Κυριακή 10 Οχτώβρη 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 5
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Δημιουργικότητα και γνώση

Εργα του Λ. Κογεβίνα στο Μέτσοβο

«Σαντορίνη», 1915
«Σαντορίνη», 1915
Στην πολυσχιδή δραστηριότητα του Λυκούργου Κογεβίνα (1887 - 1940), είναι αφιερωμένη η μεγάλη αναδρομική έκθεση, με τίτλο «Λυκούργος Κογεβίνας 1887 - 1940», που φιλοξενείται έως τις 29 του Νοέμβρη στην Πινακοθήκη «Ευαγ. Αβέρωφ» στο Μέτσοβο. Μία ξεχωριστή εικαστική παρουσίαση στην οποία επιχειρείται, για πρώτη φορά, η συνολική θεώρηση του έργου του καλλιτέχνη.

Οι επιμελήτριες της έκθεσης, Ειρήνη Οράτη και Αφροδίτη Κούρια, αναδεικνύουν - αυτοδύναμα και συνδυαστικά - στη βάση κοινής θεματολογίας, όλες τις πτυχές της πολύπλευρης δημιουργίας του, η οποία ξεκινά από τη ζωγραφική και συνεχίζει στη χαρακτική, έχοντας «συνοδοιπόρους» τη φωτογραφική του ματιά και την εκδοτική δραστηριότητά του. Στόχος της έκθεσης είναι η σκιαγράφηση της πορείας του Λ. Κογεβίνα στη ζωγραφική και χαρακτική, στο πλαίσιο των ιστορικών, καλλιτεχνικών και ιδεολογικών συμφραζόμενων της εποχής του.

Ο Λ. Κογεβίνας θεωρείται πλέον ο πρώτος Ελληνας καλλιτέχνης που ασχολήθηκε συστηματικά με τη χαρακτική και ο οποίος, μάλιστα, με την πρώτη του χαλκογραφία, φιλοτεχνημένη το 1907, σηματοδοτεί το ξεκίνημα της σύγχρονης ελληνικής χαρακτικής. Μαζί με τους επίσης Κερκυραίους Νεοέλληνες χαράκτες Μάρκο Ζαβιτσιάνο και Νίκο Βεντούρα, αλλά και τον Δ. Γαλάνη, άνοιξε νέους ορίζοντες στον τομέα της χαρακτικής, που αποτελεί και το δυνατότερο κομμάτι της δημιουργίας του. Τα έργα του παραμένουν ως σήμερα πρότυπα χαρακτικής τέχνης και μοναδικές καταγραφές των αρχαιολογικών μνημείων και των εκκλησιών της Ελλάδας. Στον τομέα της ζωγραφικής η δημιουργία του καλύπτει περίπου μια δεκαπενταετία (1908 - 1925) και έχει ως θεματικό αντικείμενο το τοπίο.

«Ψαράδες στο Σηκουάνα», έγχρωμη ακουατίντα και οξυγραφία
«Ψαράδες στο Σηκουάνα», έγχρωμη ακουατίντα και οξυγραφία
Ο Λ. Κογεβίνας γεννήθηκε στην Κέρκυρα τον Ιούνη του 1887. Παιδί πολυμελούς μεσοαστικής οικογένειας, με κλασική κερκυραϊκή ανατροφή, μόλις 16 χρόνων, έκανε φανερή την κλίση και το ταλέντο του στη ζωγραφική. Ετσι, φεύγει για τη Ρώμη για να μελετήσει από κοντά τα κλασικά έργα τέχνης της ιταλικής πρωτεύουσας, ενώ το 1905 φτάνει στο Παρίσι, όπου φοιτά στην Ακαδημία Ζουλιέν και στη Σχολή Καλών Τεχνών. Τα χρόνια εκείνα παίρνει και τα πρώτα μαθήματα χαλκογραφίας με οξύ.

Το 1908 ο Λ. Κογεβίνας επιστρέφει στην Ελλάδα για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία και ένα χρόνο αργότερα κάνει την πρώτη του εμφάνιση στη ζωγραφική, συμμετέχοντας στην τέταρτη έκθεση της «Ομάδας Νέων» στο Ζάππειο. Παράλληλα δημοσιεύει δύο οξυγραφίες του στο περιοδικό «Παναθήναια». Ηταν τα έργα «Παραλία Λοκρίδος» και «Ποταμός της Κέρκυρας».

Τελειώνοντας το στρατιωτικό του πηγαίνει στο Μόναχο. Εκεί εντυπωσιάζεται από τα χαρακτικά του Ντίρερ, τα οποία «ευθύνονται», ίσως, για τη μελλοντική ενασχόλησή του με τη χαρακτική. Ακολουθεί το Παρίσι (1913), όπου παραμένει για ένα χρόνο. Πριν εγκατασταθεί για δεύτερη φορά στη γαλλική πρωτεύουσα, υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός στους Βαλκανικούς Πολέμους και συμμετείχε σε έκθεση του «Συνδέσμου Ελλήνων Καλλιτεχνών», του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος.

Το 1914 πραγματοποιεί την πρώτη ατομική του έκθεση στον «Παρνασσό», όπου παρουσιάζει θαλασσογραφίες, προσωπογραφίες, εικόνες από τον πόλεμο, απόψεις της Ακρόπολης κ.ά. Η έκθεση αυτή γνώρισε μεγάλη επιτυχία και περιλάμβανε μόνο ζωγραφικά έργα. Ενα χρόνο αργότερα, στην ίδια αίθουσα, παρουσιάζει, πρώτος στον ελληνικό χώρο, οξυγραφίες. Τα έργα αυτά έγιναν στα χρόνια 1914-1915. Το 1914 ο Λ. Κογεβίνας συνδέεται με τη «Συντροφιά των Εννέα», που μια από τις βασικές επιδιώξεις της ήταν η έκδοση του λογοτεχνικού περιοδικού «Κερκυραϊκή Ανθολογία». Μέλη της ομάδας επίσης ήταν οι: Κ. Θεοτόκης, Κ. Χατζόπουλος, Λ. Πορφύρας, Ειρ. Δενδρινού, Αν. Μουσούρης, Μ. Ζαβιτσιάνος, Ν. Λευθεριώτης, Π. Σταματόπουλος. Το 1916, επισκέπτεται τη Σαντορίνη, όπου φιλοτεχνεί σκηνές του νησιού. Ενα χρόνο αργότερα, με τους Ν. Λύτρα, Γ. Ιακωβίδη, Ο. Φωκά, Κ. Μαλέα, Μ. Τόμπρο κ.ά., ιδρύουν την «Ομάδα Τέχνη», στην πρώτη έκθεση της οποίας συμμετέχει και ο Κ. Παρθένης.

Το Δεκέμβρη του 1918 κάνει ατομική έκθεση στην αίθουσα τέχνης «Geo», με ζωγραφικά, χαρακτικά, σχέδια και γκουάς, με θέματα από το «Αγιον Ορος», το ελληνικό τοπίο και στιγμιότυπα από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, τον οποίο παρακολούθησε ως ζωγράφος του Ελληνικού Στρατού.

Το 1919, ο Λ. Κογεβίνας επιστρέφει στο Παρίσι. Επί έξι μήνες εργάζεται για το αντίγραφο του έργου του Ντελακρουά «Η σφαγή της Χίου», το οποίο βρίσκεται στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο, και το Σεπτέμβρη εκθέτει μαζί με τους Γαλάνη, Ζαβιτσιάνο, Παρθένη, Μαλέα κ.ά. σε γκαλερί στο Παρίσι. Παράλληλα, ανοίγει εκδοτικό οίκο, στον οποίο μεταξύ άλλων, τυπώνει σειρές επιστολικών δελταρίων με ελληνικά θέματα. Μέχρι το 1933, που έμεινε στη γαλλική πρωτεύουσα, εκδίδει σειρά λευκωμάτων. Στο λεύκωμα με τα «Μοναστήρια του Αγίου Ορους» (1922) σχεδιάζει και αποδίδει με ευαισθησία το φως, συνθέτει με άνεση και στερεότητα, δίνοντας έργα καθαρά ιμπρεσιονιστικά, μιας ορισμένης λιτότητας και αυστηρότητας.

Το 1924 εκδίδεται το δεύτερο λεύκωμα με τίτλο «Αρχαία τοπία της Ελλάδας». Οπως και το προηγούμενο, περιέχει δώδεκα πρωτότυπες οξυγραφίες. Ακολουθεί (1927) το λεύκωμα «Βυζαντινή και Φράγκικη Ελλάδα», με θέματα από το Μυστρά, τη Μονεμβασιά, την Καρύταινα κ.ά. Και στα δύο αυτά λευκώματα, η εργασία του μας δείχνει μια διάθεση περισσότερο λεπτολογική και λιγότερο υπαιθριστική. Το 1929 ο Λ. Κογεβίνας εκδίδει τον οδηγό «Κέρκυρα». Περιλαμβάνει 39 οξυγραφίες και 15 αναπαραγωγές παλαιών χαρτών και χαρακτικών. Δύο χρόνια αργότερα, καταθέτει από το Παρίσι την υποψηφιότητά του για την έδρα χαρακτικής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, θέση που θα κερδίσει τελικά ο Γ. Κεφαλληνός.

Το 1933 ο καλλιτέχνης επιστρέφει οριστικά στην Ελλάδα και εκθέτει μαζί με τους Γαλάνη, Κεφαλληνό, Ζαβιτσιάνο και Αγ. Θεοδωρόπουλο στην γκαλερί «Στούντιο», ενώ την ίδια χρονιά εικονογραφεί το βιβλίο του Δ. Καμπούρογλου «Αι Αθήναι που φεύγουν». Εως το 1939 δημοσιεύει μερικές χαλκογραφίες του στο περιοδικό «Νέα Εστία». Παράλληλα ετοιμάζει τα βιβλία «Ο οίκος Μαρμορά» (1937) και «Καράβια του Αγώνος» (1938). Το 1940 πραγματοποιεί την τελευταία συμμετοχή του σε ομαδική έκθεση, στην Πανελλήνια Καλλιτεχνική Εκθεση στο Ζάππειο. Η ήδη κλονισμένη υγεία του χειροτερεύει και ο Λ. Κογεβίνας αφήνει την τελευταία του πνοή το Σεπτέμβρη του 1940, σε ηλικία 53 χρόνων.

Την έκθεση συνοδεύει εξαιρετικός δίγλωσσος κατάλογος - λεύκωμα, με έγχρωμες φωτογραφίες των έργων και κείμενα βασισμένα σε πρωτογενή έρευνα και μελέτη των επιμελητριών. Επίσης, περιλαμβάνει πλήρες βιογραφικό του καλλιτέχνη, τεκμηριωτικό φωτογραφικό υλικό, κατάλογο των εκθέσεών του και βιβλιογραφικό παράρτημα, που επιμελήθηκε ο ιστορικός τέχνης Δημήτρης Παυλόπουλος.


Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ


Κορυφή σελίδας
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ