Κυριακή 2 Οχτώβρη 2005
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 23
ΔΙΕΘΝΗ
ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
Μια όχι και τόσο «ξαφνική» κλιμάκωση

Το γνώριμο σκηνικό των βομβαρδισμών παλαιστινιακών εδαφών συνεχίζεται και μετά τον περιβόητο ελιγμό της ισραηλινής πλευράς, της αποχώρησης από τη Λωρίδα της Γάζας

Τα τανκς των Ισραηλινών παραταγμένα σε περιοχή, λίγο έξω από τη Λωρίδα της Γάζας. Τώρα ρόλο έχει αναλάβει η αεροπορία

Associated Press

Τα τανκς των Ισραηλινών παραταγμένα σε περιοχή, λίγο έξω από τη Λωρίδα της Γάζας. Τώρα ρόλο έχει αναλάβει η αεροπορία
Οι σκηνές από την ισραηλινή αποχώρηση από τη Λωρίδα της Γάζας είναι ακόμη νωπές. Οι έποικοι που συγκρούονται και σπαράζουν «έπαιξαν» τόσο πολύ, που δύσκολα θα ξεχαστούν. Μόλις 12 μέρες μετά την, πραγματικά, ιστορική στιγμή, η κατάσταση επανέρχεται στη «γνωστή» για τους Παλαιστινίους καθημερινότητα: Αεροπορικές επιδρομές, δολοφονίες «ακριβείας», κατεστραμμένα σπίτια, βολές πυροβολικού, εισβολές, εκατοντάδες συλλήψεις, απόλυτος αποκλεισμός των παλαιστινιακών εδαφών. Με τη μόνη διαφορά ότι, τώρα, η Λωρίδα της Γάζας είναι αποκλεισμένη πλήρως από τον έξω κόσμο, αλλά οι κάτοικοί της έχουν το ...προνόμιο να μετακινούνται από το ένα χωριό στο άλλο.

Αφορμή;

Ολα άρχισαν όταν την περασμένη Παρασκευή μαζική συγκέντρωση της «Χαμάς» στην πόλη της Γάζας πνίγηκε στο αίμα: 21 νεκροί και 80 τραυματίες. Αυτοκίνητο που μετέφερε ρουκέτες και όπου επέβαιναν μασκοφόροι μαχητές τινάχτηκε στον αέρα. Ηταν η τελευταία «στρατιωτική» παρέλαση ένοπλης παλαιστινιακής οργάνωσης, καθώς είχε επιτευχθεί συμφωνία με την Παλαιστινιακή Αρχή για τερματισμό αυτού του είδους των εκδηλώσεων.

Η «Χαμάς» κατηγόρησε το Ισραήλ ότι έπληξε με ελικόπτερα τη συγκέντρωση. Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε άγνοια. Η Παλαιστινιακή Αρχή υποστήριξε ότι η φονική έκρηξη προκλήθηκε από κάποια ανάφλεξη εκρηκτικών. Η «Χαμάς» απάντησε εκτοξεύοντας κάποιες ρουκέτες στο ισραηλινό έδαφος, που δεν προκάλεσαν θύματα ή ζημιές. Οποια και αν είναι η πραγματική αιτία της έκρηξης, γεγονός είναι ότι πυροδότησε μια κατακόρυφη κλιμάκωση, κατά την οποία ο ισραηλινός στρατός αντέδρασε σαν να ήταν «έτοιμος από καιρό».

Ισραηλινά ελικόπτερα σφυροκόπησαν στόχους σε ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας επί μερόνυχτα. Και συνέχισαν και όταν οι ένοπλες παλαιστινιακές οργανώσεις ανακοίνωσαν ότι σταματούν κάθε επίθεση κατά του Ισραήλ από το έδαφος της Λωρίδας, «προκειμένου να μη δίνουν πρόσχημα». Εκατοντάδες άνθρωποι συνελήφθησαν στη Δυτική Οχθη.

Η ταχύτητα, η εμβέλεια και η σφοδρότητα της ισραηλινής αντίδρασης εγείρει αρκετά ερωτηματικά. Και αυτά πληθαίνουν, αν κανείς αναλογιστεί ότι ήρθε σε μια στιγμή, που, θεωρητικώς, επικρατεί ευφορία και σχετική ηρεμία, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο πρόσφατο προηγούμενο. Πόσο μάλλον, που δεν έγινε κάποια επίθεση αυτοκτονίας, ορισμένες από τις οποίες έχουν αντιμετωπιστεί πιο ...ήρεμα από τον ισραηλινό στρατό.

Ελιγμός

Η ισραηλινή αποχώρηση από τη Λωρίδα της Γάζας, υπό τους όρους που έγινε (μονομερής απόφαση με παντελή αδιαφορία για την παλαιστινιακή άποψη, διατήρηση του συνοριακού και κατ' επέκταση οικονομικού ελέγχου όλης της περιοχής και αποκοπή της συγκεκριμένης ενέργειας από κάθε πιθανό πλαίσιο γενικότερης διαπραγμάτευσης), ήταν σαφές ότι δε θα έφερνε τίποτε ουσιαστικό. Ο Σαρόν προχώρησε στην υλοποίηση ενός ευφυούς τακτικού ελιγμού, που ουδόλως αλλάζει τη στρατηγική του. Απαλλάχτηκε από ένα μεγάλο βάρος (οικονομικό, στρατιωτικό, ανθρώπινο και διπλωματικό προς τη διεθνή κοινή γνώμη) και ταυτοχρόνως, αξιοποιώντας τη «θυσία», ενίσχυσε τις θέσεις του για «κατ' ανάγκην λόγω των δεδομένων» διατήρηση της κατοχής σε κομβικά σημεία της Δυτικής Οχθης.

Ο ελιγμός ήταν απροκάλυπτος. Κανείς, όμως, δεν μπόρεσε να προβλέψει την ταχύτητα αλλαγής σκηνικού. Επειδή, όμως, έχει πολλάκις αποδειχτεί ότι στην ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη πολλές εξελίξεις μοιάζουν «ξαφνικές», αλλά τελικά είναι καλά μεθοδευμένες από την ισραηλινή ηγεσία, χρειάζεται προσεκτικότερη ανάγνωση των γεγονότων.

Γιατί τώρα, γιατί έτσι;

Μια πρώτη σκέψη συνδέει, αναπόφευκτα, τη στρατιωτική κλιμάκωση με τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στο Ισραήλ, και συγκεκριμένα στο κόμμα Λικούντ. Δεν είναι η πρώτη φορά που η εσωτερική πολιτική κρίση εξάγεται, και δεν είναι μόνο στο Ισραήλ που συμβαίνουν αυτά.

Στις αρχές της βδομάδας, ο εσωκομματικός αντίπαλος του Σαρόν, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, που παραιτήθηκε το καλοκαίρι από το υπουργείο Οικονομικών διαμαρτυρόμενος για την αποχώρηση από τη Γάζα και την «υποχωρητικότητα απέναντι στην παλαιστινιακή τρομοκρατία», έθεσε θέμα ηγεσίας του κόμματος. Ο Νετανιάχου, ζητώντας επίσπευση της διαδικασίας εκλογής νέας ηγεσίας, προσέβλεπε σε αποδοχή της πρότασής του και απομάκρυνση του Σαρόν, τώρα, που τα πνεύματα είναι ακόμη οξυμένα στο Λικούντ, αφού η αποχώρηση από τη Γάζα έγινε παρά τη διαφορετική άποψη της πλειοψηφίας των μελών του κόμματος.

Αν η πρόταση του Νετανιάχου εγκρινόταν από την Κεντρική Επιτροπή του Λικούντ, τότε ουσιαστικά άνοιγε ο δρόμος και για διεξαγωγή πρόωρων εκλογών, αφού ο Σαρόν θα είχε χάσει την ηγεσία του κόμματος και δε θα μπορούσε πλέον να είναι πρωθυπουργός μιας κυβέρνησης συνασπισμού, χωρίς να ελέγχει ούτε το ίδιο το κόμμα του. Η πρόταση Νετανιάχου απορρίφθηκε.

Αρκετοί αναλυτές εκτίμησαν ότι η κατακόρυφη κλιμάκωση με τους Παλαιστινίους και η σφοδρή ισραηλινή «απάντηση» έπαιξε το ρόλο της στη διατήρηση του Σαρόν στη θέση του. «Σαρώνοντας» τη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Οχθη, απέδειξε αυτό που διατεινόταν καιρό: ότι δεν υπάρχει καμία υπαναχώρηση «απέναντι στην παλαιστινιακή τρομοκρατία» και ότι προτίθεται να απαντήσει «με μηδενική ανοχή σε οποιαδήποτε πρόκληση».

Μια άλλη πιθανή εξήγηση προκύπτει μέσα από την ίδια τη δράση του ισραηλινού στρατού στη Δυτική Οχθη. Μέσα σε λιγότερο από τέσσερα 24ωρα, συνελήφθησαν περίπου 500 Παλαιστίνιοι. Η πλειοψηφία είναι πολιτικά στελέχη της «Χαμάς». Πρόκειται για υποψήφιους στις δημοτικές τοπικές εκλογές, αλλά και για τους πιθανότερους υποψηφίους στις βουλευτικές του Γενάρη. Ανθρώπους που δεν έκρυβαν τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, αλλά δεν ενεπλάκησαν σε καμία στρατιωτική ενέργεια.

Ο ισραηλινός στρατός έχει, και παλαιότερα, συλλάβει πολιτικά στελέχη οργανώσεων. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο ηγέτης της «Φατάχ», στη Δυτική Οχθη, Μαρουάν Μπαργκούτι. Είναι, όμως, πράγματι μία από τις λίγες φορές που έχει πραγματοποιηθεί τόσο ευρείας κλίμακας «σκούπα» κατά πολιτικών στελεχών.

Δεν μπορεί κανείς να μη συνδέσει τις ενέργειες αυτές με τις δεδηλωμένες προθέσεις της ισραηλινής ηγεσίας ότι «δε θα επιτρέψει στη Χαμάς να συμμετάσχει στις παλαιστινιακές εκλογές». Και αν οι δηλώσεις και μόνον αποτελούν απροκάλυπτη παρέμβαση στα εσωτερικά των Παλαιστινίων, αποδεικνύοντας, για άλλη μια φορά, ότι όταν η ισραηλινή ηγεσία μιλά για «ειρήνη» εννοεί μια «ειρήνη κηδεμονίας» με τους δικούς της όρους, τότε οι συλλήψεις αποτελούν, απλώς, την υλοποίηση της απόφασης.

Φυσικά, πάντα, με τις «ευλογίες» των ΗΠΑ, αφού εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ παρομοίασε τη «Χαμάς» με την «αλ Κάιντα» και παραδέχτηκε ότι «ούτε στις ΗΠΑ θα επιτρεπόταν στην αλ Κάιντα να συμμετάσχει στις εκλογές». Εκτός των άλλων, μια μικρή λεπτομέρεια, βέβαια, είναι ότι τα παλαιστινιακά εδάφη δεν είναι Ισραήλ. Επίσης, έχει πολλάκις αποδειχτεί ότι τα ισραηλινά πλήγματα κατά της «Χαμάς» κάθε άλλο παρά αποδυναμώνουν την ισλαμιστική οργάνωση.

Οι δολοφονίες υψηλόβαθμων πολιτικών στελεχών της, με κορυφαία από συμβολικής άποψης αυτήν του θρησκευτικού της ηγέτη Σεΐκ Αχμάντ Γιασίν, στέρησαν από την οργάνωση σειρά «μετριοπαθών» στελεχών, που διακρίνονταν για τη δυνατότητα διαλόγου με τις υπόλοιπες παλαιστινιακές οργανώσεις και την έλλειψη φανατισμού. Με το θάνατό τους, και μάλιστα από ισραηλινά πυρά, η οργάνωση, που ούτως ή άλλως στηρίζει την ισχύ της στο τεράστιο φιλανθρωπικό δίκτυο που λειτουργεί χωρίς μέχρι το ξέσπασμα της δεύτερης Ιντιφάντα να έχει ενοχληθεί ιδιαιτέρως από τον ισραηλινό στρατό, κάνει ακόμη συντηρητικότερη και φανατικότερη στροφή.

Αν η ισραηλινή ηγεσία, ανάμεσα στα άλλα, θέλησε να «αποψιλώσει» τη «Χαμάς» για να την αποκλείσει από τις παλαιστινιακές εκλογές, μάλλον δε θα πετύχει το στόχο της. Η οργάνωση θα συσπειρώσει τους πάντες. Θα προκαλέσει με μεγαλύτερη δύναμη και επιρροή την εξουσία της Παλαιστινιακής Αρχής. Μπορεί, ίσως, να μη συμμετάσχει στις εκλογές, αλλά η απουσία της θα υποσκάψει τη δυνατότητα διακυβέρνησης οποιασδήποτε νέας ηγεσίας. Μπορεί, όμως, και να συμμετάσχει στις εκλογές από όπου θα βγει πολύ περισσότερο ενισχυμένη και θα έχει τη δυνατότητα επιβολής των δικών της ακραίων απόψεων.

Οι απόψεις και οι ενέργειες της «Χαμάς» και άλλων οργανώσεων έχουν επανειλλημένως χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι από την ισραηλινή πλευρά για να προχωρήσει αποκλειστικά και μόνο σε μονομερείς ενέργειες και να λήξει, όπως και όποτε θέλει, το θέμα των διαπραγματεύσεων. Γεγονός είναι, επίσης, ότι η ισραηλινή πλευρά, κατά τη δεύτερη Ιντιφάντα, έχει πολλάκις «προετοιμάσει» τις «απαντήσεις» της «Χαμάς», και άλλων οργανώσεων, που, με τη σειρά τους, έδωσαν το έναυσμα στις ισραηλινές στρατιωτικές, πολιτικές, μονομερείς επιλογές. Ολα είναι θέμα χρόνου να φανούν...


Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ