To προσχέδιο των Συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής του ερχόμενου Δεκέμβρη, το οποίο «διέρρευσε» από την Ολλανδική Προεδρία, έχει ήδη σημάνει την εκκίνηση των έντονων παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, με επίκεντρο την εξέλιξη των ευρωτουρκικών σχέσεων. Αθήνα, Αγκυρα και Λευκωσία εξετάζουν το διπλωματικό κείμενο, κάτω από τη λογική, την οποία υπαγορεύουν τα συμφέροντά τους, υπογραμμίζοντας ότι προς το παρόν, το κείμενο αυτό δεν είναι τίποτε περισσότερο από βάση για διαπραγμάτευση.

Ο εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό σημείωσε ότι το εν λόγω προσχέδιο «είναι μια βάση εκκίνησης, η οποία μας δίνει δυνατότητες χειρισμών μέχρι την 17η Δεκεμβρίου». Θέλοντας να υπογραμμίσει τις προσπάθειες που θα καταβάλει η ελληνική διπλωματία ενόψει αυτής της διαπραγμάτευσης, ο Γιώργος Κουμουτσάκος συμπλήρωσε ότι «την ερχόμενη Πέμπτη, ο υπουργός Εξωτερικών ξεκινάει έναν ακόμη κύκλο επαφών και διαβουλεύσεων. Θα συναντηθεί με τους ομολόγους του των Μεγάλης Βρετανίας, Γερμανίας, Αυστρίας και Ιταλίας και θα συζητηθούν βεβαίως και αυτά τα θέματα».

Ο εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών δεν επιβεβαίωσε πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες η Ουάσιγκτον υποστηρίζει πρωτοβουλία που ως στόχο έχει την άμβλυνση των προβλημάτων στο Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά, προκειμένου να προχωρήσει απρόσκοπτα η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. «Την ακριβή πληροφόρηση, είπε ο Γ. Κουμουτσάκος, για την ουσία και στο τι ακριβώς συνίσταται αυτή η πρωτοβουλία και εάν τελικά εκδηλωθεί δεν την έχω. Επομένως, θα προτιμούσα να μην μπω σε μια συζήτηση γι' αυτή (...) εγώ δε γνωρίζω αυτή τη στιγμή τις ειδικότερες αναφορές αυτής της πρωτοβουλίας. Δεν ξέρω σε τι ακριβώς συνίσταται, προς τα πού κατατείνει. Αυτές είναι δημοσιογραφικές πληροφορίες. Εγώ επισήμως δεν τις έχω δει. Επισήμως, δηλαδή διά της διπλωματικού οδού, δεν τις γνωρίζω».

Στην Τουρκία, όπως φαίνεται από δημοσίευμα της εφημερίδας «Μιλιέτ», η οποία μεταφέρει την άποψη του πρωθυπουργού της χώρας, το προσχέδιο της ολλανδικής Προεδρίας, δεν κρίνεται ικανοποιητικό. Σύμφωνα με τη «Μιλιέτ» ο Ταγίπ Ερντογάν το χαρακτήρισε «απαράδεκτο». Σύμφωνα με την εφημερίδα, ο Τούρκος πρωθυπουργός είπε ότι η τουρκική πλευρά έκανε ό,τι μπορούσε και ότι δέχτηκε το «σχέδιο Ανάν», πράγμα που δεν έκανε η ελληνική πλευρά. Ο Ερντογάν πρόσθεσε, επίσης, ότι «πρώτα από όλα πρέπει να αρθεί ο αποκλεισμός της ΤΔΒΚ. Δεν πρέπει να τα περιμένουν όλα από μας».

Αναφερόμενος στην ενταξιακή πορεία της χώρας του, ο Τούρκος πρωθυπουργός είπε ότι «το Κυπριακό δεν περιλαμβανόταν μεταξύ των κριτηρίων. Για ποιο λόγο, λοιπόν, εντάχθηκε η ελληνική πλευρά που δεν έκανε τίποτα για τη λύση»; Ο Ερντογάν, αναφερόμενος στην απόφαση που θα λάβει η ΕΕ σχετικά με την Τουρκία, είπε ότι «αν λάβουν απόφαση διαφορετική για μας, αυτοί θα χάσουν».

Η διπλωμάτες του τουρκικού ΥΠΕΞ, σύμφωνα με τηλεγράφημα του τουρκικού πρακτορείου «Ανατολή», διακρίνουν «σημαντικά κενά» στο προσχέδιο των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και «οπωσδήποτε πρέπει να αλλάξει».

Σύμφωνα με το τηλεγράφημα, πηγές του τουρκικού υπουργείου χαρακτήρισαν «θετικό» το γεγονός ότι στην εισαγωγή του προσχεδίου γίνεται αναφορά στις αποφάσεις των Συνόδων Κορυφής της ΕΕ στην Κοπεγχάγη και το Ελσίνκι, αλλά ότι «υπάρχουν στο κείμενο σημεία που θέλουμε να διευκρινιστούν». Για το λόγο αυτό, προσθέτουν οι ίδιες πηγές, «θα έχουμε έντονες επαφές και διαβουλεύσεις με την προεδρία της ΕΕ, στην Αγκυρα, τη Χάγη και τις Βρυξέλλες».

Οι μόνιμοι περιορισμοί στην ελευθερία διακίνησης, το απροσδιόριστο της έκβασης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και η επέκταση όλων των συμφωνιών που έχει υπογράψει από το 1963 η Τουρκία με την ΕΕ, με τρόπο που θα σημαίνει ντε φάκτο αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι τα τρία κύρια σημεία, στα οποία αντιδρά η Αγκυρα ως προς το προσχέδιο Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ως προς το ζήτημα της επέκτασης των τουρκοευρωπαϊκών συμφωνιών, το μόνο που έχει κάνει προς το παρόν η Τουρκία είναι η προσαρμογή της τελωνειακής ένωσης με τρόπο που να συμπεριλαμβάνεται η Κυπριακή Δημοκρατία. Το σχετικό διάταγμα, σύμφωνα με το πρακτορείο «Ανατολή», δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της τουρκικής κυβέρνησης, στις 30 Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους.

Κάποιοι από τους Ευρωπαίους, πάντως, δεν κρύβουν τις αντιρρήσεις τους στο ενδεχόμενο να γίνει η Τουρκία μέλος της ΕΕ. Ο Αυστριακός καγκελάριος Βόλφγκανγκ Σιούσελ, για παράδειγμα, υποστήριξε χτες ότι είναι «απαραίτητο» οι Βρυξέλλες να μεριμνήσουν για την πιθανότητα να δοθεί στην Τουρκία ένα άλλο καθεστώς εκτός από αυτό του πλήρους μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενόψει της απόφασης που καλούνται να λάβουν οι 25 ηγέτες των χωρών - μελών στις 16 και 17 Δεκεμβρίου για την έναρξη ή μη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αγκυρα.

«Είναι απαραίτητο να αντιμετωπίσουμε (για την περίπτωση της Τουρκίας) μία άλλη αντίληψη από αυτήν της πλήρους ένταξης όπως τη γνωρίζουμε μέχρι σήμερα», δήλωσε ο συντηρητικός καγκελάριος κατά την έξοδό του από το Υπουργικό Συμβούλιο. Από την πλευρά του, ο αντικαγκελάριος Χούμπερτ Γκόρμπαχ τόνισε ότι επιθυμία της κυβέρνησης είναι «το κείμενο να προβλέπει οπωσδήποτε και κάτι άλλο εκτός από την ένταξη ή τη μη ένταξη».