Κυριακή 16 Ιούλη 2006
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 18
ΓΥΝΑΙΚΑ
Ταξιδεύοντας νοερά..

Με τις γυναίκες στα χρόνια του Εμφυλίου...

Το βιβλίο του Βασίλη Φυτσιλή «Πληγές του Εμφυλίου» (εκδ. «Σύγχρονη Εποχή») έχει ήδη παρουσιαστεί από τον «Ρ». Εμείς θα σταθούμε στη συγκίνηση που δίνει αυτό το ταξίδι στο παρελθόν αντάμα με τις νέες -κατά κανόνα- γυναίκες που έζησαν αυτά τα φοβερά, οδυνηρά χρονιά.

* Είναι η ηρωίδα Βαγγελίτσα Κουσιάντζα, που πιάστηκε αιχμάλωτη στη Νιάλα και οι στρατιώτες καθώς την είδαν να χορεύει με τους συντρόφους της αρνήθηκαν να τους εκτελέσουν. Τις σφαίρες έριξαν οι χωροφύλακες και οι ΜΑΥδες...

* Είναι η Ανθούλα, η νοσοκόμα, το όμορφο ξανθό κορίτσι, που ερωτεύτηκε τον κρατούμενο Αντώνη. Εκείνος δολοφονήθηκε στην Αίγινα παίρνοντας μαζί του την ανάμνηση από το φιλί της, το πρώτο φιλί που χάρηκε στη ζωή του από τα χείλη ενός κοριτσιού αγαπημένου...

* Είναι η Τουλίτσα, που τριάμισι χρονών επέζησε, μόνη αυτή, ανάμεσα στο πλήθος τους εκτελεσμένους συγγενείς της, στη Μάνη.

* Είναι η Γιανναρίνα, η μάνα που καταράστηκε το δολοφόνο τον μπαμπέση του παιδιού της κι η κατάρα της έπιασε!

* Είναι η Βέρα, η γενναία μαχήτρια, που πέθανε στην αγκαλιά του αγαπημένου της κι εκείνος αυτοκτόνησε πριν τους συλλάβουν...

* Είναι η Ολγα, που αγωνίζεται να επιβιώσει με τον άντρα της τα πρώτα χρόνια μετά τον εμφύλιο. Αλλά οι απολύσεις έρχονται μετά τη φυλακή αδυσώπητες...

* Τελευταία η Φωτεινή... που ύστερα από μια ζωή συναντά ξανά την πρώτη της αγάπη σε μια αγωνιστική εκδήλωση. Είχε παντρευτεί χωρίς να τον ξεχάσει. Μετά το θάνατο του συζύγου, πάλι μόνη. Μόνος κι αυτός, ανύπαντρος, ύστερα από τόσες φυλακές και εξορίες. Κι όλα ξαναρχίζουν από εκεί που σταμάτησαν...

Δεν είναι εξαίρεση η Φωτεινή... Πόσες γυναικείες μορφές ανακαλεί στη μνήμη μας... Οχι μόνο αυτές που οι συνθήκες ανάγκασαν να ξεχάσουν τη φωνή της καρδιάς τους... Αλλά κι αυτές που δεν απέκτησαν ποτέ οικογένεια παρά μόνο τη φυλακή ή την εξορία. Το βιβλίο του Βασίλη Φυτσιλή ζωντανεύει μια γενιά γυναικών που θυσιάστηκαν για να είμαστε εμείς ελεύθερες/οι...

Κάποιες μικρές φωτογραφίες...

Ταξιδεύοντας νοερά στην Κρήτη... αμέσως μετά τον Εμφύλιο. Την ατμόσφαιρα των χρόνων γύρω στα '50, μας δίνει το βιβλίο της Ρέας Γαλανάκη «Αμίλητα βαθιά νερά» (εκδ. «Καστανιώτης»). Μια εποχή όπου η γυναίκα, κυρίως στην επαρχία, ήταν ιδιαίτερα καταπιεσμένη και είχε εσωτερικεύσει την καταπίεσή της. Η απαγωγή της Τασούλας, το 1950 στο Ηράκλειο, έφερε σχεδόν σε εμπόλεμη κατάσταση δυο γνωστές οικογένειες, δυο πολιτικά κόμματα - που βεβαία και οι δυο είχαν δρέψει αντικομμουνιστικές δάφνες. Εξαιτίας αυτής της απαγωγής συγκρούστηκαν βίαια ο άγραφος κώδικας τιμής με τους νόμους της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Μια ιστορία έρωτα και πάθους, που κατέλαβε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, αλλά και υπήρξε αιτία να καταληφθεί ο Ψηλορείτης από το στρατό. Κι όμως... την ίδια εποχή, όπως επισημαίνει η συγγραφέας, η δίκη του «απαγωγέα» έμπαινε «δίπλα στις τεράστιες φωτογραφίες των Ελλήνων στρατιωτών από την εκστρατεία της Κορέας ή κοντά στα χοντρά γράμματα άλλων τίτλων, που διαπίστωναν την έναρξη του βαθύτατου χάσματος του ψυχρού Πολέμου». Και συνεχίζει:

Σε κάποιο φύλλο είδα την είδηση της δίκης μαζί με κάτι μικρές μαυρόασπρες φωτογραφίες ενός άντρα και μιας γυναίκας, υπό τον τίτλο: «Ποιος τους γνωρίζει;». Η λεζάντα εξηγεί ότι είχαν ήδη συλληφθεί ως επικίνδυνοι κομμουνιστές, δεν είχε όμως εξακριβωθεί ακόμη η κατοικία τους και η Ασφάλεια καλούσε όποιον τους είχε νοικιάσει σπίτι να παρουσιαστεί αμέσως. Δε μου ήταν δύσκολο, έστω και μετά από πενήντα τέσσερα χρόνια, να αναγνωρίσω στις μικρές φωτογραφίες τη (με ρεπούμπλικα και χοντρά μαύρα γυαλιά ελαφρώς μεταμφιεσμένη) φυσιογνωμία του Νίκου Μπελογιάννη και τη φυσιογνωμία της αγαπημένης του συντρόφου Ελλης Παππά, που δικάστηκαν τον επόμενο χρόνο - εκείνος εκτελέστηκε. Η δίκη βέβαια του Κουντόκωστα στεγάστηκε κάτω από διαφορετικούς μεγαλόστομους τίτλους, όπως: «Ο Ερως στο εδώλιο του κατηγορουμένου», «Η κυρία των μεγάλων καημών»...

Ο τελευταίος Αύγουστος

Δεν είναι πολύς καιρός που λάβαμε ένα θαυμάσιο λεύκωμα με υπέροχα χρώματα στο εξώφυλλό του. Τίτλος: «Εγκαίνια Δημοτικής Βιβλιοθήκης, Πέπη Δαράκη, 3 Αυγούστου 2005».

Αποστολέας, ο Δήμος Αγίας Παρασκευής Λέσβου, με την υπογραφή του δημάρχου Αλέξανδρου Ευαγγελινού.

Το ξαναφυλλομετράμε τώρα με συγκίνηση: Η Πέπη Δαράκη έχει πια «φύγει» και δεν μπορούμε παρά να σκεφτούμε ότι αυτός ήταν ο τελευταίος της Αύγουστος, ο Αύγουστος του 2005. Ομως ήταν ίσως ο πιο χαρούμενος Αύγουστος της ζωής της, γιατί τότε παραβρέθηκε στα εγκαίνια της βιβλιοθήκης «της». Βιβλιοθήκης για όλα τα παιδιά της Λέσβου - κι ας πλησίαζε γοργά τα εκατό χρόνια ζωής! Είναι σαν να την ξαναβλέπουμε να μας μιλάει για την αγάπη που ένιωθε στον τόπο της, παντού γύρω της. Και το λεύκωμα το «πρόλαβε».

Δεν είναι μόνο οι ομιλίες που ακούστηκαν στην τελετή των εγκαινίων μέσα σ' αυτό το λεύκωμα. Είναι η ατμόσφαιρα που την περιέβαλε. Ο χαρούμενος αποχαιρετισμός, αλλά και το ίδιο το έργο της, κληρονομιά στη νέα γενιά. Κατάλογος των βιβλίων που έγραψε, αλλά και του αρχείου της, δημοσιεύματα του Τύπου για την εκδήλωση και την ίδια τη συγγραφέα, οι εκπομπές της στο ραδιόφωνο, το ανέκδοτο λαογραφικό της έργο - τρεις τόμοι!

Και «μπροστά μπροστά, η Πέπη γιορτινή και ευτυχισμένη».

Μακάρι και άλλοι Δήμοι να έσπευδαν να μιμηθούν το παράδειγμα της Αγίας Παρασκευής Λέσβου και να αξιοποιούσαν έτσι το έργο των πνευματικών ανθρώπων και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας...


Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ