Παράξενη αγωνία μέχρι και πρεμούρα για την «ενότητα της Αριστεράς» εμφανίζεται κάθε φορά που η ένταση μεταξύ των κομμάτων της άρχουσας τάξης, ΠΑΣΟΚ - ΝΔ, παίρνει μεγάλη διάσταση και οξύτητα. Ο φόβος κάθε πολιτικής οργάνωσης που δεν έχει πολιτικές σταθερές, να κονιορτοποιηθεί στη μέγκενη αυτής της οξύτητας είναι φανερός και δικαιολογημένος. Οπως εξίσου δικαιολογημένη είναι η προσπάθειά της να ακουμπήσει σ' ένα κόμμα, πιο δυνατό, που όμως δε θα είναι τόσο, ούτε θα διαθέτει δύναμη εξουσίας, να την «καταπιεί».

Το κίνημα ειρήνης, και ιδιαίτερα ο υπογράφων το άρθρο έχουν ιδιαίτερη εμπειρία στο ζήτημα της ενότητας της Αριστεράς, από τα συνταρακτικά γεγονότα του τέλους της δεκαετίας του 1980 με τη δημιουργία του ενιαίου τότε Συνασπισμού. Το πολιτικό κλίμα για ενότητα είχε ιδιαίτερα βελτιωθεί και βάδιζε στην «ωρίμανση». Αυτό ήταν και αποτέλεσμα προσπαθειών τουλάχιστον πέντε χρόνων, '84-'89, στις τάξεις των κινήσεων ειρήνης.

Οι οξείες πολιτικές διαφορές σε καίρια ζητήματα της εθνικής και διεθνούς πραγματικότητας άρχισαν να λύνονται υπό το βάρος της ευθύνης που δημιουργούσε η δημόσια ανοιχτή παρουσία για να φτάσουν σ' ένα θετικό αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα ήταν ότι άνοιξαν το δρόμο για ένα ανοιχτό εξίσου δημόσιο διάλογο στα πολιτικά κόμματα της Αριστεράς με προοπτική την πιθανή μελλοντική ενότητα. Το ζήτημα ήταν με τον ανοιχτό διάλογο στις γειτονιές της Ελλάδας και με τη συμβολή των στελεχών του κινήματος ειρήνης που είχαν ήδη ζήσει αυτή την εμπειρία, οι αντιπρόσωποι των κομμάτων να άνοιγαν τις θέσεις τους σε αμεσότητα με τον κόσμο.

Σκοπός της προσπάθειας στην οποία πρωτοστάτησα ήταν να αρχίσει να δημιουργείται ένα κοινωνικό μέτωπο ευρείας λαϊκής αποδοχής, το οποίο στην ανάπτυξή του θα αποτελούσε την καταλυτική δύναμη δοξασιών κι αιρέσεων. Η δημιουργία, δηλαδή, του Συνασπισμού θα ήταν ένα κοινωνικό γεγονός που θα σφράγιζε την πολιτική εξέλιξη της Ελλάδας. Αντ' αυτού ήρθαν οι γνωστές εξελίξεις - όπου υπήρξε συγκεκριμένη μεθόδευση όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια - για να φτάσουμε μέσα από συνεννόηση συγκεκριμένων τότε στελεχών του ΚΚΕ και της ΕΑΡ: α) Στο κοινό πόρισμα και β) στο όνομα «Συνασπισμός της Αριστεράς και της... Προόδου». Η προσπάθεια ενός λαογέννητου Συνασπισμού της Αριστεράς στις γειτονιές της Ελλάδας αντικαταστάθηκε από το διαγκωνισμό για την πρωτοκαθεδρία εκκολαπτόμενων αρχηγίσκων καρεκλόβιων νέας εσοδείας. Το αποτέλεσμα αυτής της αηδιαστικής εξέλιξης είναι γνωστό. Εκείνη η εμπειρία ωστόσο παραμένει ιδιαίτερα χρήσιμη για να κατανοηθούν οι τωρινές «αγωνιώδεις» «ενωτικές φωνές» για την τύχη της Αριστεράς. Είναι οι ίδιες εκείνες δυνάμεις που έθαψαν τότε την προσπάθεια πραγματικής ανάτασης του λαϊκού κινήματος κι εκείνες που ανεγκέφαλα έγιναν τα ποδάρια σε ετοιμόρροπες πολιτικές καρέκλες. Οι πολιτικές περίοδοι που ευνοούν την ανάπτυξη αριστερών συνασπισμών δεν είναι καθημερινό φαινόμενο ούτε υποκειμενική επιλογή. Πριν απ' όλα όμως προϋποθέτουν την ύπαρξη πολιτικών σχηματισμών της Αριστεράς που να διαθέτουν πολιτικές σταθερές. Τέτοιος σχηματισμός είναι τουλάχιστον για την ώρα μόνο το ΚΚΕ. Οι υπόλοιποι ας πάψουν κατ' αρχήν να είναι ο αριστερός βαστάζος του συστήματος.