Κυριακή 16 Ιούλη 2006
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 23
ΔΙΕΘΝΗ
ΒΟΣΝΙΑ - ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ
Μία χώρα διαιρεμένη στα τρία...

Συζήτηση με τον Ν. Σερετάκη, μέλος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ, για την κατάσταση στη χώρα

Χαρακτηριστική τοποθεσία στο Σαράγεβο που ζει στην ...«ηρεμία πριν την καταιγίδα»
Χαρακτηριστική τοποθεσία στο Σαράγεβο που ζει στην ...«ηρεμία πριν την καταιγίδα»
Η Βοσνία - Ερζεγοβίνη, και ειδικότερα το Σαράγεβο, μοιάζει να ζει τη μεταπολεμική «ηρεμία του τρόμου», μετά τον εμφύλιο και το διαμελισμό της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ενα προτεκτοράτο, με ιδιαίτερα πολύπλοκο πολιτικό σύστημα, διαμορφωμένο έτσι ώστε να συντηρεί την καχυποψία και την αντιπαλότητα μεταξύ των εθνοτήτων, δημιουργώντας κλίμα αβεβαιότητας και καθιστώντας «απαραίτητη» την παρουσία των ξένων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, για την «αποφυγή» ενός νέου εμφυλίου. Μία αντιπαλότητα που καταφέρνει να καλύπτει και τις κοινωνικο-οικονομικές αντιθέσεις, βάζοντας την ταξική συνείδηση σε δεύτερη μοίρα...

Το Σαράγεβο επισκέφθηκε πρόσφατα αντιπροσωπεία του ΚΚΕ, στην οποία συμμετείχαν ο Μπάμπης Αγγουράκης, μέλος της ΚΕ, και ο Νίκος Σερετάκης, μέλος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ, καλεσμένοι του Εργατικού Κομμουνιστικού Κόμματος Βοσνίας - Ερζεγοβίνης.

Στον «Ρ» μίλησε ο Νίκος Σερετάκης, μεταφέροντας την εμπειρία της πρώτης επίσκεψης στο Σαράγεβο, μετά τον εμφύλιο και τη δημιουργία του πρώτου προτεκτοράτου.

-- Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη;

-- Σε μια τόσο σύντομη επίσκεψη μπορούμε να πούμε μόνο για εντυπώσεις που αποκομίσαμε από το Σαράγεβο. Βάσει όσων είδαμε και όσων μας μετέφεραν οι σύντροφοι, η Βοσνία - Ερζεγοβίνη εξακολουθεί να είναι μία χώρα στα τρία.

Το πολιτικό μόρφωμα, που δημιουργήθηκε από τη συμφωνία του Ντέιτον, κρατά σε πλήρη διαχωρισμό τις τρεις οντότητες - τη Σερβική Ομοσπονδία, την Ομοσπονδία της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης και την Κροατική οντότητα - οι οποίες, ουσιαστικά, διάγουν «βίους παράλληλους», με τις μεταξύ τους σχέσεις και την επικοινωνία να είναι ελάχιστες.

Τα σημάδια του εμφυλίου και του πολέμου δεν είναι τόσο έντονα, πια, μέσα στην ίδια την πόλη, υπάρχουν βεβαίως ακόμα τοίχοι και πόρτες διάτρητοι από σφαίρες, υπάρχει το παλιό δημαρχείο και η βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου που καταστράφηκαν από τους βομβαρδισμούς, τάφοι στα πάρκα, από τον εμφύλιο, όμως η ίδια η ροή της πόλης δε δίνει αυτή την εντύπωση.

Ζει σε μία ομαλοποιημένη λίγο - πολύ κατάσταση, στο μέτρο που μπορεί να υπάρχει ομαλοποίηση μέσα σε ένα προτεκτοράτο, με έντονη ξένη παρουσία.

Οι σύντροφοι από το Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Βοσνίας - Ερζεγοβίνης εκτιμούν ότι δεν υπάρχουν σήμερα συνθήκες για μία νέα εμφύλια σύρραξη και από αυτή την άποψη και τυπικά δεν έχει νόημα η παρουσία των ξένων στρατευμάτων, πρόφαση που χρησιμοποιούν για να παραμένουν.

Υπάρχει φόβος και πολύ έντονη καχυποψία, ανάμεσα στις εθνότητες, στους μουσουλμάνους, τους Σέρβους και τους Κροάτες. Να θυμίσουμε, βέβαια, εδώ ότι όταν μιλάμε για μουσουλμάνους είναι εθνοτικός προσδιορισμός και όχι θρησκευτικός, παρότι έγινε μία προσπάθεια μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας για διευκόλυνση των ιμπεριαλιστικών σχεδίων.

Οι στατιστικές δίνουν 42% ανεργία στη χώρα. Η εντύπωση είναι ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζει από τη σκιώδη στρατιωτική οικονομία και παρανομία, που δημιουργεί η τόσο παρατεταμένη και μεγάλη σε αριθμό παραμονή ξένων στρατιωτών στη χώρα, από την οποία δε λείπουν τα σκάνδαλα. Το δεύτερο είναι ότι ορισμένοι κλάδοι-κλειδιά της βοσνιακής οικονομίας έχουν καταρρεύσει ολοκληρωτικά.

Μεγάλα κομμάτια της βοσνιακής οικονομίας ακόμα και σήμερα παραμένουν υπό κρατικό έλεγχο. Ισως επειδή η βοσνιακή αγορά είναι μικρή και δεν προκαλεί ακόμα μεγάλο ενδιαφέρον, γεγονός που δημιουργεί μία σταθερότητα. Είναι χαρακτηριστική άλλωστε η εκτίμηση ότι χωρίς τον πόλεμο δε θα ήταν δυνατή στη χώρα η ειρηνική μετάβαση στον καπιταλισμό.

Κυριαρχεί το εθνικό ζήτημα και όχι το ταξικό

-- Ποια είναι η οικονομικο- κοινωνική - πολιτική κατάσταση;

-- Ο μισθός είναι 250 ευρώ στη σερβική δημοκρατία. Υπάρχουν ωστόσο υψηλοί μισθοί στο χρηματοπιστωτικό τομέα και εξευτελιστικοί μισθοί στην Παιδεία, στην κλωστοϋφαντουργία, κλπ. Εχουμε αντιπαλότητα και μεταξύ των κεφαλαίων που ανταγωνίζονται στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, που προσπαθούν να δημιουργήσουν μία κοινωνική βάση εξαγοράζοντας κάποια τμήματα της εργατικής τάξης και πάνω σ' αυτά να εδραιώσουν και να σταθεροποιήσουν την κυριαρχία τους.

Πρόκειται για ένα απίθανο μόρφωμα οντοτήτων και καντονιών όπου έχει διαμορφωθεί ένα πολυδαίδαλο πολιτικό σύστημα με περίπου 32 κοινωνίες σε τοπικό επίπεδο, το οποίο καθιστά πρακτικά αδύνατη τη διακυβέρνηση της χώρας, ακόμα και με την αστική πλευρά.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι ο εθνικισμός, που τροφοδοτήθηκε από ποικιλόμορφες δυνάμεις, η εθνική αντιπαράθεση, που καλύπτει και συσκοτίζει την κοινή ταξική και κοινωνική βάση. Οσο υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός και δεν αναπτύσσονται συνθήκες κοινής πάλης στη βάση ταξικών συμφερόντων, θα δυσκολεύεται και η συνείδηση και η αυτοσυνείδηση του λαού αυτού και η αποτίναξη τόσο της εθνικής όσο και της ξένης κοινωνικής κηδεμονίας του κεφαλαίου.

Πολύ άσχημη είναι η κατάσταση και στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, όπου τα επίσημα συνδικάτα, που έχουν την αμέριστη στήριξη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ελεύθερων Συνδικάτων, αλλά και της Ενωσης Ευρωπαϊκών Συνδικάτων, το μόνο που κάνουν είναι να καταναλώνουν κονδύλια και να διαπραγματεύονται τους μισθούς των συνδικαλιστικών ηγεσιών.

-- Πώς επεμβαίνουν οι ξένες δυνάμεις;

-- Οπως μας είπαν οι άνθρωποι που συναντήσαμε, πέρα από την κυβέρνηση και τους συνδικαλιστές έχουν να αντιμετωπίσουν μέσα από την τοπική κυβέρνηση και τον ύπατο αρμοστή του ΟΗΕ, το γραφείο του οποίου επίσης παράγει πολιτική και υπαγορεύει οικονομικές νεοφιλελεύθερες πολιτικές.

Το γεγονός ότι σε συνθήκες προτεκτοράτου το πολιτικό πρόβλημα της χώρας συνοψίζεται σε αυτό βαραίνει και στην κοινωνική κατάσταση και καθορίζει τις πολιτικές που εφαρμόζονται και δημιουργεί μία ισορροπία στις διάφορες δυνάμεις που δρουν.

Η ξένη παρουσία είναι ιδιαίτερα έντονη και εμφανής, ειδικά στο Σαράγεβο. Κυκλοφορούν ένστολοι, υπάρχουν τράπεζες, πολιτιστικά κέντρα, ευρωπαϊκά κέντρα, αλλά και πράγματα που δε φαίνονται. Αυτό που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση είναι ότι γίνεται μία έντονη προσπάθεια εξαγοράς, ακόμα και με οικονομικό κόστος, γεγονός που δε νομίζω ότι συναντάται σε άλλη χώρα, με μία επιφύλαξη για άλλα προτεκτοράτα.

Γίνεται μία μεγάλη προσπάθεια να εδραιωθούν οι ξένοι στη συνείδηση του λαού, ο οποίος έχει ανάμεικτα συναισθήματα απέναντι στην παρουσία τους, ωστόσο καλλιεργείται μία αποδοχή υπό το φόβο του εμφυλίου. Ενας φαύλος κύκλος. Ακόμα και το ίδιο το πολιτικό σύστημα είναι σε αυτό το πνεύμα του διαχωρισμού και αναπαράγει το διαχωρισμό, μεταξύ των εθνοτήτων, γεγονός που ενισχύεται και από τις ζώνες ελέγχου, που επίσης δημιουργούν αντανακλαστικά.

Αξίζει να σημειώσουμε την «αίσθηση της σωτηρίας» που καλλιεργείται σχετικά με την ΕΕ.

Η ενσωμάτωση στους ευρωατλαντικούς θεσμούς είναι κάτι που εμφανίζεται με πολλούς τρόπους, χωρίς ωστόσο να υπάρχει καμία ενημέρωση για το τι πραγματικά είναι αυτό και τι συνέπειες θα έχει για τη χώρα. Σίγουρα αυτοί που είναι υπέρ της ένταξης αποτελούν την πλειοψηφία.

Μονόδρομος ο αντιιμπεριαλιστικός αγώνας

-- Ποια είναι η δράση του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος;

-- Είναι ένα κόμμα που βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα, είναι υπό διαμόρφωση. Είναι ακόμα αδύνατο, ωστόσο προσπαθεί να αναπτύξει μία δραστηριότητα. Εργάζεται κυρίως με δυνάμεις από τη σερβική δημοκρατία και την κροατική οντότητα. Κάνει καμπάνια ενάντια στη συμμετοχή της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης στο «Συνεταιρισμό για την ειρήνη» με επιχειρήματα τόσο για τη συμμετοχή σε επιχειρήσεις, όσο και για το οικονομικό κόστος...

-- Πώς λειτουργεί το πολιτικό σύστημα;

-- Το πολιτικό σύστημα είναι στη βάση του εθνοτικού διαχωρισμού. Το πολιτικό σύστημα είναι διαμορφωμένο, ώστε να αναπαράγει τον εθνοτικό διαχωρισμό, την αντιπαράθεση και την καχυποψία και επομένως τη διαιώνιση μιας κατάστασης όπως αυτή, υποταγής στην κυριαρχία των διαφόρων δυνάμεων που δρουν στο έδαφος αυτό.

Η Βοσνία - Ερζεγοβίνη θα βρεθεί σύντομα σε σταυροδρόμι και η πορεία προσέγγισης της ΕΕ το σίγουρο είναι ότι θα οξύνει τις αντιθέσεις των δυνάμεων αλλά και τις κοινωνικές δυσκολίες και δεν αποκλείονται ενδιαφέρουσες εξελίξεις.

Είναι ένας λαός από τρεις εθνότητες που έχασε την πατρίδα του χωρίς να βρει μία καινούρια. Αυτό είναι σήμερα η Βοσνία - Ερζεγοβίνη και ακριβώς επειδή είναι έτσι η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα είναι ακόμα πιο ευάλωτα στις αντιθέσεις και τα ιμπεριαλιστικά παιχνίδια που παίζονται στην πλάτη τους.

Το σίγουρο είναι ότι αξίζει το λαϊκό κίνημα της χώρας μας να αυξήσει την προσοχή του, την αλληλεγγύη του και τις επαφές του με όσες δυνάμεις αγωνίζονται στα Βαλκάνια και ιδιαίτερα στις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας και να εντείνει την πάλη του προς όλες τις κατευθύνσεις για την απόκρουση των ιμπεριαλιστικών σχεδίων που βρίσκονται σε εξέλιξη στην περιοχή και της ιμπεριαλιστικής παρουσίας για να φύγει ο στρατός και το ΝΑΤΟ από τα Βαλκάνια.

Είναι ο μόνος τρόπος. Ο αντιιμπεριαλιστικός αγώνας. Γιατί κανένας εθνικισμός δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ούτε με τον κοσμοπολιτισμό, ούτε με άλλον εθνικισμό.


Αλεξάνδρα ΦΩΤΑΚΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ