ΕΙΝΑΙ χαρά να σε θυμούνται οι σύντροφοι της ζωής και του αγώνα και να σε καλούν τέτοιες μέρες γιορτινές, λαμπριάτικες στον τόπο τους, στο σπιτικό τους. Είναι μια βεβαίωση πως το αντάμωμα, όσο κι αν πέρασαν τα χρόνια είναι στέρεο, αντέχεις στο χρόνο.

ΑΠΟ την Αράχωβα, τα ψηλώματα του Παρνασσού, η συντροφική πρόσκληση για το φετινό μεγάλο πανηγύρι της. Καθώς της λαμπρής η γιορτή σμίγει με τον Αϊ-Γιώργη τον πολιούχο του χωριού. Εχει ομορφιά, και φαίνεται, πως την κρατάει και σήμερα η πολιτεία, στην αετοφωλιά της.

ΣΤΑ δρομάκια της, μπροστά από τα σπίτια συντροφιές - συντροφιές ψήνουν τ' αρνιά τους, ενώ πυκνός καπνός - θαρρείς πως η μικρή αυτή πολιτεία πυρπολείται - σηκώνεται από τη θράκα, που πέφτει από τις κληματόβεργες. Κι ολόγυρα μαζεμένοι όλοι παρακολουθούν το ψήσιμο του οβελία, που έτσι φαντάζει σαν τελετή γύρω από αρχαίο βωμό.

Η ΑΡΑΧΟΒΑ εντυπωσιάζει και με τα αθλητικά της. Καμιά εικοσαριά φουστανελοφόροι γέροι παρατάσσονται σε μια ανηφορική πλαγιά. Κι εκεί γίνεται ο καθιερωμένος δρόμος των γερόντων. Και στο νικητή προσφέρεται έπαθλο ένα αρνί που το τρώνε σε κοινό τραπέζι. Θυμάμαι για πολλά χρόνια το γέρο Τζελεπή, που έβγαινε πάντα νικητής στης πλαγιάς την όχι εύκολη δοκιμασία.

ΔΕΛΦΙΚΟ πρελούντιο η Αράχοβα για όσους σκαρφαλώνουν στον Παρνασσό. Ο ταξιδιώτης, που για πρώτη φορά κάνει τη γνωριμιά μαζί της, βαστάει στα μάτια, στη μνήμη τη μοναδική, την προνομιακή εκείνη εικόνα, καθώς η πέτρινη πολιτεία αναπάντεχα σε κάποια στροφή του δρόμου ξεπετιέται μπροστά του.

Σ' ΕΝΑ τοπίο μεγαλόπρεπο Ρουμελιώτισσα πυργοδέσποινα βιγκλίζει τους ελαιώνες. Και τη γαλάζια μπορντούρα στου Κορινθιακού τη θάλασσα. Κάποτε στα μακρινά, τα προπολεμικά χρόνια και λίγο πιο ύστερα την έζωναν τ' αμπέλια της. Κι ήταν μπόλικο και περιζήτητο το αραχοβίτικο κοκκινέλι, αυτό που προσφερόταν στις ταβέρνες και συντρόφευε το κοκορέτσι της.

Η ΑΡΑΧΟΒΑ εντυπωσιάζει, τότε, τους ξένους ταξιδιώτες που φτάνουν στο χωριό. Ενας Αγγλος περιηγητής θα γράψει: «...Τα καλύτερα αμπέλια του Ρήνου δεν είναι πιο επιδέξια, ούτε πιο καλλιεργημένα από τα αμπέλια της Αράχοβας, που βρίσκονται στα νότια πλάγια του Παρνασσού...». Αλλά μήπως ο Σικελιανός δεν κυνηγούσε το κρασί της και δεν γευόταν στο σαγανάκι τη φορμαέλα της;

ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ του ξεσηκωμού, στα χρόνια του Εικοσιένα της Αράχοβας το όνομα δέθηκε άρρηκτα με τον Καραϊσκάκη και τη μάχη που σ' αυτήν νίκησαν κατά κράτος τους Τούρκους, το Νοέμβριο του 1826. Η μεγάλη αυτή νίκη της Αράχοβας στάθηκε από τις πιο σημαντικές και μάλιστα ύστερα από την πτώση του Μεσολογγιού αναφτέρωνε το ηθικό στις ελληνικές δυνάμεις για να συνεχίσουν τον αγώνα.

ΝΑ ΠΡΟΣΘΕΣΟΥΜΕ και κάτι ακόμη, ίσως να είναι και τόσο γνωστό πως ένας δήμαρχός της (Κ. Παπαϊωάννου) το 1874 χτυπημένος κατακέφαλα - δεν ήταν βέβαια κι ο μοναδικός - από στείρα προγονοπληξία θέλησε να την ξεβαφτίσει και να την ονομάσει Ανεμώρεια. Από το όνομα αρχαίου οικισμού, που βρισκόταν εκεί.

ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ όμως της μετονομασίας δεν πέρασαν. Το χωριό κράτησε το όνομά του και σ' άλλες παρόμοιες προσπάθειες που έγιναν κι αργότερα. Κι είναι πολύ χαρακτηριστική η απάντηση που δόθηκε στα απανωτά διαβήματα να την ξεβαφτίσουν: «Ενώπιον της δόξης της Αραχόβης επισκιάζεται οιουδήποτε άλλου ονόματος η λάμψις, όσο κι αν είναι τούτο αρχαίον»...

ΑΠΟΨΕ στο προαύλιο του Αϊ-Γιώργη ο χορός των γερόντων ανοίγει, όπως κάθε χρόνο, το τριήμερο πανηγύρι της Αράχοβας. Κι έπειτα νιάτα όμορφα μπαίνουν στο χοροστάσι. Οι κοπέλες, με τις κεντημένες στολές τους, κι από κοντά νέοι, σε ξέχωρο κύκλο, χορεύουν και τραγουδάνε «Πανηγυράκι γίνεται ψηλά στου Αϊ-Γιώργη...». Οι οβελίες ψήνονται στις ρούγες του χωριού. Κι απ' ολούθε η φιλόξενη πρόσκληση μ' ένα ποτήρι αραχοβίτικο κοκκινέλι.

ΝΑ πούμε ευχαριστώ στους ακριβούς φίλους για την πρόσκληση, που μας στείλανε. Οργωσε μακρινές μνήμες στην όμορφη αυτή πολιτεία, στου Παρνασσού τα πλάγια. Να 'μαστε καλά... θα την περιμένουμε και του χρόνου.