Σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση, η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Πέτρου Μολυβιάτη, στις Ηνωμένες Πολιτείες «πραγματοποιείται για τη διαμόρφωση των όρων στρατηγικής συνεργασίας Ελλάδας και ΗΠΑ». Με αυτή τη φράση, κύκλοι του ελληνικού ΥΠΕΞ προσπαθούν προκαταβολικά να «εξαγνίσουν» τις συναντήσεις του υπουργού Εξωτερικών με την Αμερικανίδα ομόλογό του προκειμένου να παραδοθούν ...ιδιοχείρως οι οδηγίες της Ουάσιγκτον για το ρόλο που αναζητεί και διαπραγματεύεται σ' αυτές τις συνθήκες να παίξει η Ελλάδα στην περιοχή, στα πλαίσια της διευθέτησης των υπό εκκρεμότητα προβλημάτων.

Οι εξελίξεις στα Βαλκάνια, η ονομασία της ΠΓΔΜ, τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό αποτελούν τα βασικά ζητήματα της ελληνοαμερικανικής «συνεργασίας» αυτήν την περίοδο. Οι αμερικανικές απαιτήσεις προς την Ελλάδα περιλαμβάνουν, ωστόσο, και μια σειρά άλλων ζητημάτων που έχουν να κάνουν με την έμπρακτη υποστήριξη της αμερικανικής πολιτικής στον Καύκασο και στη Μέση Ανατολή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο υπουργός Εξωτερικών προσήλθε στις συνομιλίες με την αμερικανική ηγεσία εκπροσωπώντας την Ελλάδα η οποία από το καλοκαίρι θα προεδρεύει του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, προεδρεύει στον ΟΣΕΠ και ετοιμάζεται για την προεδρία της Διαβαλκανικής Συνεργασίας, την οποία θα αναλάβει από τον Απρίλη. Οι πολλαπλοί αυτοί ρόλοι, ωστόσο, αντί να εξασφαλίζουν περιθώρια αυτονομίας, ωθούν ολοένα και βαθύτερα την ελληνική κυβέρνηση στην αγκάλη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Μια ματιά αρκεί για να αντιληφθεί κανείς ότι οι αμερικανικές απαιτήσεις και πιέσεις προς την Αθήνα πολλαπλασιάζονται. Η Ουάσιγκτον, χωρίς περιστροφές, ζητά από την ελληνική κυβέρνηση:

• Ενεργότερη εμπλοκή της Ελλάδας στην τήρηση της τάξης στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν
• Ασκηση ασφυκτικών πιέσεων στην κυπριακή πολιτική ηγεσία ώστε να αποδεχτεί το «σχέδιο Ανάν» χωρίς αλλαγές
• Εγκατάλειψη της θέσης υπέρ του απαραβίαστου των συνόρων στα Βαλκάνια ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσόβου.

Αναζητώντας αναχώματα στην αμερικανική πίεση, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών «κατασκευάζει» ελπίδες αξιοποιώντας τις συγκυριακές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις, λόγω του φόβου της Αγκυρας για σταδιακή ανεξαρτητοποίηση του Βόρειου Ιράκ και του έντονου αντιαμερικανισμού της τουρκικής κοινής γνώμης. Κάποιοι υπεραισιόδοξοι «αναλυτές» στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών συσχετίζουν τις δυσλειτουργίες στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις με το ενδιαφέρον που επιδεικνύει ο νέος Αμερικανός πρεσβευτής για τη βελτίωση της εικόνας των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Ωστόσο, οι «αναλυτές» ξεχνούν ότι η υπερδύναμη μαζί με το καρότο κρατά πάντα και το μαστίγιο, όπως έσπευσε να υπενθυμίσει το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, όταν, προ μηνός, χτύπησε καμπανάκι για τον κίνδυνο ισλαμικής τρομοκρατίας στην Ελλάδα. Οι ΗΠΑ - θα έπρεπε να μην τρέφουν ψευδαισθήσεις στην ελληνική κυβέρνηση - έχουν τη δυνατότητα να χτυπούν ταυτόχρονα με το μαστίγιο και την Ελλάδα και την Τουρκία. Οι όποιες δυσλειτουργίες στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις δε σημαίνουν ταυτόχρονα και προσφορές δώρων στην Ελλάδα...

Είναι προφανές ότι η αμερικανική διοίκηση δεν έχει ξεπεράσει την απόρριψη του «σχεδίου Ανάν» από τους Ελληνοκύπριους. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε αφού είναι και δικό της σχέδιο. Είναι επίσης προφανές ότι η στάση της κυβέρνησης Καραμανλή, που κατά τους Αμερικανούς δεν πίεσε όσο θα έπρεπε τη Λευκωσία, προκάλεσε δυσφορία στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Αν η αναγνώριση της ΠΓΔΜ με το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας» εκληφθεί ως κολασμός για το συγκεκριμένο ζήτημα, αυτό δε σημαίνει ότι εξαντλήθηκε ο αμερικανικός «θυμός».

Τώρα φαίνεται ότι οι Αμερικανοί είναι διατεθειμένοι να πιέσουν ως ένα βαθμό την ΠΓΔΜ να αποδεχτεί την τελική ελληνική πρόταση για το όνομα, «Νέα Δημοκρατία της Μακεδονίας-Σκόπια», ώστε να υπάρξει λύση κοινά αποδεκτή και να μην κινδυνεύει η ευρωπαϊκή πορεία της ΠΓΔΜ. Αυτό που φαίνεται ότι «πουλάνε» οι Αμερικανοί στην πλευρά των Σκοπίων είναι ότι, εάν συμφωνήσουν, στην πράξη θα πρόκειται για λύση διπλής ονομασίας, δεδομένου ότι η χρήση του ονόματος «Μακεδονία» έχει καθιερωθεί στη διεθνή πρακτική την τελευταία δεκαετία και κανείς δε θα θυμάται να προσθέσει τον προσδιορισμό «Νέα». Το κλείσιμο της διμερούς αυτής εκκρεμότητας έχει ιδιαίτερη σημασία για τους αμερικανικούς σχεδιασμούς ενόψει της προωθούμενης αποσαφήνισης του τελικού status του Κοσσόβου (αρχές καλοκαιριού).

Η πρόσφατη περιοδεία του πρωθυπουργού στα Βαλκάνια ικανοποίησε την Ουάσιγκτον κυρίως γιατί ο Κ. Καραμανλής συνομίλησε με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές (Βελιγράδι, Μαυροβούνιο, Πρίστινα) και επέμεινε στην ανάγκη διαμόρφωσης όρων ομαλού πολιτικού διαλόγου για την οριστικοποίηση του καθεστώτος στο Κοσσυφοπέδιο. Η Ουάσιγκτον χρειάζεται την Αθήνα στο συγκεκριμένο ζήτημα γιατί έχει αξιόπιστο δίαυλο επικοινωνίας με το Βελιγράδι, η στάση του οποίου θα είναι καθοριστική για τις εξελίξεις. Για την ακρίβεια, η Ουάσιγκτον χρειάζεται μια πιο ευέλικτη ελληνική στάση μπροστά στη σχεδιαζόμενη αλλαγή των συνόρων η οποία απαιτείται για τη δημιουργία μιας κρατικής οντότητας για το Κοσσυφοπέδιο. Και όπως όλα δείχνουν, η Αθήνα είναι έτοιμη να υιοθετήσει αυτήν την «ευέλικτη» στάση. Είναι χαρακτηριστικό ότι, απαντώντας σε ερώτημα αν εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ η ελληνική θέση περί μη αλλαγής των συνόρων στην περιοχή, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Γ. Κουμουτσάκος, ξεκαθάρισε πρόσφατα ότι «η θέση αυτή έχει επαναληφθεί επανειλημμένα και δε μεταβάλλεται στο βαθμό που διασφαλίζει τη σταθερότητα στην περιοχή και είναι μία αρχή η οποία θα πρέπει να γίνει σεβαστή από όλους».

Η απάντηση αυτή, όπως σημειώνουν Ελληνες διπλωμάτες, πολύ απλά σημαίνει την εγκατάλειψη της πάγιας ελληνικής θέσης υπέρ του απαραβίαστου των συνόρων κατ' απόλυτο τρόπο. Οι ίδιοι διπλωμάτες, ωστόσο, υπογραμμίζουν ότι η θλιβερή πραγματικότητα είναι πως η θέση αυτή εγκαταλείφθηκε το 1999 από τη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της και ειδικότερα από τις χώρες που βοήθησαν στον πόλεμο εναντίον της Γιουγκοσλαβίας, που οδήγησε στο διαμελισμό της, έστω κι αν επισήμως αυτή η πραγματικότητα δεν ομολογείται. Φαίνεται, λοιπόν, ότι ήρθε η ώρα της ομολογίας για την Αθήνα...

Οπως υποστηρίζουν στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, ο Π. Μολυβιάτης πήγε στην Ουάσιγκτον για τις συναντήσεις του με την Κοντολίζα Ράις αποφασισμένος να διαλύσει τις παρεξηγήσεις στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Τι κατάφερε, θα φανεί μέχρι τον προσεχή Μάη οπότε θα μεταβεί στην αμερικανική πρωτεύουσα και ο πρωθυπουργός, Κ. Καραμανλής.