Δεκέμβρη 2005 δημοσιοποιήθηκε ευρέως η Οδηγία της Κομισιόν για την υποχρεωτική παρακολούθηση των ηλεκτρονικών επικοινωνιών όλων των υπηκόων και των οργανώσεων στο έδαφος των κρατών - μελών της, και όχι πλέον μόνο όσων χαρακτηρίζονταν μέχρι πρότινος «επικίνδυνοι» για τη «δημόσια ασφάλεια κλπ.». Η νομιμοποίηση της παρακολούθησης εντάσσεται στο «πακέτο» των μέτρων ενάντια στην «τρομοκρατία» και εκκολαπτόταν από το Μάρτη του 2004, στις τότε αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιούλη 2005, για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

Η συγκεκριμένη Οδηγία καθιερώνει με νομικά δεσμευτικό και ενιαίο για όλα τα κράτη - μέλη τρόπο, την υποχρέωση των εταιριών παροχής τηλεπικοινωνιακών - ηλεκτρονικών υπηρεσιών επικοινωνίας να τηρούν αρχείο για όλες τις επικοινωνίες και την ταυτότητα αυτών που επικοινωνούν (φυσικά και νομικά πρόσωπα).

Τις πληροφορίες αυτές οφείλουν να τις παραδίδουν στις διωκτικές - κατασταλτικές υπηρεσίες κάθε κράτους - μέλους. Εκείνο που θεσμοθετείται δηλαδή είναι η υποχρεωτική, βάσει νόμου, παρακολούθηση των επικοινωνιών όλων των εργαζομένων και των οργανώσεων στο έδαφος των κρατών - μελών της ΕΕ.

Η Οδηγία θίγει θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα, π.χ. την ελευθερία του απόρρητου των επικοινωνιών, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων, όπως αυτά καθορίζονται από το ελληνικό Σύνταγμα και ακόμα και από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Από το πρώτο άρθρο της πρότασης Οδηγίας θεσπίζεται η νομική υποχρέωση όλων εκείνων που παρέχουν τηλεπικοινωνιακές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες επικοινωνίας (δηλαδή σταθερή και κινητή τηλεφωνία, ίντερνετ, αλλά και κάθε άλλης ηλεκτρονικής μορφής επικοινωνία, που τυχόν μελλοντικά θα υπάρξει) να κρατούν πλήρες αρχείο δεδομένων «κίνησης», «θέσης» και συναφών δεδομένων, σχετικά με κάθε επικοινωνία που διαχειρίζονται. Δηλαδή, να διατηρούν αρχείο που προσδιορίζει με κάθε λεπτομέρεια την ταυτότητα όλων όσοι επικοινωνούν τηλεφωνικά ή μέσω διαδικτύου (είτε πραγματοποιούν είτε λαμβάνουν κλήση), καθώς και κάθε λεπτομέρεια σχετική με την επικοινωνία αυτή.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι επικοινωνίες των πάντων (φυσικών και νομικών προσώπων, οργανώσεων του μαζικού λαϊκού κινήματος και κομμάτων) βρίσκονται υπό παρακολούθηση νομοθετικά κατοχυρωμένη. Και σα να μην έφτανε αυτό, στις επικοινωνίες για τις οποίες τηρείται αρχείο, περιλαμβάνονται ακόμα και οι αναπάντητες κλήσεις.

Θεωρητικά, η Οδηγία ισχυρίζεται ότι στα διατηρούμενα δεδομένα δεν περιλαμβάνεται το περιεχόμενο της επικοινωνίας.

Η πραγματικότητα είναι - όπως βεβαιώνουν τεχνικοί - ότι απλώς δεν έχουν ακόμα φτηνή την τεχνολογική δυνατότητα, ώστε να αποθηκεύουν και το περιεχόμενων των τηλεπικοινωνιών όλων αυτών των εκατοντάδων εκατομμυρίων υπηκόων και επισκεπτών της ΕΕ.

Με βάση το άρθρο 4 διατηρούνται σε βάση δεδομένων τα πάντα: ο αριθμός τηλεφώνου, το όνομα, η διεύθυνση καλούντος και καλουμένου, το είδος επικοινωνίας (φωνητική κλήση, Fax, μήνυμα, sms, mms, e-mail, επίσκεψη στο διαδίκτυο), η ημερομηνία, η ώρα αρχής και τέλους επικοινωνίας, η διάρκεια, οι αναπάντητες κλήσεις - επικοινωνίες, ο μηχανισμός επικοινωνίας, η θέση καλούντος - καλουμένου.

Κάθε κράτος - μέλος οφείλει να ψηφίσει, σε διάστημα 18 μηνών, δικό του εσωτερικό νόμο που να θεσπίζει υποχρεωτικά τις βασικές αρχές - προβλέψεις της Οδηγίας και να αποδεικνύεται με την αποστολή στην Κομισιόν του κειμένου του ψηφισμένου νόμου, όπως ορίζεται με το άρθρο 13.

Επιπλέον, στην πρώτη παράγραφο του άρθρου 12, καθορίζεται ότι το αργότερο σε τρία χρόνια από την ψήφιση θα υπάρξει εκτίμηση του «εγχειρήματος», ώστε να εκτιμηθεί η αναγκαιότητα τροποποίησης της Οδηγίας. Στην επανεκτίμηση, σύμφωνα με το Παράρτημα IV, θα έχουν καθοριστική συμβολή και οι εταιρίες επικοινωνιών.