ΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, που καθημερινά δημοσιεύονται στο «Ρ» πάνω στη Συνδιάσκεψη για τη Νεολαία, συχνά αναφέρονται στο αμέριστο ενδιαφέρον που το Κόμμα μας έχει δείξει για τα ελληνικά νιάτα. Κάποιες φορές γίνεται λόγος για γίγαντες της Παιδαγωγικής που έχουν περάσει. Και ευνόητο είναι πως ανάμεσα σ' αυτούς βρίσκεται ο μεγάλος δάσκαλος του λαού μας, ο Δημήτρης Γληνός, που «έφυγε» το Δεκέμβρη του 1943, όντας μέλος του ΠΓ του ΚΚΕ.

ΣΤΟΝ αστερισμό του Δ. Γληνού, μια σειρά παιδαγωγοί βρέθηκαν με τη δράση τους κοντά στα νιάτα, κοντά στην ΕΠΟΝ, βοηθώντας να αναπτύξουν τη δράση τους στα δύσκολα κατοχικά χρόνια. Είναι η Ρόζα Ιμβριώτη, ο Κ. Σωτηρίου, ο Μ. Παπαμαύρος και άλλοι επίσης σημαντικοί, που στήριξαν σ' εκείνη την περίοδο το έργο της ΕΠΟΝ.

Η ΡΟΖΑ Ιμβριώτη κάθε φορά, που παρουσιαζόταν ευκαιρία, έκανε λόγο για τις εμπειρίες που είχε αποκτήσει στα χρόνια της Κατοχής με τα νιάτα. Στα τετράψηλα βουνά της Ρούμελης, στην Καισαριανή, όπου με πάθος και αφοσίωση δούλεψε εντατικά με τους συνεργάτες του στη λειτουργία του Πρότυπου Ειδικού Σχολείου, για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες.

Η ΡΟΖΑ μας δίνει με το δικό της τρόπο τις μεγάλες αλλαγές, που είχαν συντελεστεί στα παιδιά, όταν πια με το τέλος του πολέμου γύριζαν στις τάξεις και στο σχολείο τους.

«ΑΥΤΑ τα παιδιά, έλεγε η Ρόζα, δεν είναι εκείνα τα παιδιά, που είχαμε πριν 4 χρόνια. Τα μάτια, που ατενίζουν το δάσκαλο πάνω στην έδρα, έχουν νέα δικά τους αξιολογικά κριτήρια. Που τα απέκτησαν με καυτές εμπειρίες και οι σκέψεις, που αναδεύονται μέσα τους, δεν είναι οι παλιές ήρεμες γνώριμες ανησυχίες, μήπως τάχατες ξεχάσουν κάποια εξαίρεση από τους κανόνες του Συντακτικού ή κάποια εξίσωση».

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, που εκείνα τα χρόνια γνώρισε η Ρόζα, τα έκαιγε μια ανήσυχη επιφυλακή για τα ιερά και τα όσια, που έχουν μέσα στην ψυχή τους. Και που νομίζουν πως κινδυνεύουν.

ΤΟ ΚΟΡΜΙ τους, που αδέξια κάθεται αυτή τη στιγμή πάνω στο θρανίο, είναι εκείνο, που τέσσερα χρόνια ξαπλωνόταν κατάχαμα μέσα στο οχυρό, στο πόστο του, μέσα στη βροχή, στα χιόνια, στο λιοπύρι.

ΚΙ ΟΛΑ αυτά για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά. Κι η μεγάλη παιδαγωγός συμπλήρωνε: «Δε χωράει πια τούτο το κορμί στο παλιό θρανίο. Κι ούτε η αντάρτισσα ψυχή του μέσα στην παλιά τάξη. Είναι τα παιδιά, που έπαιξαν καθημερινά τη ζωή τους με το θάνατο, πολεμώντας πάντα για τη λευτεριά και την Ανεξαρτησία της Ελλάδας».

ΕΙΝΑΙ επίσης σημαντικό πως στα κατοχικά εκείνα χρόνια η δράση της ΕΠΟΝ, από τον πρώτο κιόλας χρόνο, δεν περιορίστηκε μόνο στην πολεμική δραστηριότητα ενάντια στον εισβολέα κατακτητή, αλλά άρχισαν προσεκτικά, αξιοποιώντας όλες τις επιστημονικές δυνατότητες που είχαν τότε, να συγκεντρώνουν στοιχεία για τη σοβαρή μελέτη μεγάλων προβλημάτων της χώρας.

ΜΙΑ μεγάλη ομάδα από νέους επιστήμονες πολλών ειδικοτήτων (παιδαγωγοί, ψυχολόγοι, παιδίατροι, καθηγητές Σωματικής Αγωγής κλπ.) μ' επικεφαλής την Ρόζα Ιμβριώτη από τα τέλη του 1943 κι ως στην απελευθέρωση είχε αρχίσει τη μελέτη των προβλημάτων, που θ' αντιμετώπιζαν, ακριβώς όταν σε λίγο θα έβγαιναν από τον εφιάλτη της χιτλεροφασιστικής κατοχής.

Η ΟΜΑΔΑ αυτή δούλεψε εντατικά και παρ' όλες τις δυσκολίες, που αντιμετώπισε, κι είναι ευνόητο, για τις τότε συνθήκες, πέτυχε να συγκεντρωθούν όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία βοήθησαν να δώσει ένα συγκροτημένο ντοκουμέντο για τα προβλήματα του παιδιού μόλις φτάναμε στην απελευθέρωση.

ΕΙΝΑΙ ακριβώς η εργασία της ομάδας, που τελικά παρουσιάστηκε επίσημα από την Ρόζα Ιμβριώτη στην Παλαιά Βουλή, που μίλησε εκ μέρους του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ. Είχε καλύψει τεκμηριωμένα όλες τις πλευρές για τις ανάγκες του παιδιού.

ΗΤΑΝ ιδιαίτερα αποκαλυπτικά τα στατιστικά στοιχεία, που εισέφερε τότε στη μελέτη η ομάδα που δούλευε με τον καθηγητή Πέτρο Κόκκαλη... Από το Μάη του 1941, ο ελληνικός λαός, στο σύνολό του, αρχίζει να γονατίζει... Και τώρα οι θάνατοι ξεπερνούν τις γεννήσεις.

ΚΑΙ, φυσικά, οι μελέτες αυτές στο χώρο της ΕΠΟΝ δεν είναι οι μοναδικές. Υπάρχουν μελετητικές ομάδες του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στο Πολυτεχνείο και αλλού. Και δεν έφτασαν ουρανοκατέβατες. Είναι πολύτιμος καρπός της Εθνικής Αντίστασης, είναι του ΚΚΕ σταθερή και συνεχής συμπαράσταση. Προικιό πολύτιμο, που έδωσε το Κόμμα στα χρόνια του Αγώνα στη νεολαία μας, στα νιάτα, στο λαό μας.