ΣΤΙΣ αντιστασιακές ΕΑΜικές εφημερίδες, αυτές που βγήκαν στα χρόνια της χιτλεροφασιστικής κατοχής δίπλα στο «Ριζοσπάστη» και την «Ελεύθερη Ελλάδα», το κεντρικό δημοσιογραφικό όργανο του ΕΑΜ, υπάρχουν επίσης και μερικές, που τις περιμέναμε να φτάσουν στα χέρια μας με λαχτάρα.

Σ' ΑΥΤΕΣ τις εφημερίδες ανήκουν τα «Σοβιετικά Νέα» («ΣΝ»). Την ξαναθυμόμαστε σήμερα, καθώς χτες γιορτάσαμε την κορυφαία ώρα, τις 9 Μάη 1945. Τα «Σοβιετικά Νέα», που μας δώσανε όλη αυτή τη θριαμβική διαδρομή. Στην εφημερίδα αυτή, συμπτωματικά βέβαια, είχαν δουλέψει μόνο γυναίκες. Υπεύθυνη της Επιτροπής Πόλης της ΚΟΑ ήταν η ηρωική Ηλέκτρα. Στη σύνταξη ήταν η Μέλπω Αξιώτη, η Διδώ Σωτηρίου και σ' ορισμένες φάσεις και η Ελλη Παππά.

ΣΤΗΝ ομάδα σύνταξης, που αποφασιστικά βοήθησε την εφημερίδα να έχει και πλούτο ειδήσεων, αλλά και πολλά άλλα δημοσιογραφικά υλικά, τα οποία έδιναν ξεχωριστή ζωντάνια, ήταν και η Λιούντα Μάντακα, Ρωσίδα, που την έφερε ένας έρωτας στην Ελλάδα. Και χάρισε στην Ελλάδα την καρδιά της και τη ζωή της.

ΖΟΥΣΕ σ' ένα μικρό σπιτάκι στο τέρμα Πατησίων, στην οδό Ρενιέρη. Σ' αυτό το σπιτάκι είχε ανοίξει μια μικρή κρύπτη, όσο να χωράει το ραδιόφωνο, από το οποίο είχε αφαιρέσει το περίβλημά του.

ΚΙ ΕΜΕΝΕ εκεί με τις ώρες ξαπλωμένη στο πάτωμα και έγραφε τις εκπομπές του ραδιοσταθμού της Μόσχας. Ηταν καταγραφή με κάθε ακρίβεια δοσμένη από τα ρούσικα στα ελληνικά, σχεδόν έπιανε τις εκπομπές κατά λέξη, όλα γραμμένα πάνω στο ψιλό τσιγαρόχαρτο. Εκεί που δυσκόλευε η δουλιά της, ήταν η γραφή της που την έκανε δυσκολοδιάβαστη.

ΘΑ γράψει για την Λιούντα και την προσφορά της στον παράνομο Τύπο η Ελλη Παππά πως ο γραφικός της χαρακτήρας ήταν από τους πιο δυσανάγνωστους... «Η αγαλλίαση και το μαρτύριό μας ήταν η Λιούντα. Αγαλλίαση, γιατί χάρη σ' αυτήν παρακολουθήσαμε, βήμα με βήμα, ώρα με την ώρα, τη μάχη του Στάλινγκραντ. Κι έπειτα τη μεγάλη προέλαση του Κόκκινου Στρατού. Τις απώλειες του εχθρού... Τα είχαμε όλα. Πλήρη. Αρκεί να τα αποκρυπτογραφούσαμε σωστά»...

ΠΡΕΠΕΙ να θυμίσουμε πως με το παράνομο ραδιόφωνο της Λιούντας ξεκίνησε από το Μάη του 1941 το δελτίο ειδήσεων, που αργότερα γενίκευσαν τον τίτλο τους και ονομάστηκαν «Σοβιετικά Νέα».

ΗΤΑΝ από τις εφημερίδες, που έδωσαν την ειδησεογραφία από το ανατολικό μέτωπο, και συχνά μάλιστα συναρπαστικές περιγραφές, για τις μάχες στη Μόσχα, στο Στάλινγκραντ, στο Κουρκς, καθώς και την επική εκείνη πολιορκία που έζησε το Λένινγκραντ.

ΤΟ 1943, τα «ΣΝ» έβγαιναν δισέλιδα 5.000 - 7.000 φύλλα κάθε φορά κι, όπως πολλοί θυμούνται, ήταν μαζί με το «Ρίζο» από τα καλύτερα και στο περιεχόμενο, αλλά και στην εκτύπωση.

ΕΝΑ άρθρο, γραμμένο για το Στάλινγκραντ, μας έλεγε: «...Τα μάτια όλου του κόσμου τούτη την ώρα καρφώνονται πάνω στην πολιτεία του Βόλγα. Είναι ο δεύτερος μήνας, που συνεχίζεται η μάχη. Οι καμήλες θυμίζουν την Ασία κι ο Βόλγας είναι σύνορο ανάμεσα σε δυο κόσμους».

ΤΑ «ΣΝ», σ' ένα άλλο κείμενο, παρουσιάζουν το πορτρέτο του Σοβιετικού παρτιζάνου, όπως το δημοσίευσε η «Πράβντα». Γράφει: «...Παραμονεύουν ατέλειωτες νύχτες στο σκοτάδι. Πρέπει να 'χουν μάτι αϊτού... Πολλές φορές φράζουν με τα κορμιά τους τα πολυβόλα... πέφτουν οι ίδιοι πάνω στις σιδηροδρομικές γραμμές...».

ΕΞΗΝΤΑ χρόνια από την κορυφαία ώρα της Αντιφασιστικής Νίκης, 9 του Μάη 1945, που τέλειωνε τότε ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος, όταν ο θρυλικός εκείνος «αίλουρος» του Κόκκινου Στρατού έμπηγε στου Ράιχσταγκ τον τρούλο την κόκκινη σημαία. Κάθε κατηγορίας και προέλευσης πλαστογράφοι γυρεύουν με κάθε τρόπο από χρόνια να ξαναγράψουν την Ιστορία και, κυρίως, να μειώσουν, να εξαφανίσουν την τεράστια και αποφασιστική συμβολή του Κόκκινου Στρατού. Να σβήσουν από τη μνήμη του κόσμου την Αντιφασιστική Νίκη και τα μηνύματά της. Μάταια, όμως. Οταν υπάρχουν μαρτυρίες σαν αυτή του Αμερικανού συγγραφέα Ερνεστ Χέμινγουεϊ, που έγραφε: «Ο κάθε άνθρωπος, που αγαπά την ελευθερία, χρωστάει τόσα στον Κόκκινο Στρατό, που δε θα μπορούσε να τα ξεπληρώσει ποτέ με ό,τι κι αν έκανε».