Πέμπτη 21 Οχτώβρη 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 31
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ο λαός έχασε έναν πολύ «δικό του» άνθρωπο

Πέθανε και κηδεύτηκε χτες ο αγωνιστής, δημοσιογράφος και συγγραφέας Ασημάκης Γιαλαμάς

Ο λαός, ο συνειδητοποιημένος και αγωνιστής λαός, αλλά κι ασυνειδητοποίητος, μα πάντα αδικημένος λαός, η Εθνική Αντίσταση, κι ανάμεσά τους - δε θα ντραπούμε να το πούμε γιατί αυτό νιώθουμε - και ο «Ριζοσπάστης», έχασαν έναν πολύ «δικό τους» άνθρωπο. Τον υπεράξιο, αξιαγάπητο, ανεκτίμητο για όλα όσα ήταν και έκανε - ως άνθρωπος, αγωνιστής, δημοσιογράφος, δραματουργός, ποιητής και πεζογράφος - Ασημάκη Γιαλαμά.

Η «φλόγα» που λεγόταν Ασημάκης Γιαλαμάς «έσβησε» προχτές στις 4 μ.μ., από ανακοπή καρδιάς, στο νοσοκομείο «Αγία Ολγα», όπου λίγο πριν μεταφέρθηκε. Η κηδεία του, με δημόσια δαπάνη του ΥΠΠΟ, έγινε χτες (3.30 μ.μ.) από το Β' Νεκροταφείο, παρουσία λιγοστών ανθρώπων (δεν υπήρξε αρκετός χρόνος για να γίνει ευρύτερα γνωστό), κυρίως εκπροσώπων σωματείων, συναγωνιστών του και ανθρώπων που τον εκτιμούσαν. Μεταξύ άλλων παραβρέθηκαν οι συναγωνιστές του Κώστας Νίτσος, Γιώργος Τσαπόγας, Ολυμπία Παπαδούκα. Οι θεατρικοί συγγραφείς Γιώργος Χριστοφιλάκης, Κώστας Ασημακόπουλος. Οι ηθοποιοί Εφη Ροδίτη, Λεωνίδας Βαρδαρός, Νίκος Μπακογιάννης. Ο Κώστας Κάππος, η Αννα Πρετεντέρη, ο Γιάννης Ζαγγανάς (από μέρους του «Ρ») κ.ά.

Μεταξύ άλλων στεφάνια έστειλαν: Η ΚΕ του ΚΚΕ, ο «Ριζοσπάστης», ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Δημοσιογράφων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης, η ΕΣΗΕΑ, η ΠΟΕΣΥ, η Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, το Εθνικό Θέατρο, το Θεατρικό Μουσείο, οι εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», η αναπληρώτρια υπουργός Πολιτισμού Φ. Πάλλη - Πετραλιά, ο υφυπουργός Πολιτισμού Π. Τατούλης, ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ Χρ. Ζαχόπουλος.

Μετά τη νεκρώσιμη ακολουθία, τον αποχαιρετισμό του Ασημάκη Γιαλαμά, από το ΔΣ της ΕΣΗΕΑ, έκανε η Νανά Νταουντάκη, σημειώνοντας τη σεμνότητα, την παραγωγικότητα, την υποδειγματικότητα, το ατέλειωτο χιούμορ στη δημοσιογραφία, στο θέατρο, στους αγώνες του λαού, τονίζοντας: «Σεμνός σε όλα του και στο γράψιμό του, έγινε φωνή και φορέας των αισθημάτων, καημών και οραμάτων του λαού. Ηταν δοσμένος στο λαϊκό αίσθημα, τόσο που πολλές φορές έγραφε τα κείμενά του σε πολυθόρυβα καφενεία για να παίρνει πιο άμεσα το φρόνημα του καθημερινού και αγωνιζόμενου ανθρώπου». Η Ν. Νταουντάκη θυμήθηκε κάτι που της είπε κάποτε ο Α. Γιαλαμάς. Οτι «η μόνη του φιλοδοξία ήταν να τον δουν να μετέχει (σ.σ. προφανώς να ξαναμετάσχει) σε μια μεγάλη παλλαϊκή πορεία» και της διηγήθηκε μια «εικόνα» του στην Κατοχή. Ο Γιαλαμάς, περίμενε στην ουρά έξω από το Πολυτεχνείο, με το τενεκεδάκι του στο χέρι, το συσσίτιο. Οταν είδε ένα παιδάκι που δεν πρόλαβε να πάρει συσσίτιο, «άδειασε το φαγητό του στο τενεκεδάκι του παιδιού»...

Τιμητική φρουρά στη σορό του Α. Γιαλαμά: Νίκος Καραντηνός, Γιώργος Τσαπόγας (δεξιά), Γιάννης Ζαγγανάς, Κώστας Νίτσος (αριστερά)
Τιμητική φρουρά στη σορό του Α. Γιαλαμά: Νίκος Καραντηνός, Γιώργος Τσαπόγας (δεξιά), Γιάννης Ζαγγανάς, Κώστας Νίτσος (αριστερά)
Ο πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων Γιώργος Λαζαρίδης αποχαιρετώντας τον Α. Γιαλαμά τόνισε μεταξύ άλλων: «Είναι δύσκολη η προσμέτρηση της πορείας σου σαν δημοσιογράφος, συγγραφέας, αγωνιστής. Ησουν ο πολύτιμος κρίκος σε μια αλυσίδα θεατρικών συγγραφέων. Να 'σαι καλοτάξιδος Ασημάκη».

Η συγκίνηση όσων συνόδευσαν στην τελευταία του «κατοικία» τον Γιαλαμά, κορυφώθηκε με τον αποχαιρετισμό του από τον συναγωνιστή του, πρόεδρο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Δημοσιογράφων Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, Νίκο Καραντηνό: «Σύντροφε, συναγωνιστή Ασημάκη, μας ξάφνιασες σήμερα. Οι αντιστασιακοί δημοσιογράφοι ξαφνιάστηκαν που "έφυγε" ο χαμογελαστός Ασημάκης, ο "κήρυκας" των δημοσιογράφων της Αντίστασης, ο γραμματέας του ΕΑΜ Δημοσιογράφων, που είχε δημοσιογράφους σαν τον Κώστα Βιδάλη. Ο Ασημάκης δούλεψε πολύ στον παράνομο ΕΑΜικό Τύπο κι αυτό ήθελε πολύ θάρρος, γιατί όποιος έπεφτε στα χέρια των Γερμανών τον περίμενε ο θάνατος. Δε θα ξεχάσουμε τον Ασημάκη, όρθιο, χαμογελαστό, ήρεμο μέσα στο σύνδεσμό μας. Μπορεί να μη μαθεύτηκε ο θάνατός του, αλλά στην καρδιά του λαού θα είναι ζωντανός», Και ο Ν. Καραντηνός, θυμούμενος το ιστορικό επιθεωρησιακό τραγουδάκι του Γιαλαμά, κατέληξε: «Καλοτάξιδος και "γιούπι - γιούπι γεια", Ασημάκη!!!».

Ο πρόεδρος του Θεατρικού Μουσείου, Κώστας Γεωργουσόπουλος, αποχαιρέτησε «το δημοκρατικό πολίτη, τον αγωνιστή, τον άνθρωπο, του οποίου όλα τα κείμενα παρέπεμπαν στην παγκόσμια λογοτεχνία και στόχος όλων ήταν το συμφέρον του απλού ανθρώπου στον οποίο πρόσφερε την ελπίδα και το γέλιο».

«Ρίζα» του λαός

Ο Ασημάκης Γιαλαμάς γεννήθηκε στις 19 Γενάρη του 1909, στο μικρό ορεινό χωριό της Μεσσηνίας, Ανω Μέλπεια. Μετά το Γυμνάσιο, στο Μελιγαλά, ήρθε στην Αθήνα. Αν και πολύ καλός μαθητής, το όνειρο για σπουδές ήταν απαγορευμένο. Ρίχτηκε στη βιοπάλη. Γρήγορα στρέφεται στη δημοσιογραφία. Πρωτοδουλεύει στην εφημερίδα «Η Ακρόπολις», γράφοντας ποικίλα θέματα. Ακολουθεί η «Εσπερινή», όπου πρωτοφανερώνει το χρονογραφικό ταλέντο του. Ακολούθησε η συνεργασία του με τις εφημερίδες «Ελληνική», «Πατρίδα» και «Ημερήσιος Κήρυκας», του οποίου διατέλεσε αρχισυντάκτης.

Η 4η Αυγούστου, εκτός από άλλες εφημερίδες, κλείνει και τον «Ημερήσιο Κήρυκα». Ο Γιαλαμάς στρέφεται στον περιοδικό Τύπο. Σαν συνεργάτης, αμειβόμενος «με το κομμάτι», στο «Εργο» και στο «Θησαυρό» γράφει ευθυμογραφήματα, σατιρικούς στίχους και διηγήματα. Το 1938 προσλαμβάνεται στη «Βραδυνή», αντικαθιστώντας τον αξέχαστο Πολ Νορ. Οπως με ένα σημείωμά του, πριν από δεκαπέντε χρόνια, πληροφορούσε την υπογράφουσα ο Ασημάκης Γιαλαμάς, στη «Βραδυνή» έγραφε καθημερινά «σατιρικό στίχο και απ' αυτή την εφημερίδα δημιούργησε έναν εύθυμο τύπο, τον "Κλεόβουλο", τον οποίο συνέχισε μεταπολεμικά στην "Ελεύθερη Ελλάδα" (σ.σ. την εφημερίδα της ΚΕ του ΕΑΜ). Ο τύπος αυτός έγινε προσφιλέστατος στο αναγνωστικό κοινό».

Ο Γιαλαμάς συνεχίζει να εργάζεται στη «Βραδυνή». Με την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου εκδηλώνεται και το δραματουργικό ταλέντο του Γιαλαμά. Με τους Οικονομίδη και Θίσβιο συγγράφει τα νούμερα της ιστορικής σημασίας επιθεώρησης «Πολεμικές καντρίλιες» για το θίασο της Κατερίνας Ανδρεάδη, με την οποία συνεργάζεται και για άλλα δύο έργα. Ο Γιαλαμάς, ενταγμένος στο ΕΑΜ Δημοσιογράφων από την ίδρυσή του γράφει εξαιρετικής αγωνιστικής αλληγορίας επιθεωρησιακά νούμερα που θριαμβεύουν στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης, διεγείροντας το αντιστασιακό φρόνημα του αθηναϊκού λαού. Παράλληλα γράφει ευθυμογραφήματα, σατιρικούς στίχους, διηγήματα καθώς και στο «Ρομάντζο».

Η συνεισφορά του στον ΕΑΜικό αγώνα είχε και άλλες πτυχές. Γράφει κείμενα για τα παράνομα έντυπα του ΕΑΜ και σαν γραμματέας του ΕΑΜ Δημοσιογράφων πρωτοστατεί με τον τότε αείμνηστο, ΕΑΜίτη επίσης, πρόεδρο της Ενωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, Γιώργο Καράντζα, στην οργάνωση της απεργίας των δημοσιογράφων, την πρώτη απεργία που έγινε στην κατεχόμενη από τους ναζί Ευρώπη. Να σημειωθεί ότι η απεργία έγινε για να μη δημοσιευτούν στις τότε νόμιμες αθηναϊκές εφημερίδες άρθρα εναντίον του ΕΑΜ και ΕΛΑΣ.

Μετά την απελευθέρωση εργάστηκε στην ΕΑΜική «Ελεύθερη Ελλάδα» πλάθοντας τον «Κλεόβουλο». Τα Δεκεμβριανά τον βρίσκουν και διαφωτιστή ενός Συντάγματος του ΕΛΑΣ Αθήνας. Με την υποχώρηση συμβαδίζει και συνδιοργανώνει με ΕΑΜίτες ηθοποιούς και άλλους καλλιτέχνες, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, θίασο που δίνει παραστάσεις σε διάφορες ΕΑΜοκρατούμενες πόλεις. Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας επιστρέφει στην Αθήνα. Παρά τις διώξεις γράφει θεατρικά έργα και πολλές επιθεωρήσεις, ενώ συνεργάζεται με διάφορα έντυπα. Στα μετεμφυλιακά χρόνια ξαναβρίσκει χώρο σε, αριστερές εννοείται, εφημερίδες. Στο «Δημοκρατικό» πρώτα, στη «Δημοκρατική» και έπειτα στην «Αυγή», γράφει κινηματογραφικά σενάρια και αρχίζει τη συνεργασία του, ως κωμωδιογραφικό «δίδυμο», με τον αξέχαστο Κώστα Πρετεντέρη.

Μετά τη μεταπολίτευση ξανασυνεργάζεται με την «Αυγή», γράφει και άλλα θεατρικά έργα, εκδίδει συλλογές διηγημάτων (ανάμεσά τους και η συλλογή «Οι δικοί μας άνθρωποι») και ποιημάτων του. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 και όσο στεκόταν όρθιος, συνεργάστηκε -αφιλοκερδώς- με το «Ριζοσπάστη» γράφοντας θαυμάσια χρονογραφήματα.


Αρ. ΕΛ.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ