Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν αντιιμπεριαλιστικός διεθνιστικός, δίκαιος και ηθικός. Από τη μια μεριά ήταν οι λαϊκές δυνάμεις που εκφράζονταν πολιτικά από το ΚΚΕ και τους συμμάχους του και από την άλλη οι εγχώριες αστικές δυνάμεις και οι ξένοι σύμμαχοί τους, ο αγγλικός αρχικά και στη συνέχεια ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός. Οι άντρες του ΔΣΕ στην τρίχρονη σύγκρουση με τον ταξικό αντίπαλο για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια, απέδειξαν στην πράξη πως δεν υπάρχει όριο στην ανθρώπινη αντοχή και προσφορά. Συγκρούστηκαν με υπέρτερες δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού, της εθνοφυλακής, της αστυνομίας και των ΜΑΥδων. Οι ΗΠΑ για πρώτη φορά δοκίμασαν τις βόμβες ναπάλμ ενάντια σ' αυτούς τους αγωνιστές του ΔΣΕ.

Οι μαχητές του ΔΣΕ έδωσαν μεγάλες μάχες όπου επέδειξαν πρωτοφανή ηρωισμό και αυτοθυσία που βασιζόταν κύρια στην κομμουνιστική ιδεολογία τους και στο όραμα της οικοδόμησης της άλλης κοινωνίας χωρίς την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Ενα όραμα, που έχουν αφήσει παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές...

Οι μεγαλύτερες μάχες ήταν αυτές που δόθηκαν στο Γράμμο και το Βίτσι. Η μεγάλη μάχη του Γράμμου στη Βόρεια Πίνδο ξεκίνησε στις 14 του Ιούνη 1948 και κράτησε σχεδόν εβδομήντα μέρες αφού τέλειωσε στις 20 προς 21 Αυγούστου με τον περίφημο ελιγμό των δυνάμεων του ΔΣΕ στο Βίτσι. Οι εκφραστές της αστικής τάξης επιδιώκοντας να συκοφαντήσουν, ή αν το κατόρθωναν ακόμα και να ξεριζώσουν από τη μνήμη την αλήθεια για εκείνες τις ηρωικές μέρες του ΔΣΕ, έγραψαν και συνεχίζουν ακόμα και στις μέρες μας να γράφουν του κόσμου τις ανακρίβειες, ψέματα και διαστρεβλώσεις. Η αλήθεια όμως βρίσκεται γραμμένη με το αίμα των κομμουνιστών αγωνιστών πάνω σε εκείνα τα βουνά της Πίνδου. Γι' αυτό δεν μπορεί ούτε να ξεγραφτεί, ούτε να διαστρεβλωθεί. Βρίσκεται εκεί, πηγή έμπνευσης στον αγώνα για την οριστική ανατροπή του άδικου συστήματος.

Ο «Ριζοσπάστης» σήμερα αναδημοσιεύει αποσπάσματα από το βιβλίο «Η τρίχρονη εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας 1946-1949» από τα κεφάλαια που περιγράφουν ακριβώς αυτές κύρια τις πολύ μεγάλες μάχες και επίσης μερικές άλλες αρκετά σημαντικές.