριστικό.

Η εκπρόσωπος του Ιταλικού Κινήματος Ειρήνης χαρακτήρισε σοβαρότατο λάθος τη διαιώνιση των στρατιωτικών συμμαχιών. Ηταν λάθος, είπε, η επιλογή διατήρησης, στη Δύση, του ΝΑΤΟ και όχι η ενίσχυση του ΟΗΕ και του ΟΑΣΕ. Οποιαδήποτε στρατιωτική συμμαχία, για να υπάρχει, χρειάζεται εχθρούς. Οποιος, λοιπόν, αποκλείεται από τη συμμαχία, παραμένει ο πιθανός εχθρός.

Ειδικά για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης σημείωσε ότι τις τροφοδότησαν με την αυταπάτη της εξίσωσης: ευημερία = ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η ίδια, προχωρώντας στην ομιλία της, τόνισε την ανάγκη μιας επίθεσης αφοπλισμού και ειρήνης που θα έχει ως στόχο τον πυρηνικό αφοπλισμό, τη μείωση των συμβατικών όπλων και των στρατευμάτων.

Είμαστε αντίθετοι, τόνισε, στην επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Θα πρέπει να είναι σαφές ότι η ένταξη των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης δεν μπορεί να σημαίνει νέες αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις σε αυτές τις χώρες, ούτε την ανάπτυξη στρατιωτικού πυρηνικού οπλισμού.

Στο μέλλον, είπε, θα πρέπει να καταλάβουμε ότι το κίνημα ειρήνης θα πρέπει να ασκήσει έντονη πίεση για μία νέα διεθνή πολιτική. Αν αυτό δεν το καταφέρουμε, ολόκληρη η δουλιά μας δε θα είναι αποτελεσματική.

Ο εκπρόσωπος του Γαλλικού Φιλειρηνικού Κινήματος αναφέρθηκε στις μεγάλες ευθύνες, αλλά και στις μεγάλες δυνατότητες απέναντι στους λαούς, στο κατώφλι του 2000. Ως βάση ανέφερε τις κοινές απόψεις που επικρατούν: Οτι τα προβλήματα των χωρών της Ευρώπης δε χρήζουν στρατιωτικής αλλά πολιτικής λύσης.

Το μείζον ζήτημα, είπε, είναι η πρόληψη των κρίσεων μέσα από την απάλειψη των αιτίων τους και όχι η "διαχείρισή" τους εκ των υστέρων, όπως ευαγγελίζεται το ΝΑΤΟ, αλλά και η ΕΕ, ενώπιον της σύστασης ευρωπαϊκού στρατού υπό τον έλεγχο του πρώτου. Είναι απαράδεκτη η επέκταση του ΝΑΤΟ σε συνδυασμό με αύξηση των εξόδων για τους εξοπλισμούς. Στο σημείο αυτό ανέφερε ότι πρέπει να αναληφθεί κοινή δράση προκειμένου να επιτευχθεί κοινή ασφάλεια χωρίς στρατιωτικά μέσα. Κάτι τέτοιο θεωρούμε, είπε, ότι δεν μπορεί να γίνει διά μέσου του ΟΑΣΕ, όπως ο Οργανισμός αυτός είναι σήμερα.

Και κατέληξε ότι, παρά τις διαφορές που μπορεί να υπάρχουν, τα κινήματα ειρήνης πρέπει να εργαστούν από κοινού ώστε να ενημερώσουν τους ενδιαφερόμενους λαούς και να προχωρήσουν σε μία πρώτη κοινή συγκέντρωση στις 5 - 6 Ιούλη στη Μαδρίτη στη σύνοδο του ΝΑΤΟ, όπου θα συζητηθεί το θέμα της διεύρυνσης.

Ο εκπρόσωπος του Πορτογαλικού Κινήματος Ειρήνης τόνισε ότι, εφόσον δεν υπάρχει Σύμφωνο Βαρσοβίας, το ΝΑΤΟ πρέπει να διαλυθεί. Η επέκταση του ΝΑΤΟ, είπε, καθώς και ο ρόλος που παίζουν οι παγκόσμιοι Οργανισμοί, όπως ο ΟΗΕ, αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια και την ειρήνη. Ο ΟΑΣΕ, οι διαθέσεις και η πρακτική του είναι ενάντια στο πνεύμα και το γράμμα της τελικής πράξης του Ελσίνκι.

Ο εκπρόσωπος του Σλοβακικού Κινήματος Ειρήνης,Γιαροσλάβ Σέλκο, τόνισε ότι η ιδέα της ουδετερότητας της χώρας του υποστηρίζεται από μεγάλο μέρος του λαού. Γι' αυτό είναι απαραίτητο, είπε, να ξεκινήσει καμπάνια και δράση υπέρ της ουδετερότητας και της αξίας της. Επίσης, απηύθυνε κάλεσμα σε όσους στηρίζουν την ουδετερότητα να ενώσουν τις φωνές τους. Με αυτό τον τρόπο, πρόσθεσε, θα εξασφαλιστεί η ασφάλεια της χώρας μας και ταυτόχρονα θα προχωρήσουμε στην οικοδόμηση ενός συστήματος ασφάλειας στην Ευρώπη, που θα συμβάλει και στην παγκόσμια ασφάλεια.

Ο Ρώσος Α. Καρπόφ,από τη Διεθνή Ενωση για την Ειρήνη, σημείωσε σχετικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ ότι η λαϊκή γνώμη στη Ρωσία είναι ότι ασκούνται πιέσεις προκειμένου να αναγκαστεί η Ρωσία να πληρώσει, και μάλιστα με πολύ υψηλό τίμημα, για τη στάση της παλιάς Σοβιετικής Ενωσης κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου. Σε αυτή την κατεύθυνση, πρόσθεσε, κινούνται και οι ηγέτες χωρών του ΝΑΤΟ. Για να τονίσει ότι πίσω από τα σχέδια αυτά βρίσκεται μια προσπάθεια ομηρίας της νέας Ρωσίας από τη Δύση. Υπάρχει λοιπόν, σημείωσε, ακόμα χρόνος για να ανοίξουμε τα μάτια των λαών σχετικά με τις επιπτώσεις από την επέκταση του ΝΑΤΟ και να παρέμβουμε στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, και φυσικά είμαστε έτοιμοι να ενώσουμε τον αγώνα μας ενάντια στην επέκταση του ΝΑΤΟ.

Ο εκπρόσωπος του Φιλειρηνικού Κινήματος της Κύπρου τόνισε την ανάγκη ενδυνάμωσης και συντονισμού της δράσης ενάντια στην επέκταση και τις επεμβάσεις του ΝΑΤΟ και ανύψωσης του ρόλου του ΟΗΕ και της ΟΑΣΕ, απελευθερώνοντας τους από την ηγεμονία των ΗΠΑ.

Ο εκπρόσωπος του Βουλγαρικού Κινήματος Ειρήνης επισήμανε ότι η πλειοψηφία του λαού δε συμμερίζεται την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, που επιδιώκει η σημερινή βουλγαρική κυβέρνηση. Εμείς, είπε, έχουμε επιφυλάξεις ως προς το ΝΑΤΟ. Θα πρέπει, συμπλήρωσε, να υπολογιστεί και το γεγονός ότι ο Οργανισμός αυτός ιδρύθηκε κάτω από εντελώς διαφορετικές γεωπολιτικές συνθήκες. Σήμερα συνετή επιλογή για τη Βουλγαρία είναι η ουδετερότητα. Είμαστε υπέρ της οικοδόμησης μιας ενωμένης Ευρώπης και όχι μιας Ευρώπης διαμελισμένης.