«Αγαπημένε μου φίλε», αρχίζει η επιστολή, «συμβαίνει ένα γεγονός. Μικρής ή μεγάλης σημασίας. Στέκεσαι, ας πούμε, απέναντι από ένα έργο τέχνης. Και λες τη γνώμη σου. Με την κρίση σου βεβαιώνεις ή αρνείσαι την παρουσία ή την απουσία "της άλφα ή της βήτα ιδιότητας" στο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό έργο - ή το γεγονός - που εξετάζεις. Με άλλα λόγια ενεργοποιείς τη συνείδησή σου. Και εκείνη, ενεργώντας για λογαριασμό σου, αποφαίνεται: το συγκεκριμένο έργο - ή η συγκεκριμένη πράξη - είναι καλό ή κακό. Σωστό ή λάθος»!

«Ο καθένας προβαίνει σε κρίσεις, δε συμφωνείς; Ο καθένας κάθε στιγμή βεβαιώνει ή αρνείται να βεβαιώσει κάποιο πράγμα. Κάθε κρίση είναι, μπορεί - μόνον - να είναι, αληθινή ή εσφαλμένη. Δεν μπορεί να είναι και τα δυο. Η κρίση που αντανακλά πιστά την πραγματικότητα είναι η σωστή, ποιος θα διαφωνήσει; Αυτή που δε συμφωνεί με την πραγματικότητα είναι η εσφαλμένη, λογικό δεν είναι; Επομένως το ζητούμενο, η υποχρέωση του "Κριτή", είναι να βρει και να αναγνωρίσει την αντικειμενική πραγματικότητα. Και βάσει αυτής να κρίνει, για να είναι σωστός και δίκαιος».

«Ομως αγαπητέ μου», συνεχίζει η επιστολή, «εδώ αρχίζει το πρόβλημα και γι' αυτό σου γράφω. Πού βρίσκεται, πού κρύβεται, τέλος πάντων, αυτή η αντικειμενική πραγματικότητα; Δεν ξέρω για σένα, για μένα, όμως, δεν είναι εύκολη υπόθεση να αναγνωρίσω πως συμβαίνουν πράγματα και έξω από τη συνείδησή μου! Να πω, δηλαδή, πως υπάρχει και μια άλλη πραγματικότητα, πέρα από αυτή που εγώ μπορώ και συλλαμβάνω με τις αισθήσεις μου! Τα συναισθήματά μου είναι η συνείδησή μου! Ξέρω την απάντησή σου. Θα μου πεις πως, πέρα από ό,τι εγώ κι αν αποφασίσω, η πραγματικότητα, η αντικειμενική πραγματικότητα, θα βρίσκεται εκεί! Αδιάφορη για τη δική μου κρίση και θα με περιγελάει! Το έργο τέχνης θα είναι καλό ή κακό, πέρα από τη δική μου κρίση γι' αυτό. Το γεγονός θα είναι έτσι ή αλλιώς, πέρα από τη δική μου αντίληψη γι' αυτό»!

«Ξέρω, θα με πεις εγωιστή! Θα με θεωρήσεις μικρό άνθρωπο, που επιθυμεί να φυλακίσει την αντικειμενική πραγματικότητα, όλο αυτό το πολύπλοκο μεγαλείο της ύλης και της φύσης, μέσα στα στενά κάγκελα της, αντικειμενικά, μη ανεπτυγμένης ακόμα συνείδησής μου. Και εγώ, αρκετές φορές, κάνω την ίδια παρατήρηση για τον εαυτό μου! Λέω πως ό,τι αντιλαμβάνομαι σήμερα θα είναι διαφορετικό, σε ποσότητα και ποιότητα, με αυτό που θα αντιλαμβάνομαι, και θα συνειδητοποιώ, αύριο. Αυτή η παρατήρηση, όμως, δε με βοηθάει σε τίποτα! Εξακολουθώ να κρίνω με ελαττωμένη συνείδηση. Να επιτρέπω στη συγκίνηση, για παράδειγμα, να επηρεάζει την κρίση μου και, την ίδια στιγμή, να απαγορεύω στη λογική μου να πράξει το ίδιο! Και αυτά, παρά το γεγονός, πως ξέρω ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος! Φυσικά και δεν αναφέρομαι μόνον για την κρίση μου για τα έργα τέχνης. Γενικεύω»!

«Ακριβώς, αυτός είναι και ο λόγος που σου γράφω, φίλε μου», κλείνει η επιστολή. «Δεν περιμένω, βέβαια, απάντηση. Αλλωστε δεν είναι αυτός ο στόχος μου. Εκείνο που θέλω από εσένα είναι να μου επιτρέψεις να σε χρησιμοποιήσω σαν καθρέφτη! Να δω μέσα σου, μέσα στον κοινωνικό καθρέφτη, την ατομική ελλιπή συνείδησή μου και να κουβεντιάσω μαζί της. Θέλω να περάσω από το ατομικό στο συλλογικό και μετά στη σύνθεση. Θέλω να απαλλάξω την κρίση μου από το προσωπικό. Επιθυμώ να μπορώ να κρίνω με μεγαλύτερο εύρος και μεγαλύτερη υπευθυνότητα! Θέλω να προαγάγω τη συνείδησή μου από ατομική σε κοινωνική ή, καλύτερα, θέλω να καταχτήσω τη σύνθεση. Γιατί τα γεγονότα μού επιβάλλουν ωριμότερη, και γι' αυτόν το λόγο αντικειμενικότερη, κρίση. Θέλω να «αποστασιοποιηθώ» από το μερικό και να περάσω στο γενικό και από εκεί στη σύνθεση που παράγει νέα ποιότητα. Θέλω η κρίση μου να είναι κοινωνική κρίση. Και θέλω όλα αυτά να τα δω να αντανακλούν μέσα από τον καθρέφτη! Τον κοινωνικό καθρέφτη».

«Τα έργα τέχνης, τα γεγονότα και οι πράξεις των ανθρώπων δεν επιδέχονται εκπτώσεις! Μια πράξη, ένα γεγονός, ένα έργο τέχνης ή είναι αντικειμενικά καλό ή είναι αντικειμενικά κακό, πέρα από κάθε ατομικότητα και πέρα από κάθε σκοπιμότητα. Πέρα από τη δική μας δύναμη, αδυναμία ή και σκοπιμότητα να το κρίνουμε. Και, φυσικά, δεν αναφέρομαι - μόνον - στα έργα τέχνης.