Πέρασαν κιόλας δέκα χρόνια από τις εξελίξεις εκείνες που οδήγησαν τελικά στην ανατροπή του σοσιαλισμού και στον διαμελισμό της Τσεχοσλοβακίας. Τις τελευταίες μέρες πολλοί ήταν αυτοί που βγήκαν να πανηγυρίσουν και πάλι για την «πτώση των κόκκινων». Ταυτόχρονα, όλοι τους φρόντισαν επιμελώς να σιωπήσουν για τις διαθέσεις των ανθρώπων στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.Στην Τσεχία για παράδειγμα, αυτή η ανατροπή, σε σχέση με την κατάσταση στην ΕΣΣΔ, πήρε κι έναν χαρακτήρα «ρεβάνς», συνδυαζόμενου με τα γεγονότα του ?68 και «πλημμύριζε» από αναφορές στην Δημοκρατία, την Ελευθερία, την Ευημερία που θα έπονταν. Τι ακολούθησε όμως τις διακηρύξεις και τα παχιά λόγια; Μια πρόσφατη δημοσκόπηση φέρνει στις προτιμήσεις των τσέχων ψηφοφόρων ως πρώτο κόμμα το Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχίας-Μοραβίας, με ποσοστό 23%, ακολουθεί το δεξιό αντιπολιτευόμενο σήμερα «Κόμμα των πολιτών» (ODS) με ποσοστό 21%, ενώ το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα φέρεται να παίρνει μόλις το 17,5% των ψήφων.Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα δεδομένα αυτά είναι σημαντικά κι από την άποψη της συνεχιζόμενης έντονης αντικομμουνιστικής υστερίας και προπαγάνδας που γίνεται στην συγκεκριμένη χώρα, όπως άλλωστε και στις άλλες χώρες των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης. Όχι στο σημερινό άρθρο δεν θα ασχοληθούμε με την αντικομμουνιστική υστερία, το «κυνήγι των μαγισσών» που εξαπολύσανε τα νέα καθεστώτα στις πρώην αυτές σοσιαλιστικές χώρες και που αναπαράγουν και στη χώρα μας ορισμένες ... «ανεξάρτητες» κι «αδέσμευτες» εφημερίδες. Αν κι αυτό σχετίζεται με το πολύ σοβαρό ζήτημα της καταπάτησης στοιχειωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων των πολιτών σ? αυτές τις χώρες. Θα προσπαθήσουμε ν? αναφερθούμε στα ζητήματα που κάνουν τον λαό της Τσεχίας ξανά να προσεγγίζει τους κομμουνιστές.

Όπως είναι γνωστό είναι πια γεγονός η προσχώρηση της Τσεχίας στο ΝΑΤΟ, που επίσημα και πανηγυρικά καταγράφτηκε στην συνάντηση για τα 50 χρόνια του ΝΑΤΟ τον Απρίλη του ?99 στην Ουάσινγκτον.Η δημοκρατία λοιπόν των κυρίαρχων κύκλων της σημερινής Τσεχίας αποδείχτηκε τέτοια που έσυρε τη χώρα και το λαό της σ? αυτόν τον ιμπεριαλιστικό οργανισμό χωρίς να βρουν το θάρρος να πάρουν τη γνώμη του γι? αυτό το ζήτημα. Και πως άλλωστε να τολμήσουν να ρωτήσουν, αφού όλες οι δημοσκοπήσεις τους, όπως κι αν τις έκαναν, ό,τι ερώτημα κι αν έθεσαν, τους βγάζει είτε την αρνητική, είτε την ιδιαίτερα επιφυλακτική στάση του λαού απέναντι στο ΝΑΤΟ.Την ίδια ώρα στη χώρα μας και στην υπόλοιπη Ευρώπη, όλες εκείνες οι πολιτικές δυνάμεις και προσωπικότητες που κόπτονταν κι ανησυχούσαν για την τύχη και του τελευταίου «αντιφρονούντα» στο έδαφος του σοσιαλισμού, τώρα σιωπούν, ή αλλιώς «κάνουν την πάπια» απέναντι στο διαρκώς αυξανόμενο «αντιφρονούν» κι αντί-ΝΑΤΟϊκό αίσθημα ενός ολόκληρου λαού. Η πρόσφατη ιμπεριαλιστική επέμβαση στα Βαλκάνια ενάντια στον γιουγκοσλαβικό λαό, έδειξε στην πράξη στον τσέχικο λαό πως μπορεί η χώρα του να μετατραπεί σε «ξέφραγο αμπέλι» του ΝΑΤΟ. Το αντινατοϊκό κίνημα έφτασε την περίοδο των νατοϊκών βομβαρδισμών στο απόγειό του, κάτι που προκάλεσε την οργή της τσεχικής προέλευσης ΥΠΕΞ των ΗΠΑ (Ολμπράιτ). Κι όμως η μόνη σοβαρή πολιτική δύναμη της Τσεχίας που έντονα καταδίκασε την Νατοϊκή επέμβαση και τις βαρβαρότητες του ΝΑΤΟ, πρωτοστατώντας στις ανάλογες κινητοποιήσεις ήταν το ΚΚ Τσεχίας-Μοραβίας.Όπως είναι γνωστό στις αρχές του Μάη την Τσεχία επισκέφτηκε, με πρόσκληση του παραπάνω κόμματος, η Αλέκα Παπαρήγα, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Στην κοινή δήλωση που υπογράφτηκε στην Πράγα αναφερόταν μεταξύ των άλλων ότι: «Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχίας -Μοραβίας ... θεωρούν πως στη σημερινή στιγμή σημαντικότερο καθήκον όλων όσων επιδιώκουν την ειρήνη και τη σωτηρία του ανθρώπινου πολιτισμού, είναι να επιμείνουν στην άμεση παύση της επίθεσης των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ - που υποστηρίζεται κι από τη στάση της ΕΕ - ενάντια στη Γιουγκοσλαβία». Εκτιμήθηκε επίσης ότι: «... αυτές οι παράνομες ενέργειες του ΝΑΤΟ αποτελούν επικίνδυνη απειλή όχι μόνο για τις χώρες των Βαλκανίων, αλλά και για όλους τους λαούς της Ευρώπης». Τα δύο κόμματα «εκφράζουν την κατηγορηματική τους αντίθεση στη νέα στρατηγική του ΝΑΤΟ που νομιμοποιεί τη δράση εκτός των μέχρι τώρα ορίων ευθύνης του και το καθιστά εργαλείο αλλαγής των συνόρων, καταπάτησης της κυριαρχίας ανεξάρτητων κρατών και θα εκδηλώσουν με κάθε πρόσφορο τρόπο την αντίθεσή τους προς μια τέτοια εξέλιξη...».

Πέρα όμως από την ιμπεριαλιστική επέμβαση, η οποία είναι αλήθεια ότι ταρακούνησε πολλές συνειδήσεις και στην Τσεχία, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά και στα στοιχεία για το πως περνάει σήμερα ο λαός της χώρας αυτής.Τα στοιχεία που δίνει η Στατιστική Υπηρεσία της Τσεχίας, είναι το ίδιο κατατοπιστικά για την «ευημερία» των Τσέχων πολιτών, σε σχέση πάντα με 10 χρόνια πριν, επί σοσιαλισμού.Τότε είχαν πλήρη απασχόληση 5.403.000 άνθρωποι, ενώ σήμερα 4.835.000, δηλαδή 10% λιγότεροι, ενώ ένα 4% δουλεύει χωρίς να πληρώνεται για ολόκληρους μήνες. (Ανοίγοντας εδώ μια παρένθεση, να πούμε πως στην γειτονική Σλοβακία το ποσοστό της ανεργίας ξεπέρασε ήδη το 16%). Αξίζει να ρίξει και μια ματιά κανείς στο που απασχολούνται αυτοί οι άνθρωποι.Έτσι αν το 1989 στην βιομηχανία απασχολούνταν 2.113.000 άνθρωποι, σήμερα αυτός ο αριθμός είναι 1.521.000, δηλαδή έχουμε μια πτώση της απασχόλησης στην βιομηχανία κατά 28%. Στον αγροτικό τομέα και τη δασοκομία απασχολούνταν το 1989 629.000 άνθρωποι, ενώ σήμερα μόλις 256.000, δηλαδή έχουμε μια πτώση της τάξης του 59%.Στις κατασκευές υπάρχει σχετικά με το 1989 μια αύξηση των απασχολούμενων. Έτσι το 1989 απασχολούνταν 392.000 άνθρωποι, ενώ το 1998 451.000 (αν και αξίζει να σημειώσουμε πως κι εδώ θα υπάρξει πτώση του αριθμού των απασχολούμενων, αφού ο συγκεκριμένος αριθμός είναι μικρότερος σε σχέση με το 1997).Που όμως τελικά έχουμε πραγματική αύξηση των απασχολούμενων στην Τσεχία; Οι εργαζόμενοι στις τράπεζες και στη ασφάλιση αυξήθηκαν από 28.000 το 1989 σε 102.000. Επίσης αύξηση παρουσιάζεται και στους εργαζόμενους στις δημόσιες υπηρεσίες, που από 96.000 αυξήθηκαν φτάνοντας τις 330.000, δηλαδή κατά 234.000 ή ποσοστό 243%.Μ? άλλα λόγια προωθείτε μια πολιτική καταστροφής της παραγωγικής βάσης της χώρας, που θα μεγαλώσει την ξένη εξάρτησή της, ενώ αναπτύσσονται ιδιαίτερα εκείνες οι υπηρεσίες που έχουν στόχο να διευκολύνουν την είσοδο του ξένου κεφαλαίου.

Η πολιτική αυτή έχει οδηγήσει στην αύξηση των απεργιών στη χώρα. Το ΚΚ Τσεχίας-Μοραβίας υποστήριξε αυτές τις εργατικές κινητοποιήσεις. Ταυτόχρονα σε πρόσφατες δηλώσεις ο Μιροσλάβ Γκρεμπενίτσεκ, Πρόεδρος του ΚΚ Τσεχίας - Μοραβίας υπογράμμισε ότι: «Οι κομμουνιστές θα υποστηρίξουν την αμυντική δράση του εργαζόμενου λαού η οποία όμως θα πρέπει να έχει στόχο όχι μόνο τους εργοδότες, αλλά επίσης και το καθεστώς».

Κατά τα άλλα βέβαια ο Χάβελ υπόσχονταν να εξουδετερώσει τον «γραφειοκρατικό σοσιαλισμό» με το υπέρογκο κράτος. Πράγματι εξόντωσαν την κρατική βιομηχανία, καταστρέφοντας ή πουλώντας επιχειρήσεις, ενώ πρόκοψαν επίσης και στην καταστροφή της αγροτικής συνεταιριστικής οικονομίας, ενώ φρόντισαν να αυγατίσουν τους κρατικούς μηχανισμούς που τους κρατούν στην εξουσία.

Βέβαια τώρα ο Χάβελ απλώς «προεδρεύει». Την πολιτική αυτή ξεκίνησαν τα παραδοσιακά δεξιά κόμματα και την συνεχίζουν οι σοσιαλδημοκράτες. Χαρακτηριστικό είναι πως αν και παραδοσιακά δεξιά κόμματα μετά τις τελευταίες εκλογές έχασαν την πλειοψηφία στη βουλή, κανένα κόμμα δεν συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Έτσι σχηματίστηκε κυβέρνηση μειοψηφίας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Τσεχίας, με την ψήφο ανοχής των παραδοσιακά δεξιών κομμάτων. «Το ?να χέρι νίβει τ? άλλο...» θα ταίριαζε. Δημιουργήθηκε έτσι μια ευρύτερη πολιτική συναίνεσης, τη «σούπα» της οποίας χαλάει μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχίας-Μοραβίας. Αυτό δεν μας προκαλεί βέβαια εντύπωση, αφού κάτι αντίστοιχο το βλέπουμε και στην χώρα μας, γύρω από τις στρατηγικές πολιτικές επιλογές που ακολουθεί η κυβέρνηση.Χαρακτηριστικό είναι ότι οι πρόσφατες οδήγησαν σε μια αναταραχή όλον τον πολιτικό κόσμο της χώρας από τους σοσιαλδημοκράτες έως την άκρα δεξιά. Λόγος γίνεται για τη δημιουργία «μιας μεγάλης συμμαχίας» όλων των πολιτικών δυνάμεων, ώστε να εμποδιστεί η παραπέρα άνοδος των κομμουνιστών.Όμως η ταχύτητα με την οποία οι σοσιαλδημοκράτες ψηφοφόροι έχασαν τις αυταπάτες τους, οδήγησε το ΚΚ Τσεχίας-Μοραβίας να ξανασκεφτεί τις σχέσεις του με το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Μέχρι πριν 15 μήνες θεωρείτο πάντα ως αριστερός σύμμαχος, ως ένα κόμμα το πρόγραμμα του οποίου σε κάποιο βαθμό κάλυπτε αυτό του ΚΚ. Σε μια συγκέντρωση 7.000 οπαδών, μελών και στελεχών στην Ανατολική Βοημία, στις αρχές Σεπτέμβρη Γκρεμπενίτσεκ δήλωσε ότι για τους Σοσιαλδημοκράτες «πολιτική είναι μόνο μπίζνες», σημειώνοντας ότι έχουν υπογράψει συμφωνία με το ODS επειδή τους παρείχε ευκαιρίες για να κερδίσουν υψηλά «κρατικά πόστα». Οι κομμουνιστές, σημείωσε ο Γκρεμπενίτσεκ, δεν θα μπορούσαν πια να θεωρούν τους σοσιαλδημοκράτες ως «δυνάμει κοινοβουλευτικούς εταίρους» επειδή οι προτεραιότητές της πολιτικής τους διατηρούν την κρίση της χώρας και τα προβλήματα πολιορκούν τον εργαζόμενο λαό και τις μικρές επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα ο τσέχικος κομμουνιστικός τύπος σημειώνει ότι γενικά τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα κάνουν «καλή δουλιά» για τους καπιταλιστές, υπογραμμίζοντας ότι δεν είναι σύμπτωση πως στα μέσα και στα τέλη της δεκαετίας του ?90 στο δρόμο του για την εξουσία το τσέχικο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα «καπιταλιστικοποιήθηκε» από δωρεές και δάνεια που έλαβε από καπιταλιστές....Βέβαια οριστικές αποφάσεις για την στάση του Κόμματος στις άμεσες πολιτικές εξελίξεις αναμένεται να παρθούν στο 5ο συνέδριο του ΚΚ Τσεχίας - Μοραβίας που θα γίνει τον Δεκέμβρη. Το γεγονός όμως ότι ο υπόλοιπος «πολιτικός κόσμος» της Τσεχίας φαίνεται να χαράζει μια «σκληρή» αντικομμουνιστική στάση απομόνωσης του ΚΚ προβληματίζει έντονα το Κόμμα. Από ανώτερα στελέχη του ΚΚ δεν αποκλείεται η προσπάθεια συγκρότησης ενός Μετώπου ή Συμμαχίας με ανθρώπους που αν και δεν είναι ενταγμένοι στο ΚΚ συμμερίζονται την πολιτική του στάση στις σημερινές συνθήκες. ¶σχετα όμως από το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα, σήμερα είναι γεγονός 10 χρόνια μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού, οι υποστηρικτές του καπιταλισμού στην Τσεχία λιγόστεψαν σημαντικά. Ίσως γιατί, όπως λέγεται, «η πείρα είναι ένα ραβδί που χτυπάει τον καθένα ξεχωριστά». Φαίνεται μάλιστα ότι το ΝΑΤΟ, η ΕΕ κι οι ντόπιες φίλο-καπιταλιστικές κυβερνήσεις κατάφεραν να «ραβδώσουν» για τα καλά τον τσέχικο λαό τα τελευταία 10 χρόνια... Αθήνα 9.11.1999