Κυριακή 24 Ιούλη 2005
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 18
ΙΣΤΟΡΙΑ
22 ΙΟΥΛΗ 1943
Η κορυφαία διαδήλωση στην αδούλωτη Αθήνα

Για να ματαιωθεί η επέκταση της βουλγαρικής φασιστικής κατοχής

Ξυλογραφία του Α. Τάσσου (1962)
Ξυλογραφία του Α. Τάσσου (1962)
Τα ηρωικά κορίτσια της ΕΠΟΝ

φράζουν το δρόμο στη βουλγαρική κατοχή

αψηφώντας τα χιτλερικά τανκς

ΞΕΧΝΙΕΤΑΙ ποτέ εκείνη η μέρα; Η πυρωμένη μέρα του Ιούλη -πέρασαν 62 χρόνια από τότε - 22 Ιούλη 1943. Η πρωτεύουσα ζούσε μια συγκλονιστική μέρα, μια κορυφαία στιγμή στην ιστορία της, στους λαϊκούς αγώνες. Χιλιάδες και χιλιάδες πατριώτες, πάνω από 300.000, ΕΑΜίτες αγωνιστές, αψηφώντας τα σίδερα των κατακτητών, χιμούσαν στους δρόμους, γιόμιζαν τις πλατείες, για να ματαιώσουν την επέκταση της βουλγαρικής φασιστικής κατοχής. Ηταν ένας γενικός συναγερμός, που μέρες πολλές συγκλόνιζε όλη τη χώρα.

Η προκήρυξη του ΕΑΜ, που κυκλοφορούσε, τόνιζε πως η Μακεδονία ολόκληρη παραδόθηκε στη βουλγαρική θηριωδία. Η εθνική τραγωδία αποκορυφώνεται. Η μοιρολατρία και η παθητικότητα αποτελούν ασυγχώρητο έγκλημα. Χιλιάδες προκηρύξεις, πλακάτ βροντοφωνάζουν το σύνθημα: «Εξω οι Βούλγαροι φασίστες από τη Μακεδονία και τη Θράκη. Κάτω οι προδότες...».

ΠΟΙΟΣ μέτρησε εκείνη τη μέρα την απέραντη λαοθάλασσα, που τρικύμιζε σ' ολόκληρη την πολιτεία; Ούτε ένα στεφάνι, ούτε ένα λουλούδι, ούτε στα σχολειά, στα βιβλία ένα γραφτό για την κορυφαία αυτή μέρα, που τελικά ματαίωσε την κάθοδο των Βουλγάρων.

ΠΟΙΑ μάτια θα σταθούν εκεί στην εντοιχισμένη πινακίδα στο μέγαρο της Τράπεζας Ελλάδος για να διαβάσουν την ταυτότητα της μέρας; Να θυμηθούνε εκείνες τις χιλιάδες ζωές, που δε λογάριασαν το θάνατο, τα τανκς;

ΚΑΙ φυσικά ο νους πάντα τρέχει στην 18χρονη κοπέλα, την ΕΠΟΝίτισσα Παναγιώτα Σταθοπούλου και στην Κούλα Λίλη, στον Θ. Χατζηθωμά, στον Θ. Τεριακή, καθώς και σ' όλους τους νεολαίους, τους ΕΠΟΝίτες, που ήσαν «παρόντες μαχητές» στη μεγάλη εκείνη μάχη. Υπολογίζεται πως στις συγκρούσεις με τα στρατεύματα κατοχής σκοτώθηκαν γύρω στους 30 διαδηλωτές - 200 τραυματισμένοι, αλλά και πολλοί πιασμένοι.

Η ΑΘΗΝΑ, η αδούλωτη πρωτεύουσα, χρόνια και χρόνια, περιμένει να στηθούν στους μεγάλους αυτούς τόπους της λεβεντιάς και της θυσίας τα μνημεία που θα τιμήσουν τις μοναδικές αυτές στιγμές του λαϊκού αγώνα, που δεν μπήκε ακόμη στα σχολικά βιβλία, που αγνοούν οι νέες γενιές. Να μάθουν για τα ηρωικά κορίτσια της ΕΠΟΝ, την Παναγιώτα και την Κούλα Λίλη και τους ΕΠΟΝίτες τον Θ. Τεριακή, τον Θώμη Χατζηθωμά και όλους τους άλλους που στάθηκαν πρωταγωνιστές κι έδωσαν ζωές αψηφώντας του θανάτου τα σύνεργα.

ΤΟ ΚΟΡΜΙ της 18χρονης κοπέλας το σκέπασε το χώμα του νεκροταφείου Ζωγράφου. Ενας μαρμάρινος σταυρός με τ' όνομα και τη μέρα του θανάτου. Αλλά στην καρδιά της Αθήνας πλανιούνται πάντα σαν οπτασία οι κοπέλες, που αψηφώντας τους Ούνους τέντωσαν σαν ασπίδα το κορμί τους, που το θέριζαν με τα τανκς και τα πολυβόλα τους.

ΤΟ φέρετρο με τη νεκρή πια ηρωίδα, κρυφά, μεταφέρθηκε σ' ένα σπίτι κάπου εκεί στην περιοχή των Αχαρνών. Εκεί έτυχε να βρεθεί κι ένας δημοσιογράφος κι έζησε στο σπιτάκι της αυλής το ξενύχτι της Παναγιώτας, που μας το διηγήθηκε με τούτα τα λόγια:

«... Η ΕΙΚΟΝΑ, που αντίκρισα, ήταν συγκλονιστική. Σ' ένα φτωχό, ταπεινό φέρετρο είχαν εναποθέσει την κοπέλα, τη νεαρή σημαιοφόρο της διαδήλωσης. Γύρω στο φέρετρο, νέα παιδιά, συναγωνιστές, παραστάτες στην άγρυπνια, ώσπου να φτάσει η ώρα για την κηδεία. Ολα φτωχά, θεόφτωχα. Ενα άσπρο σεντόνι κάλυπτε το κορμί, λιωμένο από το τανκ. Ηρεμο, καθαρό. Ξανθιά, χρυσαφένια τα μαλλιά σαν τον ήλιο στεφάνωναν το πρόσωπο γιομάτο φακίδες. Πρόσωπο πανέμορφο. Ενας γείτονας, φίλος των παιδιών, μέτρησε τις λίγες δραχμές που είχε κι έτρεξε να φέρει λίγα λουλούδια για να μπουν στο φέρετρο».

ΔΥΟ χρόνια αργότερα, στο περιοδικό της ΕΠΟΝ Μακεδονίας «ΛΕΥΤΕΡΑ ΝΙΑΤΑ» (Νο 32/23-2-1945) θα δημοσιευτεί μια μαρτυρία για τη συγκλονιστική μέρα που έζησε τότε η χώρα μας. Ηταν ένα γραφτό του Ηλία Βενέζη, που το υπέγραφε με το ψευδώνυμο Μ. Αλκαίος.

«... ΣΤΗΝ κορφή του κύματος μια σημαία ξεδιπλώθηκε. Κυμάτισε για λίγο στον αέρα. Κυμάτισαν και τα μαλλιά του κοριτσιού, που τη σήκωνε στα χέρια του. Τα συμβάντα ήρθαν ύστερα σαν αστραπή. Το γερμανικό άρμα χύθηκε πάνω στο πλήθος.

»Το αλαλιασμένο πλήθος, μόλις πέρασε ο μηχανοκίνητος θάνατος, ξεχύθηκε πάλι από τις παρόδους κι έτρεξε βογκώντας προς το σώμα του κοριτσιού, που έχοντας αγκαλιασμένη τη σημαία την έβρεχε με το αίμα που έτρεχε από τις σπαραγμένες σάρκες του...

»... ΚΙ ΑΠΟ τη βαθιά σιωπή που είχε απλωθεί με το δέος του θανάτου σηκώθηκε άγρια σαν σίφουνας η φοβερή κραυγή του πλήθους, που καταριόταν τους φονιάδες και φώναζε για εκδίκηση και λευτεριά...

»... ΕΚΑΝΕ όνειρα για το μέλλον. Κοιμήσου μικρή Ελληνίδα. Τα όνειρα θα 'ρθουν. Δε θα 'ρθουν πια για σένα. Αλλά θα 'ρθουν για τ' άλλα κορίτσια και τ' αγόρια του τόπου σου για τα κορίτσια και τ' αγόρια του κόσμου. Κι αυτά θα σε θυμούνται και θα σ' ευλογούν επειδή με το αίμα σου άγιασες τα όνειρά τους...».

ΤΑ ΛΟΓΙΑ έπειτα του καθηγητή Α. Σβώλου μας συμπληρώνουν το ηρωικό χρονικό της μέρας στη συνέντευξη που έδωσε στη «Νέα Γενιά» για τον αγώνα της νεολαίας στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης.

...«Σας είδα ηρωικά αγόρια και κορίτσια, είπε τότε ο Σβώλος. Σας είδα μια πυρωμένη μέρα, τον Ιούλιο του 1943, να τρέχετε ξέφρενα σ' έναν καλπασμό προς το θάνατο για να προφθάσετε την επίθεση των γερμανοϊταλικών τανκς, μήπως και τελειώσει το πανηγύρι του αίματος πριν εμπήτε Σεις...».

ΕΞΗΝΤΑ δύο χρόνια από τότε. Με την καθοδήγηση του ΕΑΜ και της ραχοκοκαλιάς του και κύριου αιμοδότη του αντιφασιστικού αγώνα, του ΚΚΕ, ο λαός στις μεγάλες πόλεις και στην Αθήνα έβαζε τότε την αγωνιστική του σφραγίδα και έφραξε το δρόμο που είχαν προετοιμάσει οι χιτλερικοί για την επέκταση της βουλγαρικής κατοχής. Θανάσιμος κίνδυνος, που απειλούσε την Ελλάδα.


Του
Νίκου ΚΑΡΑΝΤΗΝΟΥ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ