Εναν αιώνα ζωής και δράσης συμπλήρωσε τον περασμένο Απρίλη το Συνδικάτο στο Τσαγκαριό. Εκατό χρόνια συνεπών ταξικών αγώνων για τα δικαιώματα των εργαζομένων του κλάδου, αλλά και όλης της εργατικής τάξης. Το ερχόμενο Σάββατο, 19 του Φλεβάρη, το Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Κλωστοϋφαντουργίας-Ιματισμού-Δέρματος Ν. Αττικής τιμά τη δράση των εργαζομένων στο τσαγκαριό και τους σκληρούς ταξικούς αγώνες τους, με εκδήλωση που διοργανώνει στα γραφεία της ΟΕΚΙΔΕ (Χαλκοκονδύλη 37, 5ος όροφος) στις 6 μ.μ.

Στις 12 του Απρίλη του 1904 υπογράφεται η ιδρυτική διακήρυξη του Σωματείου, που φέρει τον τίτλο «Αδελφότης Υποδηματεργατών Αθήνας». Παρά το συντεχνιακό της προσανατολισμό κατά την πρώτη περίοδο της δράσης της, γρήγορα θα μπει σε ταξική τροχιά, κάτω και από την επίδραση της Οχτωβριανής Επανάστασης το 1917. Στις 20 του Ιούνη του 1921, με απόφαση της Συνέλευσης, η «Αδελφότητα» μετονομάζεται σε «Σωματείο Υποδηματεργατών Αθηνών».

Η αλλαγή του τίτλου δεν ήταν τυχαία. Η στροφή που συντελέστηκε στον προσανατολισμό του Σωματείου αποτυπώνεται στο 2ο άρθρο του καταστατικού του, όπου ο σκοπός του περιγράφεται ως εξής: «Η αδελφική συνένωσις και αλληλεγγύη των μελών αυτού προς εξύψωσιν της ηθικής, οικονομικής και επαγγελματικής καταστάσεώς των, έξω από κάθε αστικήν επιρροήν, εις μίαν ενιαίαν δύναμιν, επί τη βάσει της Πάλης των Τάξεων».

Στα πρώτα του ταξικά βήματα πρωτοστατεί στην ίδρυση του ΕΚΑ, ενώ το 1918 μαζί με τα σωματεία του Πειραιά, της Καβάλας και της Πάτρας δημιουργούν την Ομοσπονδία Εργατών Δέρματος Ελλάδας (ΟΕΔΕ). Η Ομοσπονδία θα μπει μπροστά στις μεγάλες απεργιακές μάχες που θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια, θα συντονίσει τους αγώνες των τσαγκαράδων σε όλη τη χώρα.

Στα 1930 ξεσπάει η μεγάλη απεργία των τσαγκαράδων, με θεσμικά και οικονομικά αιτήματα, που κράτησε 87 ολόκληρες μέρες και έληξε με νίκη των εργαζομένων. Η Κοινωνική Ασφάλιση και το 8ωρο αποτελούν πλέον κεκτημένα του κλάδου, που θα πληρώσει βαρύ τίμημα για την ταξική του γραμμή τα χρόνια που ακολούθησαν: Ολα τα ηγετικά στελέχη της Ομοσπονδίας και του Σωματείου θα εκτελεστούν κατά τη διάρκεια της Κατοχής από τους Γερμανούς και τους ντόπιους συνεργάτες τους, ενώ και η δικτατορία του Μεταξά που προηγήθηκε φρόντισε να αποψιλώσει το κίνημα από τα πρωτοπόρα στελέχη του, στέλνοντάς τα στις φυλακές και στα ξερονήσια. Θέλοντας να απαλλαγεί από τις ταξικές φωνές στο συνδικαλιστικό κίνημα, η δικτατορία του Μεταξά δημιούργησε το «Εθνικό Σωματείο» και διόρισε την ηγεσία του, όπως ακριβώς έκανε λίγα χρόνια μετά και η κυβέρνηση των Ράλληδων.

Αμέσως μετά την επανεγκατάσταση του Σωματείου στο ΕΚΑ, ξεσπάει η μεγαλύτερη απεργία στην ιστορία του κλάδου, με αίτημα την κατάργηση του καλφαλικιού και την καθιέρωση του μεροκάματου. Παρά την εργοδοτική αδιαλλαξία (κήρυξαν λοκ άουτ), το τσαγκαριό τελικά θα νικήσει. Το Σωματείο θα αντέξει τις διώξεις που ακολούθησαν και το 1956 θα προχωρήσει στην ανασύνταξη των δυνάμεών του. Οι εργαζόμενοι στο δέρμα έχουν ήδη κατακτήσει μέσα από τους αγώνες τους το Επικουρικό Ταμείο και βάζουν πλώρη για την ένταξη του κλάδου στα βαρέα και ανθυγιεινά.

Η χούντα του 1967 επιφυλάσσει νέες διώξεις και εξορίες για τους συνδικαλιστές του τσαγκαριού και διαλύει το Σωματείο. Οι βιοτεχνίες στου Ψυρρή γίνονται εστίες αντιστασιακής δράσης, μέχρι τον Αύγουστο του 1974, οπότε το Σωματείο ξαναρχίζει να λειτουργεί. Πάνω από 1.400 εργαζόμενοι συμμετέχουν στις πρώτες εκλογές της μεταπολίτευσης. Το Συνδικάτο πρωτοστατεί στην πανελλαδική συσπείρωση των 115 Σωματείων, κατακτά νίκες, όπως η μείωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 60 για τους άντρες και στα 55 για τις γυναίκες, το 5ήμερο, το 40ωρο, το βαρύ και ανθυγιεινό για τον κλάδο.

Κορυφαία στιγμή στην ιστορία του Συνδικάτου αποτέλεσε η ένταξή του το 1993 στο ενοποιημένο Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Κλωστοϋφαντουργίας-Ιματισμού-Δέρματος Ν. Αττικής, που συνένωσε τα ταξικά σωματεία των τριών κλάδων και έδωσε νέα πνοή στους αγώνες τους. Το 1999 το Συνδικάτο γίνεται ιδρυτικό μέλος του ΠΑΜΕ και βάζει έτσι τη δικιά του σφραγίδα στο συντονισμό της εργατικής τάξης, στους ταξικούς αγώνες για την ικανοποίηση των πραγματικών, σύγχρονων αναγκών όλων των εργαζομένων.