Πολύς λόγος γίνεται σήμερα για πατριωτισμό, για εθνικά συμφέροντα και στο όνομά τους γράφονται πύρινα άρθρα. Αλληλοεκτοξεύονται κατηγορίες μεταξύ πολιτικών κομμάτων για εθνική μειοδοσία, προδοσία κλπ.

«Πρώτα η Ελλάδα και τα εθνικά μας συμφέροντα», λέει το ΠΑΣΟΚ, και από κοντά του τόσο η ΝΔ, όσο και τ' άλλα αστικά και μικροαστικά κεντροαριστερά και κεντροδεξιά κόμματα, τα ίδια υποστηρίζουν.

Στο όνομα της πατρίδας Ελλάδας και της εξυπηρέτησης των εθνικών της συμφερόντων στάλθηκε το 1919 από την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία για να καταπνίξει, μαζί με τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, τη νεαρή Ρωσική Σοβιετική Δημοκρατία.

Στο όνομα της «Μεγάλης Ελλάδος των πέντε θαλασσών και των δυο ηπείρων» και με το απατηλό «όραμα» της απελευθέρωσης των ομογενών άρχιζε το Μάη του 1919 η Μικρασιατική εκστρατεία που έμελλε να καταλήξει το καλοκαίρι του 1922 στη μεγαλύτερη εθνική τραγωδία που γνώρισε ποτέ αυτή η χώρα.

Στο όνομα της πατρίδας και της εξυπηρέτησης των συμφερόντων του λαού της εργάστηκαν στα χρόνια της χιτλεροφασιστικής κατοχής οι κουΐσλιγκς Τσολάκογλοι, Λογοθετόπουλοι και Ράλληδες.

Για την εξυπηρέτηση των εθνικών συμφερόντων στάλθηκαν τα παιδιά του ελληνικού λαού στον πόλεμο της Κορέας στα χρόνια 1950-1953.

Στο όνομα της πατρίδας Ελλάδας και της εξυπηρέτησης των εθνικών της συμφερόντων μετέχουμε σήμερα στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Παίρνουμε ενεργό μέρος στο βρώμικο πόλεμο των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας. Στο όνομα της «πατρίδας» παραχωρούμε στους ιμπεριαλιστές τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά μας για τη διεξαγωγή ενός πολέμου που απειλεί να τυλίξει στις φλόγες του, όχι μόνο τα Βαλκάνια αλλά την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο.

Στο όνομα του νέου δόγματος του ΝΑΤΟ και της ανάγκης επιβολής της νέας τάξης πραγμάτων, που κατά την άποψη της άρχουσας τάξης και των πολιτικών της εκφραστών, εξυπηρετούνται και τα εθνικά μας συμφέροντα, ξυλοφορτώνονται από τον κατασταλτικό μηχανισμό της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ οι κομμουνιστές και οι αγωνιστές της ειρήνης που έχουν το θάρρος και τη λεβεντιά να σηκώσουν το ανάστημά τους και να εμποδίσουν με κάθε τρόπο το πέρασμα των ΝΑΤΟικών στρατευμάτων από το ελληνικό έδαφος προς το Κόσσοβο με στόχο την αλλαγή των συνόρων στα Βαλκάνια σήμερα, στο Αιγαίο και την Κύπρο αύριο, και όπου αλλού κρίνουν μεθαύριο απαραίτητο και αναγκαίο, τα μεγάλα αφεντικά, οι ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ και της ΕΕ.

Τελικά, όμως, τι είναι η πατρίδα, το έθνος και τι ο πατριωτισμός; Πατρίδα, σύμφωνα με τη μαρξιστικο-λενινιστική θεωρία είναι μια ιστορικο-πολιτική έννοια που σε κάθε ιστορική περίοδο αποκτά και διαφορετικό περιεχόμενο.

Και γεωγραφικά και πολιτικά αλλιώς εννοούσαν την πατρίδα οι αρχαίοι Ελληνες, αλλιώς οι Βυζαντινοί, αλλιώς οι Ρωμαίοι και αλλιώς την εννοούμε σήμερα στην εποχή του ιμπεριαλισμού.

Με τη γενικότερη έννοια, πατρίδα είναι η χώρα στην οποία γεννήθηκε οποιοδήποτε άτομο και η οποία ανήκει ιστορικά σε έναν ορισμένο λαό, με τη φύση, τον πληθυσμό, το πολίτευμα, τη γλώσσα, τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμά της. Με στενότερη έννοια πατρίδα είναι ο τόπος, η πόλη, το χωριό όπου γεννήθηκε το άτομο, ενώ με μεταφορική έννοια είναι ο τόπος όπου εμφανίστηκε για πρώτη φορά κάποιο ανθρώπινο δημιούργημα.

Πατριωτισμός είναι η αγάπη της πατρίδας, η αφοσίωση σε αυτή, η επιθυμία εξυπηρέτησης των συμφερόντων της με συγκεκριμένες πράξεις.

«Ο πατριωτισμός, γράφει ο Λένιν, είναι ένα από τα πιο βαθιά αισθήματα, ριζωμένα λόγω της ύπαρξης επί αιώνες και χιλιετίες ξεχωριστών πατρίδων» (Λένιν, «Απαντα» τ. 37, σελ.190).

Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι τα στοιχεία του πατριωτισμού διαμορφώνονται ιστορικά από την εποχή της αρχαιότητας με τη μορφή της προσήλωσης στην πατρική γη, τη γλώσσα και τις παραδόσεις.

«Εθνος, σύμφωνα με τον ορισμό του Στάλιν, είναι η ιστορικά διαμορφωμένη σταθερή κοινότητα ανθρώπων, που εμφανίστηκε πάνω στη βάση της κοινότητας της γλώσσας, του εδάφους, της οικονομικής ζωής και της ψυχοσύνθεσης που εκδηλώνεται στην κοινότητα του πολιτισμού» (Στάλιν, «Απαντα», τ. 2, σελ. 334).

Το έθνος δεν είναι απλώς μια ιστορική κατηγορία, μα μια ιστορική κατηγορία μιας ορισμένης εποχής, της εποχής του αναπτυσσόμενου καπιταλισμού, γράφει σε άλλο σημείο ο Στάλιν. Το προτσές της διάλυσης της φεουδαρχίας και της ανάπτυξης του καπιταλισμού είναι ταυτόχρονα και προτσές συγκρότησης των ανθρώπων σε έθνη. Θα πρέπει επίσης να προστεθεί ότι το έθνος, όπως και κάθε ιστορικό φαινόμενο, υπόκειται στους διαλεκτικο-υλιστικούς νόμους της αλλαγής, έχει την ιστορία του, έχει αρχή και τέλος.

Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα. Πατρίδα γι' αυτό είναι το κέρδος. Οι έννοιες πατρίδα και έθνος για τους κεφαλαιοκράτες υπάρχουν εφόσον τους διευκολύνουν να λειτουργούν σαν τάξη εκμεταλλευτών.

Σε περίπτωση πολέμου και κατοχής δε δυσκολεύονται να συνεργαστούν με τους ξένους κατακτητές, όταν από αυτή τη συνεργασία έχουν να βγάλουν κέρδη.

Στην ταξική κοινωνία ο πατριωτισμός έχει ταξικό χαρακτήρα, ταξικό περιεχόμενο γιατί κάθε τάξη εκφράζει τη στάση της απέναντι στην πατρίδα μέσα από τα ειδικά της συμφέροντα.

Με την ανάπτυξη του καπιταλισμού, τη δημιουργία των εθνών και κρατών, ο πατριωτισμός γίνεται συστατικό στοιχείο της κοινωνικής συνείδησης. Οταν η αστική τάξη γίνεται κυρίαρχη, ο πατριωτισμός της παύει να αντανακλά τα πανεθνικά συμφέροντα, όπως συνέβαινε στην εποχή της πάλης ενάντια στη φεουδαρχία. Ο πατριωτισμός της συμμαχεί με τον εθνικισμό και το σοβινισμό και περιορίζεται στα συμφέροντα των εκμεταλλευτών, διότι -όπως έλεγε ο Λένιν: «το κεφάλαιο θέτει τη διαφύλαξη της συμμαχίας των καπιταλιστών όλων των χωρών ενάντια στους εργαζόμενους πάνω από τα συμφέροντα της πατρίδας, του λαού και από ο,τιδήποτε άλλο».

«Η πατρίδα, δηλαδή το δοσμένο πολιτικό, πολιτιστικό και κοινωνικό περιβάλλον, είναι ο πιο ισχυρός παράγοντας στην ταξική πάλη του προλεταριάτου», έγραφε ο Λένιν, γι' αυτό και το «προλεταριάτο δεν μπορεί να αντιμετωπίζει με αδιαφορία και απάθεια τις πολιτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες της πάλης του, συνεπώς δεν μπορεί να του είναι αδιάφορη και η τύχη της χώρας του. Μα η τύχη της χώρας του δεν μπορεί να τον ενδιαφέρει παρά στο βαθμό που αφορά την ταξική πάλη, και όχι εξαιτίας κάποιου αστικού «πατριωτισμού, που είναι τελείως ανάρμοστος να προφέρεται από χείλια σοσιαλδημοκρατών». (Λένιν, «Απαντα», τ. 17, σελ. 194).

Στην αστική κοινωνία το προλεταριάτο δρα σαν σπονδυλική στήλη των βασικών εθνικών συμφερόντων του εργαζόμενου λαού και, κατά συνέπεια, σαν φορέας του πραγματικού πατριωτισμού που είναι ασυμβίβαστος με τον κοσμοπολιτισμό και τον εθνικισμό της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, που θεωρεί το έθνος σαν ανώτατη εξωιστορική και υπερταξική μορφή κοινωνικής ενότητας, σαν αρμονικό σύνολο με ταυτόσημα τα βασικά συμφέροντα για όλα τα κοινωνικά στρώματα και τις κοινωνικές τάξεις που το συγκροτούν.

Αποκαλύπτοντας την πολιτική στάση της ρωσικής αστικής τάξης απέναντι στη χώρα της και δείχνοντας τη διαφορά αντίληψης και αρχών των Ρώσων κομμουνιστών για την τύχη της χώρας τους, ο Λένιν έγραφε: «Είναι άραγε ξένο για μας τους μεγαλορώσους συνειδητούς προλετάριους το αίσθημα της εθνικής περηφάνιας; Οχι βέβαια! Εμείς αγαπάμε τη γλώσσα μας και την πατρίδα μας. Εμείς πονάμε περισσότερο από κάθε άλλον, όταν βλέπουμε και αισθανόμαστε σε τι βία, καταπίεση και εξευτελισμό υποβάλλουν την όμορφη πατρίδα μας. Είμαστε γεμάτοι από αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας, γιατί και το μεγαλορωσικό έθνος δημιούργησε επαναστατική τάξη, γιατί και αυτό απέδειξε ότι είναι ικανό να δώσει στην ανθρωπότητα μεγάλα πρότυπα αγώνα για την ελευθερία και το σοσιαλισμό». (Λένιν, «Απαντα», τ. 26, σελ. 105).

Πάνω σε αυτές τις βάσεις, σε αυτές τις αρχές οικοδομείται ο πατριωτισμός των κομμουνιστών, ο πατριωτισμός του επαναστατικού προλεταριάτου.

Η συνέχεια την επόμενη Κυριακή