Πέμπτη 24 Νοέμβρη 2005
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 30
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
ΚΡΙΣΤΙΑΝ ΚΑΡΙΟΝ
Καλά Χριστούγεννα

Αρχίζω με το «Καλά Χριστούγεννα», γιατί μοιάζει σαν η πιο σοβαρή. Κατασκευαστικά δεν έχει πολλά πράγματα να ζηλέψει από άλλες παρόμοιες ταινίες. Είναι πλούσια και εντυπωσιακή. Σχεδόν χορταίνεις κινηματογράφο! Ομως, η ταινία μπάζει ιδεολογικά. Και όχι μόνον μπάζει, αλλά, συνειδητά ή ασυνείδητα - συνειδητά κατά τη γνώμη μου - προσπαθεί να περάσει την κυρίαρχη ιδεολογία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Να μας πείσει, και αυτή, πως ενιαίος είναι ο πολιτισμός της Ευρώπης, ενιαία η θρησκεία της, ενιαίος και ο χώρος της. Εκείνο που μας χωρίζει είναι η στενοκεφαλιά μας!

Οι ισχυρισμοί της ταινίας, αν απευθύνονται στο Διευθυντήριο, έχουν βάση! Παρόμοιες φωνές ακούστηκαν και κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, περίοδο, στη διάρκεια της οποίας αναφέρεται η ταινία. Και τότε κάποιοι προσπαθούσαν να πείσουν τους αντιμαχόμενους Ευρωπαίους, το τότε Διευθυντήριο, να σταματήσουν τον πόλεμο, γιατί, τελικά, θα καταστραφούν. Οι αντιπαλότητά τους θα τους αποδυναμώσει... Και ιστορικά, είχαν δίκαιο. Ολες οι αποικιοκρατικές δυνάμεις της εποχής, Γερμανία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ρωσία, που ενεπλάκησαν στον πόλεμο, βγήκαν αποδυναμωμένες απ' αυτόν!

Δεν ξέρω αν η προτροπή του κυρίου Κριστιάν Καριόν, θα εισακουστεί. Μάλλον όχι! Γιατί δε λαβαίνει υπόψη της τον ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό. Την επιθυμία της μιας χώρας να κυριαρχήσει πάνω στην άλλη. Δε λαβαίνει υπόψη της την ίδια τη φύση του καπιταλισμού.

Η ταινία βασίζεται σε ένα πραγματικό ιστορικό γεγονός. Σε κάποια φάση του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, σε κάποιο σημείο του μετώπου, οι τρεις στρατοί που πολεμούν μεταξύ τους, οι Γερμανοί από τη μια μεριά και οι Γάλλοι και οι Βρετανοί από την άλλη, αποφασίζουν να σταματήσουν για μια στιγμή τον πόλεμο, για να γιορτάσουν ήσυχα, ο καθένας στο χαράκωμά του βέβαια, τα Χριστούγεννα.

Αφορμή γι' αυτό το ασυνήθιστο και παράξενο συμβάν, έδωσε μια άρια που ακούστηκε μέσα στην ησυχία της νύχτας από τα χαρακώματα των Γερμανών. Ενας τενόρος έψαλε το «άγια νύχτα»! Ο Κάιζερ Γουλιέλμος ο Β' χρησιμοποίησε το θρησκευτικό συναίσθημα, για να εμψυχώνει τους φαντάρους του. Τα Χριστούγεννα του 1914, και αυτό είναι ιστορικό γεγονός, έστειλε χιλιάδες χριστουγεννιάτικα δέντρα στο μέτωπο, για να μη λείψει το θρησκευτικό ντεκόρ από τους ξεπαγιασμένους στρατιώτες! Εστειλε, βέβαια, και καλλιτέχνες. (Ποιος δε θυμάται τον Μποπ Χοπ, στο Βιετνάμ).

Τενόρος, λοιπόν! Σουρεαλιστική εικόνα! Τενόρος να εμψυχώνει! Αλλιώς, όμως, διάβασε την ιστορία ο Κριστιάν Καριόν! Η τέχνη, και η θρησκεία, λέει ο σκηνοθέτης, νίκησε την αγριότητα του πολέμου. Αυτό κατάλαβε αυτός! Με το άκουσμα της άριας οι τρεις αρχηγοί, κάτω από την πίεση των στρατιωτών, σύμφωνα με το Γάλλο δημιουργό, βγαίνουν από τα χαρακώματα και συμφωνούν σε ανακωχή, για τη γιορτή των Χριστουγέννων. Η θρησκεία ενώνει!

Οταν περάσει, όμως, η «άγια νύχτα», οι φαντάροι δεν επιθυμούν να συνεχίσουν τον πόλεμο. Οι φαντάροι, βέβαια, όχι το Διευθυντήριο! Για τους φαντάρους όλες οι νύχτες είναι άγιες και δεν έχουν ανάγκη τη γέννηση του Χριστού για να τους θυμίσει το «επί γης ειρήνη»! Δε θέλουν να συνεχίσουν! Θέλουν να γυρίσουν πίσω, στις γυναίκες τους, στα παιδιά τους, στις ερωμένες τους, στις δουλιές τους.

Δημιουργείται, λοιπόν, πανικός. Και τα τρία αρχηγεία, κρατάνε το γεγονός μυστικό. Υποβαθμίζουν τη στάση! Δε θέλουν να υπάρξουν και άλλες τέτοιες περιπτώσεις. Ενεργούν τάχιστα. Παίρνουν από το συγκεκριμένο χαράκωμα τους φαντάρους, όλους τους φαντάρους, όλων των στρατών, και τους στέλνουν σε άλλα μέτωπα. Ο πόλεμος πρέπει, πάση θυσία, να συνεχιστεί. Τα συμφέροντα δεν είναι συναισθήματα. Είναι αριθμοί...

Είναι κρίμα που ένα τόσο σημαντικό θέμα, μια τόσο σημαντική στιγμή κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, δε στάθηκε η αφορμή για το δημιουργό, να φτιάξει ένα βαθύ αντιπολεμικό έργο. Λέω βαθύ, γιατί επιφανειακά είναι αντιπολεμική η ταινία! Ομως, επειδή έχει σαθρά επιχειρήματα, δεν είναι αξιόπιστη. Ξεπέφτει στο μελό και στη θεοκρατική αντίληψη για την ειρήνη. Μια αντίληψη, η οποία, αφήνει αυτή την υπόθεση στη θέληση του «θεού» και όχι στην επιθυμία, και την ανάγκη, του ανθρώπου να μην πολεμάει το συνάνθρωπό του. Του ανθρώπου, που αυτός σκοτώνεται, τελικά.

Η ταινία είναι από τις ακριβότερες ευρωπαϊκές παραγωγές. Τα χρήματα που ξόδεψε έπιασαν τόπο. Στην αναπαράσταση της εποχής, στα ντεκόρ - χαρακώματα του μετώπου, στις μάχες, στην επιλογή των ηθοποιών (παίζουν Γερμανοί, Γάλλοι και Βρετανοί ηθοποιοί), δεν έχεις πολλά να παρατηρήσεις. Το ίδιο και για τη φωτογραφία, τη μουσική, το μοντάζ, τα εκρηκτικά και τα άλλα «εφέ». Ολα τα παραπάνω είναι και στις λεπτομέρειές τους πολύ προσεγμένα. Οι αντιρρήσεις που υπάρχουν, και υπάρχουν πολλές, βρίσκονται στο ιδεολογικό περιεχόμενο της ταινίας. Στην επιμονή του σκηνοθέτη να θεωρεί τον πόλεμο σαν αποκοτιά και όχι σαν συνειδητή πράξη επιβολής και κυριαρχίας.

Αυτή η ανιστόρητη επιμονή μικραίνει το καλλιτεχνικό έργο. Η θρησκεία είναι ταξική. Και χρησιμοποιείται σαν τέτοια. Και η γέννηση του Χριστού, επίσης. Ο σκηνοθέτης της ταινίας δείχνει να μη γνωρίζει ή κάνει πως δε γνωρίζει αυτή την αλήθεια. Και δείχνει την Εκκλησία πάσχουσα. Ομως, η Εκκλησία έλαβε ενεργό μέρος σε όλους αυτούς τους πολέμους και τους ευλόγησε! Παλιότερα, βέβαια, έκανε η ίδια πολέμους...

Αυτό που είχε καταλάβει καλά ο Κάιζερ Γουλιέλμος ο Β', δε δείχνει να το κατάλαβε ή κάνει πως δεν το κατάλαβε, ο Κριστιάν Καριόν. Είναι κρίμα γιατί, προσποιούμενος τον αθώο, αδικεί και τον εαυτό του και το καλλιτεχνικό έργο του.

Παίζουν: Ντάιαν Κρούγκερ, Μπένο Φούρμαν, Γκογιόμ Κανέ, Ντάνιελ Μπρουλ, Γκάρι Λούις, Ντάνι Μπουν κ.ά.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ